Bổ sung quy định thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng
Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng; quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật; xử lý đối với trường hợp để nội dung vi phạm xuất hiện trên kênh này.
Mở rộng không gian hoạt động của báo chí
Trình bày Tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nêu rõ, với tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, dự án Luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền Quốc hội, quy định nguyên tắc quản lý. Trên cơ sở đó, bố cục của dự án Luật gồm 4 chương, 51 điều (giảm 2 chương, 10 điều so với Luật Báo chí năm 2016).
Về phạm vi điều chỉnh, dự thảo Luật quy định về quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân; tổ chức và hoạt động báo chí; quyền và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân tham gia và có liên quan đến hoạt động báo chí; quản lý nhà nước về báo chí.
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày Tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long
Dự thảo Luật sửa đổi nội dung của 41 Điều để thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng về công tác báo chí; đảm bảo Luật quy định nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, giao Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động để đảm bảo linh hoạt, phù hợp với thực tiễn; đảm bảo đồng bộ, thống nhất với quy định của pháp luật có liên quan; phù hợp với những nguyên tắc quản lý mới được bổ sung, khắc phục những bất cập trong Luật Báo chí năm 2016 đã được chỉ ra trong 4 nhóm chính sách được Chính phủ quyết nghị thông qua; phù hợp với xu hướng phát triển công nghệ truyền thông hiện đại, mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng.
Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long
Dự thảo Luật bổ sung mới 4 Điều quy định về thu hồi giấy phép hoạt động báo chí để đảm bảo quản lý chặt chẽ, có chế tài đủ sức răn đe đối với vi phạm trong hoạt động báo chí; quy định hoạt động báo chí trên không gian mạng để mở rộng không gian hoạt động báo chí trên không gian mạng, định hướng, dẫn dắt thông tin, phát triển mô hình kinh doanh mới của báo chí; quy định chuyển tiếp để đảm bảo phù hợp với việc bổ sung quy định về điều kiện cấp giấy phép hoạt động báo chí đối với tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp.
Dự thảo Luật cũng quy định các nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí, mở rộng không gian hoạt động của báo chí để phát triển báo chí trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.
Làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí” và các quy định liên quan
Theo Báo cáo thẩm tra dự án Luật do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí; cơ bản nhất trí với phạm vi, đối tượng điều chỉnh của dự thảo Luật. Việc sửa đổi Luật nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành và trong công tác báo chí thời gian qua.
Dự thảo Luật tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, đồng thời, sửa đổi tên gọi thành báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử. Ủy ban cho rằng, việc thay đổi cách gọi trên cần xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát; đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và quốc tế.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật. Ảnh: Hồ Long
Có ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, quy định phù hợp hơn về các loại hình báo chí, đáp ứng yêu cầu phát triển của các loại hình báo chí trong kỷ nguyên số.
Liên quan đến các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, Ủy ban nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự thảo Luật. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí” và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.
Các đại biểu Quốc hội dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng; bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật; xử lý đối với trường hợp để nội dung vi phạm xuất hiện trên kênh này.
Bên cạnh đó, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu có quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận, trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan, tổ chức liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí trên không gian mạng, tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).
