Bộ ba tên lửa tối tân Iran có đủ sức chọc thủng hệ thống phòng thủ Israel?

Khi gần 280 quả tên lửa đạn đạo của Iran đã được phóng vào Israel chỉ trong vòng một tuần, cộng đồng quân sự quốc tế buộc phải nhìn nhận lại mức độ tiến bộ về kỹ thuật tên lửa tấn công tầm xa mà Tehran đã đạt được, và khả năng thực sự của hệ thống phòng không đa tầng của Israel trong việc đối phó.

Theo National Interest, Iran được cho là sở hữu một trong những chương trình tên lửa tiên tiến nhất tại Trung Đông cả về số lượng lẫn sự đa dạng công nghệ. Kho tên lửa đạn đạo của nước này ước tính có khoảng 2.000 đơn vị, với các dòng chủ lực gồm Shahab, Fateh-110, Zolfaghar, Ghadr, và các biến thể gần đây như Fattah.

Khác với nhiều quốc gia còn phụ thuộc vào vũ khí nhập khẩu, Iran đã phát triển chương trình tên lửa gần như tự lực nội địa. Trọng tâm của chương trình này không nằm ở sự chính xác tuyệt đối, mà là khả năng vượt qua hệ thống phòng thủ bằng tầm bắn xa, tốc độ cao, cấu trúc cơ động và đa dạng đầu đạn.

Tên lửa được trưng bày ở Tehran - Ảnh: Getty

Shahab-3 - cơ sở cho uy lực chiến lược

Shahab-3 là dòng tên lửa đạn đạo tầm trung đầu tiên của Iran có thể vươn tới lãnh thổ Israel, với tầm bắn khoảng 1.300km. Được lấy cảm hứng từ mẫu tên lửa No Dong 1 của Triều Tiên, Shahab-3 sử dụng nhiên liệu lỏng và được thiết kế để mang đầu đạn nặng. Tuy nhiên, nhược điểm của nhiên liệu lỏng là thời gian chuẩn bị phóng kéo dài, dễ bị phát hiện.

Phiên bản cải tiến Ghadr-110, với động cơ và cấu trúc khí động học tinh chỉnh, giúp giảm thời gian chuẩn bị và tăng độ chính xác. Các hệ thống dẫn đường quán tính kết hợp GPS cải tiến đã được thử nghiệm trên các biến thể nâng cấp.

Fateh-110 và Zolfaghar - nhiên liệu rắn, cơ động và khó đánh chặn

Khác với Shahab, Fateh-110 là tên lửa đạn đạo tầm ngắn sử dụng nhiên liệu rắn, giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị và tăng khả năng phóng cơ động từ các bệ phóng di động. Nó được trang bị hệ thống dẫn đường điện tử quán tính và có thể mang đầu đạn thông thường hoặc phân mảnh.

Zolfaghar, phiên bản mở rộng của Fateh, ra mắt năm 2016, có tầm bắn khoảng 700km. Trong các cuộc chiến gần đây, Zolfaghar được ghi nhận đã được triển khai ở Syria, chủ yếu để chống lại lực lượng Mỹ và Israel tại khu vực.

Những tên lửa như Fateh và Zolfaghar, dù có tầm bắn ngắn hơn, lại có ưu thế công nghệ chiến thuật: phóng nhanh, di chuyển linh hoạt và khả năng vượt phòng thủ nhờ cấu trúc hành trình thấp và đầu đạn phân tán.

Fattah-1 - bước tiến tham vọng với tên lửa"siêu thanh?

Một trong những tuyên bố gây chú ý nhất của Tehran gần đây là việc đã triển khai Fattah-1, tên lửa đạn đạo mà Iran tuyên bố có khả năng “siêu thanh”. Các đoạn video lan truyền trên mạng cho thấy một quả tên lửa được cho là Fattah đã xuyên thủng hệ thống phòng không Israel và tấn công thành phố Haifa. Tuy nhiên, giới phân tích phương Tây vẫn thận trọng.

Viện Nghiên cứu chiến lược quốc tế (IISS) cho rằng Fattah thực chất chỉ là một tên lửa đạn đạo tầm trung được tối ưu hóa về tốc độ và độ cơ động, chưa đạt đến ngưỡng tốc độ Mach 5 cần thiết để được coi là "siêu thanh" thực thụ.

Tuy nhiên, một điểm không thể phủ nhận là Iran đang hướng tới việc tăng khả năng cơ động cuối quỹ đạo, điều tối quan trọng để vượt qua hệ thống đánh chặn như Arrow-3 của Israel. Nếu Fattah được tích hợp các cánh lái điều hướng trong pha tái nhập, nó có thể thực hiện các thao tác đổi hướng nhằm đánh lừa radar đối phương, một chiến thuật phổ biến trong tên lửa siêu thanh hiện đại.

Hệ thống phòng thủ Israel có gì để chống đỡ?

Trong khi đó, hệ thống phòng thủ tên lửa của Israel là một trong những lá chắn tiên tiến nhất thế giới, được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa từ Iran, bao gồm tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình và rocket. Bộ ba hệ thống chính gồm Iron Dome (Vòm sắt), David’s Sling (Đũa phép) và Arrow-2/3 (Mũi tên), tạo thành một mạng lưới phòng thủ đa tầng hiệu quả.

Iron Dome là hệ thống phòng thủ tầm ngắn, chuyên đánh chặn rocket và đạn pháo với tầm bắn dưới 70km. Với khoảng 10 khẩu đội trên toàn quốc, mỗi khẩu đội gồm 3 - 4 bệ phóng chứa 20 tên lửa, Iron Dome đạt tỷ lệ đánh chặn 80 - 90% trong các đợt tấn công từ Iran và các nhóm ủy nhiệm.

David’s Sling nhắm đến các mục tiêu tầm trung, như tên lửa hành trình và máy bay không người lái, với tầm bắn 40 - 300km. Hệ thống này bổ sung khả năng đối phó với các mối đe dọa phức tạp hơn mà Iron Dome không thể xử lý.

Arrow-2/3 là lá chắn tầm xa, được phát triển từ những năm 1990 để đối phó với tên lửa đạn đạo từ Iran. Arrow-3 có khả năng đánh chặn ngoài khí quyển, từng ghi nhận thành công trong các vụ tấn công gần đây. Tuy nhiên, hệ thống này gặp trục trặc khi một số tên lửa Iran xuyên thủng, gây thiệt hại hạn chế.

Bộ ba này, kết hợp với radar hiện đại và sự hỗ trợ từ hệ thống THAAD của Mỹ, giúp Israel chặn 80 - 90% tên lửa Iran trong các đợt tấn công gần đây, dù vẫn tồn tại lỗ hổng trước chiến thuật “mưa tên lửa” của Iran.

Hoàng Vũ