Bộ phim làm nên tên tuổi NSƯT Anh Thái trước khi qua đời
NSƯT Nguyễn Anh Thái đóng nhiều vai phụ trong các phim Khói, Người chiến sĩ trẻ, Sau cơn bão, Bài ca ra trận, Chủ tịch tỉnh... Sau khi về hưu, ông không đóng nhiều phim, chủ yếu nhận những vai nhỏ nhưng có chiều sâu, được khán giả nhắc nhớ, như người ông hiền lành trong Chạy án, Cầu vồng tình yêu.
Sở hữu cả gia tài vai phụ
NSƯT Nguyễn Anh Thái nổi tiếng sau những năm tháng miệt mài đóng vai phụ. Ông từng thể hiện nhân vật phụ trong các phim như Khói, Người chiến sĩ trẻ, Sau cơn bão, Bài ca ra trận...
Trong phim Bài ca ra trận, ban đầu, vai diễn của nghệ sĩ Anh Thái chỉ xuất hiện thoáng qua. Nhưng thấy ông thể hiện tốt vai chiến sĩ bị thương, đạo diễn Trần Đắc bổ sung, chỉnh sửa một chút kịch bản để vai phụ của nghệ sĩ Anh Thái có thêm đất diễn.
Phim do Hãng phim truyện Việt Nam sản xuất, kể về Nam (Dũng Nhi) - một chiến sĩ trẻ bị thương nặng trong một trận đánh được đưa về quân y viện chữa trị. Khi ấy, anh đối mặt với những ngày tháng đen tối nhất trong đời. Trên bước đường chiến đấu của Nam và đồng đội, những hồi ức tươi trẻ của những chiến sĩ xả thân vì Tổ quốc hiện lên đầy xúc động.
Với bộ phim Chị Dậu ra đời năm 1980, NSƯT Anh Thái chinh phục khán giả với nhân vật anh Dậu gầy gò, ốm yếu. Bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết Tắt đèn của Ngô Tất Tố. Chị Dậu cùng Làng Vũ Đại ngày ấy (1982) và Lửa trung tuyến (1961) giúp đạo diễn Phạm Văn Khoa nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Sau thời gian dài lăn lộn với các vai phụ, tên tuổi nghệ sĩ Anh Thái được đông đảo khán giả biết đến. Ông cũng thử sức ở vai trò đạo diễn ở xưởng Thanh thiếu niên, thuộc Hãng phim truyện Việt Nam.
Năm 1985, ông làm phim Khi vắng bà, kịch bản dựa theo truyện ngắn của nhà thơ Xuân Quỳnh. Phim đoạt giải Bông sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 7. Sau đó, ông bắt tay thực hiện bộ phim Đằng sau cánh cửa về đề tài công an, kịch bản của nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm.
Vai người ông hiền lành, nho nhã
Sau khi về hưu, NSƯT Anh Thái ít đóng phim. Ông chủ yếu nhận những vai nhỏ nhưng có chiều sâu, được khán giả nhắc nhớ.
Năm 2006, phim truyền hình Chạy án trở thành cơn sốt trên màn ảnh nhỏ. NSƯT Anh Thái tham gia một vai nhỏ là vai ông Cần - ông nội của nam chính Cao Thanh Lâm (Việt Anh).
Ông Cần từng tham gia kháng chiến, sau đó giữ chức chủ tịch tỉnh. Ông sống cả đời liêm khiết, chính trực, được nhiều người yêu mến. Sau khi về hưu, ông giữ nếp sống giản dị. Niềm tự hào của ông là con trai Cao Đức Cẩm giữ chức thứ trưởng. Cháu nội là Cao Thanh Lâm được đầu tư ăn học ở nước ngoài. Tuy nhiên, sau này, việc Cao Thanh Lâm sa vào nghiện ngập, tù tội khiến ông Cần quá đau đớn, bất lực.
Dù không đóng vai chính nhưng NSƯT Anh Thái có nhiều cảnh quay xúc động, nhất là khi dạy bảo con trai, con dâu, cháu trai.
Năm 2011, ông đóng vai cụ Trần trong phim Chủ tịch tỉnh. Phim xoay quanh Trí Tuệ (NSƯT Phạm Cường), một cán bộ trẻ được điều lên làm chủ tịch tỉnh Đông Giang.
Sau cái chết của chủ tịch tiền nhiệm, sự chạy đua chức quyền với những mánh khóe, thủ đoạn diễn ra một cách khốc liệt. Trong bối cảnh hỗn loạn ấy, anh đã rất năng nổ và không ngại va chạm, đưa ra những đề xuất táo bạo, có lợi cho dân.
Năm 2012, NSƯT Anh Thái nhận lời đóng vai ông Kim - người gây dựng nên tập đoàn Hoàng Kim trong phim Cầu vồng tình yêu. Đây là bộ phim dài hơi nhất mà nam nghệ sĩ tham gia, lên tới gần 100 tập.
Thân phận của ông Kim khá đặc biệt. Dù là nhân vật quan trọng của gia tộc họ Hoàng, được nhiều người kính nể, nhưng thực chất ông chỉ là con nuôi.
Trong phim, NSƯT Anh Thái một lần nữa thể hiện thành công nhân vật trưởng bối, có uy quyền nhất trong gia đình. Lối sống kỷ luật, gia giáo của ông đôi khi bị cho là quá cổ hủ, áp đặt. Tuy nhiên, với sự hiền lành, ấm áp, ông Kim vẫn dạy dỗ các con, cháu nên người, giúp đại gia đình vượt qua khó khăn. Trong những tập cuối phim, cảnh ông Kim rơi nước mắt vì cháu gái Mộc Miên (Hồng Diễm) cũng khiến nhiều khán giả xúc động.
Sau Cầu vồng tình yêu, NSƯT Anh Thái gần như vắng bóng khỏi màn ảnh nhỏ. Ngày 15/6, nam nghệ sĩ qua đời tại nhà riêng, hưởng thọ 87 tuổi.
NSƯT Anh Thái sinh năm 1938. Thời còn đi học, ông nổi tiếng thông minh, thường nằm trong số những người luôn đạt điểm cao nhất lớp. Nhiều đồng nghiệp yêu mến ông bởi tính cách chu đáo, hiền lành. NSƯT Phạm Thanh Hà chia sẻ dù đã lâu không gặp NSƯT Anh Thái nhưng luôn ấn tượng với sự gần gũi, hiền hậu của nghệ sĩ gạo cội. Hai người có dịp làm việc chung nhờ bộ phim Hoa muống biển (năm 1996).
Diễn viên Phạm Thanh Thủy - bạn cùng lớp đại học với nghệ sĩ Anh Thái - cho biết ông sống chan hòa với bạn bè, đồng nghiệp nhưng cuộc đời gặp nhiều vất vả.