Bộ Công an đề xuất bỏ án tử hình với 8 tội danh

Bộ Tư pháp đang thẩm định hồ sơ dự thảo tờ trình, dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi do Bộ Công an soạn thảo xây dựng. Dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi) dự kiến trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến, thông qua theo trình tự, thủ tục rút gọn tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV (tháng 10/2025).

Bị cáo Trương Mỹ Lan tại phiên tòa phúc thẩm vụ Vạn Thịnh Phát giai đoạn 2.

Đáng chú ý, trong dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi lần này, Bộ Công an đề xuất bỏ hình phạt tử hình và thay bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án (vẫn bảo đảm cách ly người phạm tội ra khỏi đời sống xã hội) đối với 5 tội danh, gồm: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (Điều 109); Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (Điều 114); Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh (Điều 194); Vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 250); Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 421).

Bộ Công an cũng đề xuất bỏ hình phạt tử hình và thay thế hình phạt tử hình bằng hình phạt tù chung thân không xét giảm án với 3 tội danh khác, gồm các tội: Gián điệp (Điều 110), Tham ô tài sản (Điều 353) và Nhận hối lộ (Điều 354).

Theo cơ quan soạn thảo, những đề xuất trên được thực hiện theo đề án rà soát, đánh giá những bất cập trong Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự và Luật Thi hành án hình sự liên quan đến áp dụng hình phạt tử hình và thi hành án tử hình; nghiên cứu giảm bớt tội danh bị áp dụng hình phạt tử hình; tăng cường áp dụng biện pháp chuyển đổi từ hình phạt tử hình sang hình phạt tù của Đảng ủy Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã trình Bộ Chính trị cho ý kiến.

"Như vậy, dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại 8/18 tội danh (44,44%) có khung hình phạt tử hình ở Bộ luật Hình sự hiện hành", Bộ Công an nêu trong tờ trình.

Hồi tháng 11/2024, TAND tỉnh Bắc Ninh đã tuyên phạt cựu Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Nhân Chiến 4 năm 6 tháng tù về tội Nhận hối lộ.

Theo cơ quan soạn thảo, qua tổng kết 8 năm thi hành, Bộ luật Hình sự đã góp phần quan trọng trong quản lý xã hội, phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm, giữ vững an ninh, trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ lợi ích của tổ chức, của Nhà nước và của công dân.

Tuy nhiên, tình hình đất nước đã có nhiều thay đổi lớn về mọi mặt, Bộ Công an đánh giá các quy định của Bộ luật Hình sự đã bộc lộ nhiều vướng mắc, bất cập.

Ví dụ như, một số quy định về hình phạt tử hình còn nhiều bất cập, các mức định lượng và loại hình phạt trong các khung có mức hình phạt cao nhất là tử hình ở một số tội danh còn tương đối rộng dẫn đến căn cứ để tuyên hình phạt tử hình còn gặp khó khăn trên thực tế.

Ngoài ra, theo quy định Bộ luật Hình sự hiện hành, có 18 tội danh đang có mức hình phạt cao nhất là tử hình. Song thực tiễn thời gian qua cho thấy, một số tội danh có tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội không cần thiết phải duy trì hình phạt tử hình.

Đồng thời, thời gian qua các cơ quan tòa án cũng không áp dụng hình phạt tử hình đối với các tội danh này, ví dụ như tội Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân, tội Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Hoàng Lam