Bộ Công Thương bàn về cơ chế giá điện 2 thành phần, hướng tới triển khai từ 1/1/2026

Công nhân Công ty Điện lực Hai Bà Trưng kiểm tra tiếp xúc tại hòm công tơ cấp điện cho hộ dân tại khu vực phường Quỳnh Lôi (Hà Nội). Ảnh minh họa: Huy Hùng/TTXVN

Đây là bước đi quan trọng trong thực hiện Luật Điện lực, Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến 2045, hướng tới áp dụng từ 1/1/2026 đối với nhóm khách hàng sử dụng điện lớn.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị đã giao nhiều nhiệm vụ, giải pháp cho Chính phủ, Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan, nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Trên cơ sở Nghị quyết 70-NQ/TW, Bộ Công Thương đang dự thảo Nghị quyết của Chính phủ, dự kiến trình trước ngày 20/10.

Một trong những nội dung quan trọng được nhấn mạnh là đẩy nhanh tiến độ áp dụng giá điện 2 thành phần theo Điều 50 Luật Điện lực (sửa đổi, 2024) và Nghị định số 146/2025/NĐ-CP. Cơ chế này bao gồm giá công suất và giá điện năng, khác với cơ chế một thành phần hiện nay, chỉ tính theo lượng điện năng sử dụng. Cách tính mới phản ánh đúng bản chất sử dụng điện của từng khách hàng, tạo sự minh bạch và công bằng.

Tại buổi họp, ông Nguyễn Anh Tuấn - Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã báo cáo quá trình nghiên cứu, xây dựng cơ chế giá điện 2 thành phần, đề xuất điều kiện và lộ trình áp dụng. Trước mắt, cơ chế sẽ áp dụng cho khách hàng sản xuất lớn, có sản lượng tiêu thụ từ 200.000 kWh/tháng trở lên, đấu nối cấp điện áp từ 22 kV trở lên. Khách hàng sinh hoạt chưa được áp dụng do phải đầu tư thay thế toàn bộ hệ thống công tơ đo đếm.

Việc chuyển đổi cơ chế từ giá bán lẻ 1 thành phần sang 2 thành phần là cần thiết, nhằm thu đúng, thu đủ chi phí cung cấp điện, bao gồm chi phí hạ tầng và chi phí điện năng, đồng thời phản ánh chính xác việc sử dụng điện của khách hàng. Tuy nhiên, đây là cơ chế mới tại Việt Nam, do đó cần nghiên cứu, xây dựng và đánh giá tác động kỹ lưỡng.

Các ý kiến tại cuộc họp cũng tập trung vào cơ sở pháp lý, đối tượng triển khai và công tác phối hợp truyền thông để khách hàng hiểu và điều chỉnh hành vi sử dụng điện khi áp dụng giá điện 2 thành phần.

Kết luận cuộc họp, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh cần sớm thực hiện cơ chế này, trước mắt áp dụng cho khách hàng sử dụng điện lớn từ 1/1/2026. Bộ trưởng ghi nhận EVN và các đơn vị thuộc Bộ đã nghiêm túc triển khai chỉ đạo, chuẩn bị đầy đủ điều kiện để thực hiện.

Để triển khai hiệu quả, Bộ Công Thương chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp rà soát, hoàn thiện Đề án giá điện 2 thành phần, đánh giá tác động và trình lãnh đạo Bộ trước 15/10/2025. Song song đó, các đơn vị sẽ rà soát, đề xuất sửa đổi Quyết định số 14/2025/QĐ-TTg và xây dựng Thông tư sửa đổi Thông tư 16, bảo đảm nguyên tắc tính đúng, tính đủ chi phí điện, bao gồm cả chi phí truyền tải. Đồng thời, các cơ quan liên quan tiếp tục tham mưu cho Chính phủ quyết định nhóm đối tượng áp dụng cơ chế giá điện 2 thành phần, thuê tư vấn xây dựng phần mềm vận hành minh bạch, hoàn thành trước 20/10/2025. Trong giai đoạn từ nay đến 31/12, hai hóa đơn sẽ được chạy song song, một theo cơ chế hiện nay để thanh toán thực tế, một theo cơ chế hai thành phần để khách hàng tham khảo và điều chỉnh hành vi sử dụng điện.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương yêu cầu EVN chủ động thuê tư vấn, xây dựng phần mềm quản lý để vận hành thông suốt, đồng thời triển khai kế hoạch truyền thông từ 15/9, cung cấp thông tin về Luật Điện lực, Nghị quyết 70-NQ/TW, dự thảo Nghị quyết của Chính phủ, so sánh giá điện trong khu vực và quốc tế. Giai đoạn đầu cơ chế áp dụng cho khách hàng lớn, về sau khi triển khai rộng, giá điện theo giờ cao điểm, thấp điểm sẽ đảm bảo công bằng hơn.

Bộ Công Thương cũng đề nghị các cơ quan thông tấn, báo chí tích cực phối hợp tuyên truyền, giúp khách hàng hiểu rõ sự cần thiết áp dụng cơ chế giá bán lẻ điện 2 thành phần, đồng thời quản lý và điều chỉnh hành vi sử dụng điện phù hợp khi triển khai thực tế.

Văn Giáp (TTXVN)