Bộ Công Thương tổ chức hội nghị sơ kết về cơ chế mua bán điện trực tiếp và năng lượng tái tạo

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với sự tham dự của đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Bộ Công Thương; Sở Công Thương các tỉnh, thành phố; các tập đoàn năng lượng, các hiệp hội, tổ chức trong nước - quốc tế, các doanh nghiệp, khách hàng sử dụng điện lớn và các cơ quan truyền thông. Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long chủ trì hội nghị.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh Thanh Tuấn

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long cho biết, Nghị định 57 và Nghị định 58 được ban hành từ tháng 3/2025. Ngay sau khi có Nghị định, Bộ Công Thương đã ban hành nhiều văn bản, hướng dẫn các đơn vị thực hiện. Tuy nhiên trong quá trình triển khai vẫn còn một số khó khăn, vướng mắc do vậy, Bộ Công Thương tổ chức hội nghị để lắng nghe ý kiến của các địa phương, doanh nghiệp, tổ chức, đơn vị nhằm tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp lý, tháo gỡ khó khăn cho cơ chế mua bán điện trực tiếp cũng như lĩnh vực năng lượng tái tạo. Đây cũng là tinh thần chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công Thương là tập trung tháo gỡ triệt để cho doanh nghiệp, thúc đẩy phát triển các dự án.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long. Ảnh: Thanh Tuấn

Trước đó, ngày 3/3/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 57/2025/NĐ-CP quy định cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa khách hàng lớn và đơn vị năng lượng tái tạo với 2 hình thức mua bán điện gồm: Mua bán điện trực tiếp qua đường dây kết nối riêng và mua bán điện trực tiếp qua lưới điện quốc gia.

Nguyên tắc mua bán điện trực tiếp qua đường dây kết nối riêng

Nghị định 57 quy định đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn thực hiện mua bán điện trực tiếp thông qua đường dây kết nối riêng theo các nguyên tắc sau:

Hợp đồng mua bán điện giữa đơn vị phát điện năng lượng tái tạo và Khách hàng sử dụng điện lớn trong trường hợp mua bán điện trực tiếp thông qua đường dây kết nối riêng do hai bên thỏa thuận phù hợp với quy định tại Điều 22 Luật Điện lực và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, bao gồm các nội dung chính sau: Chủ thể hợp đồng; mục đích sử dụng; tiêu chuẩn và chất lượng dịch vụ; quyền và nghĩa vụ của các bên; giá điện, phương thức và thời hạn thanh toán; điều kiện chấm dứt hợp đồng; trách nhiệm do vi phạm hợp đồng; thời hạn của hợp đồng; trách nhiệm đầu tư, xây dựng, quản lý vận hành đường dây kết nối riêng; các nội dung khác do hai bên thỏa thuận.

Giá bán điện do hai bên thỏa thuận trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 6 Nghị định này.

Đơn vị phát điện năng lượng tái tạo đàm phán, thỏa thuận và ký kết hợp đồng mua bán điện về công suất, sản lượng, giá đối với sản lượng điện dư với Tập đoàn Điện lực Việt Nam (hoặc đơn vị được ủy quyền) theo quy định.

Ngoài các hoạt động mua bán điện trực tiếp qua đường dây kết nối riêng quy định ở trên, Khách hàng sử dụng điện lớn được mua bán điện với Tổng công ty Điện lực (hoặc đơn vị bán lẻ điện không phải Tổng công ty Điện lực) theo quy định.

Trường hợp đơn vị điện lực vừa thực hiện chức năng phát điện và chức năng bán lẻ điện tại các mô hình khu, cụm kết hợp mua điện từ hệ thống điện quốc gia đồng thời với các nguồn điện tại chỗ khác để bán lẻ điện cho các khách hàng sử dụng điện trong các mô hình khu, cụm, giá bán lẻ điện cho khách hàng được thực hiện theo quy định về thực hiện giá bán điện do Bộ Công Thương ban hành.

Về hình thức mua bán điện trực tiếp qua lưới điện quốc gia, nghị định cũng quy định rõ việc bán điện của đơn vị phát điện năng lượng tái tạo qua thị trường điện giao ngay và việc mua bán điện với Tổng công ty Điện lực. Theo đó, giá thị trường điện giao ngay là giá thị trường điện toàn phần được hình thành theo từng chu kỳ giao dịch của thị trường điện giao ngay và được xác định bằng tổng của giá điện năng thị trường và giá công suất thị trường. Trong đó, giá điện năng thị trường và giá công suất thị trường được xác định theo quy định vận hành thị trường bán buôn điện cạnh tranh do Bộ Công Thương ban hành.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long chủ trì hội nghị. Ảnh Thanh Tuấn

Nghị định số 58/2025/NĐ-CP có 5 chương 40 điều, có hiệu lực từ ngày 03/3/2025. Nghị định này cũng bãi bỏ Nghị định 135/2024/NĐ-CP ngày 22/10/2024 củ Chính phủ quy định cơ chế chính sách khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Theo Nghị định 58 đã đưa ra các quy định chi tiết về cơ chế ưu đãi, hỗ trợ phát triển hệ thống lưu trữ điện của dự án điện từ nguồn năng lượng tái tạo, trong đó dự án điện từ nguồn năng lượng tái tạo có lắp đặt hệ thống lưu trữ điện và có đấu nối với hệ thống điện quốc gia được ưu tiên huy động vào giờ cao điểm của hệ thống điện theo quy định, trừ nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Ngoài ra nghị định cũng quy định chính sách ưu đãi, hỗ trợ việc nghiên cứu, phát triển phù hợp về công nghệ trong lĩnh vực điện gió, điện mặt trời; điều kiện và thời hạn áp dụng chính sách ưu đãi, hỗ trợ.

3 kiến nghị liên quan đến cơ chế DPPA

Báo cáo tại Hội nghị, ông Phạm Nguyên Hùng - Cục trưởng Cục điện lực cho biết, sau khi triển khai 2 Nghị định, đánh giá sơ bộ cho thấy, các Nghị định đã được triển khai đồng bộ, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, làm cơ sở thúc đẩy phát triển các hoạt động điện lực trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện các Nghị định, Cục Điện lực đã tiếp nhận nhiều phản ánh từ địa phương, doanh nghiệp đề nghị làm rõ và/hoặc tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc để phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp và phù hợp với thực tiễn. Đối với Nghị định số 57/2025/NĐ-CP, nhiều ý kiến còn bày tỏ băn khoăn về 3 nhóm vấn đề gồm (i) khung giá bán điện trong Cơ chế DPPA qua lưới điện kết nối riêng; (ii) Chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong Cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia; (iii) Giấy chứng nhận đăng ký phát triển điện mặt trời mái nhà...

Liên quan đến vấn đề trên, Cục Điện lực cho rằng vẫn cần có quy định về khung giá cho phù hợp với Luật Điện lực 2024, tuy nhiên cân nhắc lựa chọn khung giá để thực hiện. Đối với chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong Cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia, một số đơn vị đề nghị loại bỏ chi phí này tuy nhiên Cục Điện lực đề nghị cần rà soát, đánh giá tác động trước khi xem xét loại bỏ. Với 1 số nội dung khác, Cục thống nhất để sửa đổi cho đồng bộ, đảm bảo cơ sở cho các đơn vị thực hiện. Việc sửa đổi Nghị định sẽ đề xuất theo trình tự, thủ tục rút gọn.

Vướng mắc và kiến nghị liên quan đến năng lượng tái tạo

Ông Phạm Nguyên Hùng cho biết, Nghị định số 58/2025/NĐ-CP quy định 02 chính sách gồm: i) Phát triển nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ; và ii) Phát triển điện gió ngoài khơi.

Về chính sách phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ, có một số phản ánh, kiến nghị mở rộng đối tượng được mua sản lượng điện dư là các đơn vị mua buôn bán lẻ để bảo đảm công bằng giữa các nhà đầu tư, các tổ chức, cá nhân phát triển nguồn điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ.

Ngoài ra bổ sung thêm các quy định việc lắp đặt thiết bị, phương tiện kết nối với hệ thống thu thập, giám sát, điều khiển phù hợp với quy mô công suất nguồn điện, tránh lãng phí điện và nguồn lực đầu tư; Quy định cơ quan tiếp nhận Thông báo phát triển nguồn điện là UBND cấp xã để phù hợp với mô hình chính quyền 2 cấp và thuận lợi cho tổ chức, cá nhân thực hiện thủ tục hành chính.

Quy định để làm rõ hơn nội hàm một số nội dung khác của Nghị định, tránh có nhiều cách hiểu và áp dụng khác nhau; quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị để tạo điều kiện tối đa, thúc đẩy phát triển nguồn điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ và một số nội dung khác.

Về chính sách phát triển điện gió ngoài khơi, một số doanh nghiệp kiến nghị xem xét, sửa đổi quy định về điều kiện dự án điện gió ngoài khơi được hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ, bảo đảm phù hợp với tiến độ được phê duyệt trong Quy hoạch phát triển điện lực; Đề nghị làm rõ hơn nội dung Đề án khảo sát điện gió ngoài khơi để thuận tiện trong việc xây dựng, đánh giá Đề án làm cơ sở lựa chọn đơn vị khảo sát; Nghiên cứu, quy định giới hạn diện tích khu vực biển để thực hiện khảo sát, thực hiện dự án điện gió ngoài khơi phù hợp với thực tiễn và kinh nghiệm quốc tế.

Đối với các vấn đề kiến nghị của doanh nghiệp, Cục Điện lực thống nhất báo cáo Lãnh đạo Bộ báo cáo Chính phủ xem xét sửa đổi, xây dựng và ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung theo trình tự thủ tục rút gọn tại Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 (sửa đổi).

Ngoài ra, một số nội dung khác (như cơ quan quyết định tổ chức đấu thầu, mở rộng đối tượng thực hiện dự án điện gió ngoài khơi, cơ chế đàm phán hợp đồng mua bán điện… và một số nội dung khác) sẽ được xem xét, đánh giá kỹ hơn trong quá trình xây dựng Nghị định sửa đổi, bổ sung.

Để có cơ sở báo cáo, hoàn thiện khung khổ pháp lý cho 2 Nghị định trên, Cục Điện lực kiến nghị các địa phương sớm có ý kiến theo yêu cầu của Bộ Công Thương tại Văn bản số 6045/BCT-ĐL ngày 14 tháng 8 năm 2025 về việc rà soát khó khăn, vướng mắc trong việc triển khai thực hiện các Nghị định. Yêu cầu EVN sớm có ý kiến đối với kiến nghị của các đơn vị về việc loại bỏ Chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong Cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia.

Tại Hội nghị, đại diện Tập đoàn T&T, Trung Nam, Xuân Cầu… và các địa phương như Tp. Hồ Chí Minh, Bắc Ninh, Tây Ninh, Đồng Tháp….đã nêu các kiến nghị, trong đó tập trung kiến nghị đến các nội dung liên quan đến khung giá, cấp giấy chứng nhận đăng ký phát triển điện mặt trời và các nhóm nội dung Cục Điện lực đã tổng hợp.

Tập trung 3 nhiệm vụ trọng tâm

Kết luận Hội nghị, Lãnh đạo Bộ Công Thương ghi nhận và đánh giá cao sự tham gia, đóng góp ý kiến của các địa phương, doanh nghiệp và Tập đoàn Điện lực Việt Nam. Để bảo đảm việc triển khai Nghị định số 57/2025/NĐ-CP và Nghị định số 58/2025/NĐ-CP đạt hiệu quả thực chất, Lãnh đạo Bộ yêu cầu các đơn vị tập trung thực hiện một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

Thứ nhất, các Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần tăng cường vai trò quản lý nhà nước trong phạm vi địa phương; chủ động tổ chức kiểm tra, giám sát tình hình triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp và phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới. Đồng thời, các địa phương khẩn trương gửi báo cáo theo yêu cầu tại Văn bản số 6045/BCT-ĐL ngày 14/8/2025, nêu rõ những khó khăn, vướng mắc và kiến nghị cụ thể để Bộ Công Thương xem xét, tổng hợp.

Thứ hai, Tập đoàn Điện lực Việt Nam phải sớm có ý kiến chính thức về đề xuất loại bỏ chi phí thanh toán bù trừ chênh lệch trong cơ chế DPPA qua lưới điện quốc gia; chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi chặt chẽ tình hình triển khai, kịp thời báo cáo những bất cập phát sinh và thực hiện đầy đủ chế độ báo cáo định kỳ theo quy định.

Thứ ba, Cục Điện lực có trách nhiệm tổng hợp toàn bộ ý kiến tại Hội nghị này, bao gồm kiến nghị từ các địa phương, doanh nghiệp và EVN, để báo cáo Lãnh đạo Bộ. Trên cơ sở đó, Cục khẩn trương xây dựng phương án, tham mưu Bộ trình Chính phủ xem xét sửa đổi, bổ sung các quy định theo trình tự thủ tục rút gọn, bảo đảm tính khả thi và thống nhất trong toàn ngành điện.

Lãnh đạo Bộ Công Thương nhấn mạnh cần sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của các địa phương, doanh nghiệp và cơ quan quản lý, các cơ chế mới thực sự phát huy hiệu quả, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của ngành năng lượng Việt Nam.

Dũng - Tuấn