Bổ sung 'vành đai' an sinh khi thu giữ tài sản nợ xấu

Nghị định gồm 8 điều, áp dụng đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ có chức năng mua bán, xử lý nợ và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan.

Một điểm đáng chú ý trong thiết kế chính sách lần này là yêu cầu tổ chức tín dụng trích một khoản tiền hỗ trợ để bên bảo đảm duy trì cuộc sống tối thiểu trong trường hợp tài sản bị thu giữ là chỗ ở duy nhất hoặc công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất. Quy định này được đặt ra nhằm giảm thiểu tối đa tác động của việc thu giữ tới sinh hoạt và nguồn lực lao động của hộ gia đình.

Theo đó, về điều kiện thu giữ tài sản bảo đảm, Nghị định nêu rõ tài sản là chỗ ở duy nhất hoặc công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất của bên bảo đảm chỉ được thu giữ khi bên nhận bảo đảm đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định; đồng thời phải thực hiện một trong hai nghĩa vụ tài chính.

Với trường hợp thu giữ chỗ ở duy nhất đã được xác nhận và chứng minh theo quy định, bên nhận bảo đảm phải trích khoản tiền tương đương 12 tháng lương, tính theo mức lương tối thiểu.

Đối với trường hợp thu giữ công cụ lao động chủ yếu hoặc duy nhất không hình thành từ vốn vay, khoản tiền hỗ trợ được xác định bằng 6 tháng lương tính theo mức lương tối thiểu.

Nghị định mới giúp giảm thiểu tối đa tác động của việc thu giữ tài sản bảo đảm tới sinh hoạt của hộ gia đình. Ảnh minh họa

Đối với tài sản bảo đảm không thuộc nhóm đặc biệt nói trên, tổ chức tín dụng được phép thu giữ khi đáp ứng các điều kiện. Việc phân tách hai nhóm tài sản nhằm thể hiện mức độ bảo vệ cao hơn đối với tài sản thiết yếu gắn với nơi ở và sinh kế của người dân, đồng thời bảo đảm tính khả thi trong xử lý nợ xấu.

Nghị định cũng quy định cụ thể quyền và trách nhiệm của bên bảo đảm. Theo đó, tại hợp đồng bảo đảm hoặc văn bản khác, bên bảo đảm phải cam kết xác nhận và chứng minh tài sản thuộc hay không thuộc trường hợp quy định. Việc cung cấp thông tin phải hoàn thành trong vòng 10 ngày làm việc kể từ khi nhận được yêu cầu của bên nhận bảo đảm. Phương thức gửi yêu cầu được thực hiện theo quy định. Trường hợp bên bảo đảm không xác nhận và chứng minh theo yêu cầu, tài sản bảo đảm là chỗ ở hoặc công cụ lao động sẽ được mặc định không thuộc diện bảo vệ.

Bên bảo đảm phải chịu trách nhiệm về nội dung xác nhận và tính hợp pháp của các tài liệu cung cấp, bao gồm giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản, sao kê tài khoản ngân hàng thể hiện thu nhập hàng tháng, tài liệu chứng minh nghĩa vụ thuế thu nhập cá nhân, hóa đơn điện nước hoặc internet thể hiện địa chỉ thường trú, tạm trú, cùng các tài liệu chứng minh khác.

Song song đó, Nghị định quy định trách nhiệm của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và tổ chức mua bán, xử lý nợ. Các đơn vị này có nghĩa vụ cung cấp đầy đủ thông tin cho bên bảo đảm về quyền và trách nhiệm của các bên; thực hiện trích khoản tiền hỗ trợ theo quy định và tính khoản chi phí này vào chi phí xử lý tài sản bảo đảm; tiến hành thu giữ tài sản khi đáp ứng điều kiện theo quy định.

Nghị định 304/2025/NĐ-CP sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/12/2025, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho quá trình xử lý nợ xấu, đồng thời thiết lập cơ chế bảo vệ cần thiết để giảm thiểu tác động tới đời sống của bên vay.