Bộ Tài chính muốn đơn giản hóa quy trình chấp thuận đầu tư

Theo đề xuất, một số loại dự án sẽ không còn phải thực hiện thủ tục chấp thuận, gồm dự án đã được xác định rõ trong quy hoạch ngành quốc gia hoặc quy hoạch tỉnh; dự án có nhà đầu tư được lựa chọn thông qua đấu giá, đấu thầu quyền sử dụng đất (kể cả trường hợp chỉ định thầu hoặc thay đổi mục đích sử dụng đất); dự án khai thác khoáng sản trúng đấu giá; dự án xây dựng hạ tầng cụm công nghiệp; cùng các trường hợp khác do Chính phủ quy định.

Thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư vẫn sẽ được duy trì đối với các dự án có khả năng tác động lớn đến môi trường, quốc phòng - an ninh hoặc thuộc nhóm hạ tầng trọng yếu như sân bay, cảng biển.

Ở cấp địa phương, UBND cấp tỉnh sẽ thẩm định các dự án Nhà nước giao đất, cho thuê đất không qua đấu giá hoặc đấu thầu; dự án cần chuyển mục đích sử dụng đất; các công trình hạ tầng quy mô lớn, khu công nghiệp, khu đô thị; cũng như dự án tại đảo, khu vực biên giới và ven biển.

Đáng chú ý, dự thảo đề xuất chuyển thẩm quyền từ UBND cấp tỉnh sang Chủ tịch UBND cấp tỉnh nhằm đề cao trách nhiệm cá nhân người đứng đầu. Các dự án hiện thuộc thẩm quyền Quốc hội sẽ được phân cấp cho Thủ tướng Chính phủ, trừ các dự án đặc biệt quan trọng hoặc theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Một điểm mới trong dự thảo là việc gộp thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và lựa chọn nhà đầu tư trong một số trường hợp cụ thể.

Ảnh minh họa

Hiện nay, nhà đầu tư thường phải trải qua hai bước riêng biệt: trước hết được chấp thuận chủ trương đầu tư, sau đó mới tiến hành lựa chọn nhà đầu tư.

Theo đề xuất, với những dự án được Nhà nước giao hoặc cho thuê đất không qua đấu giá, đấu thầu, hoặc trong trường hợp chỉ định nhà đầu tư theo Luật Đấu thầu, hai bước này có thể được thực hiện đồng thời để tiết kiệm thời gian và giảm gánh nặng hành chính.

Ngoài ra, phần thẩm định chủ trương đầu tư cũng sẽ được tinh giản, loại bỏ những nội dung trùng lặp, chỉ tập trung vào tính phù hợp của dự án với quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh và các yếu tố thiết thực liên quan đến triển khai.

Theo Bộ Tài chính, việc sửa đổi nhằm khắc phục bất cập trong thực tiễn, khi thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư bị đánh giá là chồng chéo, kéo dài tiến độ triển khai dự án.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến vẫn cho rằng thủ tục này là cần thiết để sàng lọc các dự án nhạy cảm, tạo cơ sở pháp lý cho những bước tiếp theo như giao đất, cấp phép xây dựng, đánh giá tác động môi trường, đồng thời bảo đảm tính minh bạch trong quản lý đầu tư.

Kinh nghiệm quốc tế cho thấy nhiều quốc gia như Mỹ, Anh, Australia hay Trung Quốc vẫn duy trì cơ chế rà soát hoặc cấp phép tương tự, coi đây là công cụ quan trọng để kiểm soát tác động môi trường, bảo vệ quốc phòng - an ninh và lợi ích kinh tế lâu dài.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, mục tiêu của việc sửa đổi là tiếp tục giữ thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư như một “bộ lọc” cần thiết, nhưng với quy trình rút gọn, phân định rõ trách nhiệm và tránh trùng lặp.

Cải cách này kỳ vọng sẽ giúp cải thiện môi trường đầu tư, tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, đồng thời vẫn đảm bảo khả năng kiểm soát rủi ro về kinh tế, xã hội và môi trường.

Minh Hưng