Bộ GTVT đề xuất thay đổi, phân loại giấy phép lái xe: Rắn vẽ thêm chân?
Luật Giao thông đường bộ hiện hành của Việt Nam quy định có 13 loại bằng lái, Công ước Viên 1968 mà Việt Nam là thành viên từ năm 2015 cũng quy định có 13 loại bằng. Tuy nhiên, Dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) đang được Bộ GTVT lấy ý kiến lại đề xuất tới 17 loại bằng lái khác nhau. Điều này theo các chuyên gia là nhiều, Bộ GTVT đang tự làm phức tạp thêm.
Nên gộp thay vì tách ra nhiều loại
Dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) đề xuất đổi bằng lái xe, phân loại lại với 17 loại, gồm: A0, A1, A, B1, B2, B, BE, C1, C, C1E, CE, D, D1, D2, D1E, D2E, DE (thay cho 13 bằng đang cấp hiện hành gồm: A1, A2, A3, A4, B1, B2, C, D, E, FB2, FC, FD, FE). Trong đó, người điều khiển xe đạp điện, xe máy điện phải từ 16 tuổi trở lên và có bằng A0, các bằng còn lại cấp cho người từ 18 tuổi trở lên. Các bằng A0, A1, A, B1 không quy định thời hạn. Bằng B2 có thời hạn tới khi người lái xe đủ 60 tuổi, sau đó định kỳ 10 năm đổi 1 lần; các bằng còn lại phải đổi theo định kỳ 5-10 năm.
Trao đổi với PV Tiền Phong, chuyên gia giao thông, TS. Nguyễn Xuân Thủy cho rằng, quy định cần gọn nhẹ, đơn giản, tạo điều kiện cho người dân. Do đó, đề xuất 17 loại bằng lái xe mới của Bộ GTVT là quá nhiều, phiền hà. “Nếu cái nào tương đồng có thể gộp lại với nhau để giảm số lượng bằng lái, tạo điều kiện cho người dân, giảm phiền toái, tiết kiệm thời gian, chi phí. Chúng ta hội nhập, tiếp thu kinh nghiệm thế giới, nhưng cũng cần triển khai phù hợp với thực tế Việt Nam, không nên sao chép toàn bộ”, ông Thủy nói. Vị chuyên gia này dẫn chứng trường hợp xe buýt nhanh (BRT) triển khai trên đường Việt Nam chật hẹp, hạ tầng chưa đồng bộ thành ra lãng phí.
Còn theo Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam Nguyễn Văn Quyền, nếu phải phân loại lại bằng lái xe phù hợp với công ước quốc tế, trong luật nên quy định rõ điều khoản chuyển tiếp. Điều này để người dân yên tâm sử dụng các loại bằng đã được pháp luật công nhận, không gây phiền hà, nhiêu khê. Ông Quyền cũng đồng tình quan điểm, 17 loại bằng Bộ GTVT đề xuất là hơi nhiều, đơn vị soạn thảo có thể xem lại để giảm bớt. “Các loại bằng cần hài hòa giữa công ước quốc tế và thực tế Việt Nam, nhưng cũng cần suy xét để giảm bớt số lượng, tránh phiền toái cho người dân”, ông Quyền góp ý.
Đại diện Hiệp hội vận tải ô tô cũng tỏ ra băn khoăn khi phân chia thêm nhiều loại bằng, kéo theo người dân sẽ phải học nâng cấp bằng nhiều hơn, phiền hà hơn khi nhu cầu và công việc thay đổi. Theo ông Quyền, hiện tại có 2 dự thảo luật cùng nói về bằng lái xe: Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi đã tiếp cận Công ước Viên; Luật An toàn Giao thông đường bộ Bộ Công an đang xây dựng và vẫn để nguyên quy định về các loại bằng lái như Luật Giao thông đường bộ năm 2008.
Không cần phải đổi bằng quốc tế
Lý giải về thay đổi trên với PV Tiền Phong, Vụ trưởng Vụ Quản lý Phương tiện người lái (Tổng cục Đường bộ, Bộ GTVT) Lương Duyên Thống cho biết: Năm 2015 Việt Nam tham gia Công ước Viên 1968, công ước cho phép Việt Nam có 5 năm để đưa các quy định trong công ước vào luật. Nếu quá thời hạn trên, Việt Nam chưa thực hiện cam kết sẽ xem như không tham gia công ước nữa, bằng lái xe Việt Nam sẽ không còn được thừa nhận giữa các nước thành viên.
Theo ông Thống, Công ước Viên chia các hạng xe để cấp bằng lái có 1 số điểm khác với Luật Giao thông đường bộ của Việt Nam hiện hành, như các nước không cấp bằng lái cho người dưới 18 tuổi, còn Việt Nam cấp bằng cho cả người từ 16 tuổi trở lên; Theo Công ước Viên, các nước thành viên cấp bằng cho người lái xe tải chia làm 2 loại, loại C1 cho lái xe tải 3,5-7,5 tấn, C cho lái xe trên 7,5 tấn. Còn Việt Nam chỉ có bằng loại C cấp cho lái xe tải từ 3,5 tấn trở lên… “Nếu sau 5 năm Việt Nam không tiến hành các bước để luật hóa các quy định tại Công ước Viên, xem như chúng ta không tham gia công ước”, ông Thông nói.
Theo đại diện Tổng cục Đường bộ, khi luật hóa Công ước Viên, người có bằng lái xe Việt Nam khi ra nước ngoài điều khiển xe sẽ thuận lợi hơn. Với các bằng cấp riêng theo điều kiện của Việt Nam, như bằng A0, B2, D2, D2E, các nước có thể công nhận hoặc không, tùy từng quốc gia.
Về xử lý chuyển tiếp với các bằng đang cấp hiện nay, theo ông Thống, người dân vẫn sử dụng bình thường. Với những bằng cấp không thời hạn, người dân không cần đổi lại bằng mới nếu không có nhu cầu.
Theo Dự thảo Luật Giao thông đường bộ sửa đổi đang được Bộ GTVT lấy ý kiến, các mã bằng lái xe mới sẽ có 17 loại, gồm: Hạng A0 lái xe máy dưới 50 phân khối, xe đạp điện và xe máy điện; Hạng A1 lái xe máy từ 50-125 phân khối, xe điện động cơ từ 4-11kw; Hạng A lái xe máy trên 125 phân khối, xe điện trên 11kw; Hạng B2 lái ô tô dưới 9 chỗ số tự động, ô tô tải dưới 3,5 tấn số tự động…
Dự luật cũng cho phép người có bằng lái do các quốc gia thành viên Công ước Viên cấp được sử dụng lái xe tương ứng tại Việt Nam (không phải công nhận hay đổi bằng lái quốc tế). Tuy nhiên, Việt Nam không công nhận bằng lái xe với người nước ngoài: Dưới 18 tuổi có bằng lái A1, A, B1, B2, B, BE; Dưới 21 tuổi có bằng lái C1, C, D1, D2, D, C1E, CE, D1E, D2E và DE.