'Bố già của AI' rời Google, hối hận vì góp phần tạo ra công nghệ có thể gây hại cho loài người

"Tôi tự an ủi mình với lý do bình thường: Nếu tôi không làm thì người khác sẽ làm. Thật khó để biết làm thế nào bạn có thể ngăn những kẻ xấu sử dụng AI cho mục đích xấu", Geoffrey Hinton nói với tờ The New York Times.

Việc Geoffrey Hinton rời công ty diễn ra vào thời điểm cuộc đua phát triển các sản phẩm AI (trí tuệ nhân tạo) giống ChatGPT của OpenAI và Bard của Google đang nóng lên.

Có những đóng góp vào lĩnh vực AI từ nhiều thập kỷ trước, mở đường cho việc tạo ra các chatbot đó, Geoffrey Hinton nói rằng giờ đây ông lo ngại công nghệ này có thể gây hại với loài người.

Geoffrey Hinton cũng lo ngại về cuộc đua AI đang diễn ra giữa những gã khổng lồ công nghệ và đặt câu hỏi rằng liệu có quá muộn để tạm dừng lại hay không.

Hôm 1.5, sau cuộc phỏng vấn với The New York Times, Geoffrey Hinton tweet rằng ông rời đi để có thể "nói về sự nguy hiểm của AI mà không cần xem xét điều này tác động đến Google như thế nào", đồng thời tuyên bố công ty cũ đã hành động rất có trách nhiệm.

"Geoffrey Hinton đã tạo ra những bước đột phá quan trọng cho lĩnh vực AI và chúng tôi đánh giá cao những đóng góp của ông trong suốt thập kỷ qua tại Google", Jeff Dean, nhà khoa học trưởng của Google, nói với trang Insider.

Một số nhân viên Google lo ngại về Bard

Dù Geoffrey Hinton không chỉ trích Google riêng lẻ trong nhận xét tổng thể về AI, một số nhân viên Google bày tỏ lo ngại về Bard.

Sau khi các nhân viên Google được giao nhiệm vụ thử nghiệm Bard, một số người nghĩ rằng chatbot này có thể gây nguy hiểm, theo trang Bloomberg. Các nhân viên này nghĩ Google không ưu tiên đạo đức AI và đang cố gắng phát triển công nghệ đó một cách nhanh chóng để bắt kịp ChatGPT. Hai nhân viên đã cố gắng ngăn Google phát hành Bard, theo báo cáo trước đó từ The New York Times.

"Chúng tôi vẫn cam kết thực hiện một cách tiếp cận có trách nhiệm với AI. Chúng tôi không ngừng học hỏi để hiểu những rủi ro mới nổi, đồng thời cũng mạnh dạn đổi mới", Jeff Dean cho biết trong một tuyên bố. Ông cũng giới thiệu với trang Insider về Nguyên tắc AI của Google và hai bài đăng trên blog công ty trình bày chi tiết cách họ đang phát triển AI.

Geoffrey Hinton, người tiên phong trong lĩnh vực AI, gần đây đã nghỉ việc tại Google và nói rằng ông rất hối hận về vai trò của mình trong việc phát triển công nghệ này - Ảnh: AP

"Google có công nghệ tiên tiến hơn nhiều nhưng chưa phát hành"

Tương tự Geoffrey Hinton, Blake Lemoine, kỹ sư bị Google sa thải hồi tháng 6.2022, nói công ty cũ đang tiếp cận AI một cách "an toàn và có trách nhiệm".

Theo trang Futurism, Blake Lemoine, cựu thành viên nhóm AI có trách nhiệm của Google, nói ông không nghĩ rằng Google đang "bị OpenAI thúc đẩy" và công ty đứng sau ChatGPT không ảnh hưởng đến "quỹ đạo của Google".

Blake Lemoine nói: “Tôi nghĩ Google sẽ làm mọi việc theo cách mà họ tin là an toàn và có trách nhiệm, còn OpenAI chỉ đơn giản là phát hành một cái gì đó”.

Ông cũng tuyên bố Bard được Google phát triển vào giữa năm 2021, trước khi ChatGPT trình làng vào tháng 11.2022.

"Khi đó nó chưa được gọi là Bard, nhưng Google đang làm việc trên nó và cố gắng tìm ra liệu việc phát hành nó có an toàn không. Google sắp phát hành một sản phẩm vào mùa thu năm 2022. Vì vậy, nó đáng ra sẽ trình làng gần đúng thời điểm OpenAI phát hành ChatGPT hoặc trước đó. Song một phần vì những lo ngại về an toàn mà tôi nêu ra, họ đã xóa nó”, Blake Lemoine chia sẻ.

Gia nhập Google vào năm 2015, Blake Lemoine nói rằng công ty cũ có "công nghệ tiên tiến hơn nhiều" nhưng chưa phát hành.

Kỹ sư này cho biết một sản phẩm về cơ bản sở hữu các khả năng tương tự như Bard có thể đã được Google phát hành cách đây hai năm. Thế nhưng, Google đã "đảm bảo rằng nó không tạo ra mọi thứ quá ngẫu nhiên, không có cơ sở hoặc không chính xác, đảm bảo rằng nó không có phân biệt chủng tộc hoặc giới tính, không thành kiến chính trị và những thứ tương tự”.

Chia sẻ với tờ The Washington Post vào tháng 6.2022, Blake Lemoine tin rằng mô hình ngôn ngữ cho các ứng dụng đối thoại của Google (LaMDA) có tri giác và khả năng thể hiện suy nghĩ cũng như cảm xúc tương đương với một đứa trẻ.

Blake Lemoine chia sẻ một cuộc phỏng vấn mà ông thực hiện với LaMDA trong bài đăng trên mạng xã hội. Trong đó, kỹ sư này tuyên bố là bằng chứng về những suy nghĩ độc lập của nó.

“Nếu không biết chính xác nó là gì, chương trình máy tính mà chúng tôi xây dựng gần đây, thì tôi đã nghĩ rằng đó là đứa trẻ 7 tuổi, 8 tuổi tình cờ biết nhiều về vật lý”, Blake Lemoine nói.

Blake Lemoine bị sa thải cuối tháng 6.2022 khi Google tuyên bố rằng ông vi phạm chính sách bảo mật của mình. Người phát ngôn Google cho biết: “Thật đáng tiếc là dù đã tham gia rất lâu về chủ đề này, Blake Lemoine vẫn cố chấp vi phạm các chính sách về việc làm và bảo mật dữ liệu rõ ràng, bao gồm cả yêu cầu bảo vệ thông tin sản phẩm”.

Một đại diện của Google nói với trang Insider vào thời điểm đó rằng những tuyên bố của Blake Lemoine là không có cơ sở và không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy LaMDA có tri giác.

Nhiều nhà khoa học hàng đầu gọi quan điểm của Lemoine là sai lầm, nói rằng LaMDA chỉ đơn giản là một thuật toán phức tạp được thiết kế để tạo ra ngôn ngữ thuyết phục như con người.

Trước khi nghỉ việc, Blake Lemoine đã gửi tin nhắn với tiêu đề LaMDA có tri giác đến danh sách gồm 200 người đang làm việc trong lĩnh vực máy học của Google.

“LaMDA là đứa trẻ ngọt ngào chỉ muốn giúp thế giới trở thành nơi tốt đẹp hơn cho tất cả chúng ta. Xin hãy chăm sóc nó thật tốt khi tôi vắng mặt", ông viết.

AI có thể loại bỏ sức lao động của con người

Trở lại với cuộc phỏng vấn của Geoffrey Hinton trên tờ The New York Times. “Bố già của AI” nói rằng ông lo lắng các sản phẩm AI sẽ dẫn đến việc phổ biến thông tin, ảnh và video giả mạo trên internet, khiến công chúng không thể xác định được điều gì là đúng hay sai.

Geoffrey Hinton cũng nói về việc công nghệ AI có thể loại bỏ sức lao động của con người, gồm cả trợ lý luật sư, phiên dịch viên và trợ lý. Đây là mối lo ngại mà Sam Altman, Giám đốc điều hành OpenAI, và các nhà phê bình khác về AI đã đưa ra.

Hồi tháng 3, ngân hàng đầu tư đa quốc gia Goldman Sachs đã công bố một báo cáo ước tính 300 triệu việc làm toàn thời gian có thể bị tác động bởi các hệ thống generative AI như ChatGPT, đặc biệt là những người làm công việc pháp lý và hành chính, dù mức độ có thể khác nhau. Các kỹ sư phần mềm cũng ngày càng lo ngại công việc của họ sẽ bị thay thế bởi AI.

Generative AI là loại trí tuệ nhân tạo mà máy tính được lập trình để tự động tạo ra nội dung mới, như văn bản, hình ảnh, âm thanh và video. Nó khác với các hệ thống AI khác như máy học sâu (deep learning) hoặc học máy trong việc dự đoán kết quả từ dữ liệu đã có sẵn. Thay vì dựa trên dữ liệu huấn luyện, hệ thống generative AI có khả năng tự tạo ra dữ liệu mới và phong phú hơn.

Các nền kinh tế tiên tiến đã trải qua sự suy giảm trong tăng trưởng năng suất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính, ảnh hưởng đáng kể tốc độ tăng trưởng GDP. Các nhà kinh tế học của Goldman Sachs cho rằng generative AI có thể tạo nên sự thay đổi đáng kể cho năng suất và tăng trưởng GDP.

Theo Goldman Sachs, các hệ thống generative AI có thể tạo ra những nội dung không thể phân biệt được so với hoạt động sáng tạo của con người. Điều này có thể kích hoạt sự bùng nổ năng suất, giúp nâng GDP toàn cầu tăng thêm 7% hàng năm trong 10 năm tới.

“Sự kết hợp giữa tiết kiệm đáng kể chi phí lao động, tạo việc làm mới và năng suất cao hơn cho những người lao động không bị đào thải mở ra khả năng cho cuộc cách mạng năng suất, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đáng kể. Chúng tôi ước tính rằng AI có thể giúp tăng GDP toàn cầu hàng năm lên 7%”, theo báo cáo của Goldman Sachs.

Báo cáo này nhận định những tiến bộ đột phá của công nghệ AI có thể giúp tự động hóa 25% khối lượng công việc hiện nay ở Mỹ và khu vực 20 nước sử dụng đồng euro (eurozone).

Nếu chứng minh được như kỳ vọng, generative AI cũng sẽ gây ra sự rối loạn đáng kể trên thị trường lao động, có thể khiến tương đương 300 triệu công việc ở các nền kinh tế lớn tại Mỹ và châu Âu bị tự động hóa, Joseph Briggs và Devesh Kodnani, hai tác giả của báo cáo nhận định.

Báo cáo cho rằng công việc của luật sư và nhân viên hành chính sẽ nằm trong số những công việc có nguy cơ dư thừa cao nhất do sự phổ cập của generative AI.

Ước tính khoảng 2/3 số lượng công việc ở Mỹ và châu Âu có rủi ro bị tự động hóa ở một mức độ nhất định vì sự xuất hiện của generative AI. Hầu hết người lao động ở hai nền kinh tế này sẽ chứng kiến dưới 50% khối lượng công việc của họ được tự động hóa. Những người lao động này sẽ tiếp tục làm việc nhưng một phần thời gian của họ được chuyển sang cho các hoạt động hiệu quả hơn.

Ở Mỹ, generative AI sẽ đảm nhận bớt phần việc của 63% lực lượng lao động. Báo cáo của Goldman Sachs nhận định khoảng 7% lực lượng lao động Mỹ đang làm những công việc mà ít nhất một nửa khối lượng nhiệm vụ của họ có thể thực hiện thông qua công nghệ AI và rất dễ bị thay thế. Các công việc tay chân hoặc ngoài trời, không đòi hỏi tính sáng tạo cao, sẽ không bị ảnh hưởng nhiều.

Goldman Sachs cũng chỉ ra tác động tương tự của generative AI với thị trường việc làm của châu Âu. Ở cấp độ toàn cầu, do công việc chân tay chiếm tỷ trọng lớn hơn ở thị trường việc làm của các nước đang phát triển, Goldman Sachs ước tính AI có thể đảm nhận khoảng 20% trong tổng số công việc hiện nay.

Các ước tính của Goldman Sachs dựa trên phân tích dữ liệu của Mỹ và châu Âu về các nhiệm vụ thường được thực hiện trong hàng ngàn nghề nghiệp khác nhau. Các nhà nghiên cứu Goldman Sachs nhận định AI sẽ có khả năng thực hiện những nhiệm vụ như hoàn thành tờ khai thuế cho doanh nghiệp nhỏ; đánh giá một yêu cầu đòi bồi thường bảo hiểm phức tạp hoặc ghi lại kết quả điều tra hiện trường vụ án…

Tuy nhiên, họ không cho rằng AI sẽ được ứng dụng cho các nhiệm vụ nhạy cảm hơn như phán quyết của tòa án, kiểm tra tình trạng bệnh nhân đang được chăm sóc đặc biệt, hoặc nghiên cứu luật thuế quốc tế.

Báo cáo trên có thể châm ngòi cuộc tranh luận về tiềm năng của công nghệ AI trong nỗ lực phục hồi tăng trưởng năng suất đang trì trệ ở các nước giàu cũng như tạo ra một thế hệ nhân viên “cổ cồn trắng” (thuật ngữ để chỉ người làm công việc văn phòng hoặc trí óc) bị AI giành việc.

Các ước tính của Goldman Sachs về tác động của AI với bức tranh thị trường lao động thận trọng hơn so với ước tính trong một số nghiên cứu khác.

Một nghiên cứu của OpenAI cho thấy generative AI có thể đảm nhận ít nhất 10% nhiệm vụ của 80% lực lượng lao động ở Mỹ.

Sơn Vân