Bộ Công Thương hoàn thiện khung giá phát điện và phương pháp tính giá dịch vụ

Việc sửa đổi nhằm cập nhật hệ thống công thức, tiêu chí xác định giá và mở rộng phạm vi đối tượng áp dụng phù hợp với yêu cầu thực tế vận hành thị trường điện.

EVN đã khởi công, đóng điện nhiều công trình quan trọng trên lưới truyền tải. Ảnh: TTXVN

Theo nội dung Thông tư, nhiều quy định tại Thông tư 09/2025/BCT được điều chỉnh; trong đó, đáng chú ý là việc bổ sung các nhóm nhà máy phải áp dụng khung giá phát điện mới, gồm các nhà máy đã hết thời hạn áp dụng biểu giá hoặc hợp đồng mua bán điện; các dự án BOT đã hoàn tất chuyển giao cho Nhà nước; các nhà máy năng lượng tái tạo quy mô nhỏ không còn thuộc diện được áp dụng cơ chế giá chi phí tránh được. Qua đó, khung giá phát điện sẽ trở thành cơ sở tham chiếu quan trọng cho các đơn vị tham gia thị trường sau khi kết thúc giai đoạn ưu đãi hay hợp đồng dài hạn.

Thông tư cũng xác định rõ phạm vi điều chỉnh với các tổ chức, doanh nghiệp sở hữu và vận hành các nhà máy điện trên lãnh thổ Việt Nam. Một số đối tượng được loại trừ như các nhà máy thủy điện chiến lược đa mục tiêu; các dự án năng lượng tái tạo đang hưởng cơ chế chi phí tránh được; các tổ máy chuyên cung cấp dịch vụ phụ trợ và các hệ thống lưu trữ năng lượng sử dụng pin độc lập.

Một điểm mới đáng chú ý là lần đầu tiên khái niệm “nhà máy điện linh hoạt” được đưa vào văn bản pháp quy. Khái niệm này bao gồm các nhà máy sử dụng công nghệ động cơ đốt trong pít-tông (RICE) hoặc tua-bin khí tĩnh học Aero-GT – những giải pháp có khả năng khởi động nhanh, thiết kế mô-đun, phù hợp đảm nhiệm vai trò cân bằng cung cầu tức thời và hỗ trợ ổn định vận hành hệ thống điện trong bối cảnh tỷ trọng năng lượng tái tạo tăng mạnh.

Bên cạnh đó, các khái niệm và phương pháp tính toán liên quan đến nhà máy điện tích năng cũng được hoàn thiện. Việc cập nhật giúp phản ánh đúng đặc thù công nghệ lưu trữ năng lượng bằng cách tận dụng chênh lệch cao trình giữa các hồ chứa để bơm tích và phát điện theo nhu cầu hệ thống.

Thông tư 54/2025/TT-BCT cũng thay đổi nhiều nội dung về phương pháp tính toán khung giá phát điện, bao gồm cách xác định chi phí đầu tư, tỷ suất chiết khấu, lãi suất vốn vay, cơ cấu vốn vay trong và ngoài nước, cũng như các thông số đầu vào khác. Các tham số này được quy định rõ về nguồn số liệu, thời hạn xác định bình quân, cùng cơ sở pháp lý nhằm đảm bảo tính minh bạch, khoa học và dễ triển khai trong thực tiễn.

Đáng chú ý, Thông tư bổ sung Điều 8a quy định riêng về phương pháp xác định khung giá đối với các loại hình nhà máy điện khác, như các nhà máy nhiệt điện than công suất nhỏ; dự án do doanh nghiệp Nhà nước sở hữu 100% vốn; các dự án sử dụng toàn bộ vốn vay nội tệ; hoặc các nhà máy năng lượng tái tạo không còn được áp dụng mức giá theo hợp đồng ban đầu.

Việc xác định mức giá trần của các loại hình này vẫn được thực hiện theo nguyên tắc chung của Thông tư 09/2025/BCT, đồng thời dựa trên dữ liệu của báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế cơ sở hoặc giá trị tài sản còn lại sau thời hạn hợp đồng.

Trong khi đó, Thông tư 12/2025/BCT cũng được sửa đổi, bổ sung khoản 16 vào Điều 2 với việc đưa vào khái niệm “mức kỳ vọng P50”. Đây là chỉ tiêu thể hiện sản lượng điện năng bình quân nhiều năm với xác suất 50% nhà máy có thể đạt hoặc vượt được, qua đó chuẩn hóa cơ sở tính toán sản lượng giao nhận của các nhà máy khi lập biểu giá hoặc xây dựng tham số kỹ thuật.

Theo Bộ Công Thương, Thông tư 54/2025/TT-BCT sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 21/11/2025. Trong quá trình triển khai, nếu xuất hiện vướng mắc, các tổ chức và cá nhân liên quan có trách nhiệm phản ánh để Bộ Công Thương xem xét điều chỉnh, hoàn thiện nhằm đảm bảo phù hợp với diễn biến thực tế của thị trường điện và yêu cầu vận hành hệ thống.

Văn Giáp/Bnews/vnanet.vn