Bộ Tài chính 'né' trách nhiệm xây dựng giá điện

Bộ Tài chính vừa có Văn bản số 9259 gửi Bộ Công Thương nêu rõ quan điểm về việc cần tách bạch và xác định rõ chức năng nhiệm vụ và thẩm quyền của Bộ Công Thương, Bộ Tài chính trong thực hiện cơ chế điều chỉnh giá.

“Không quy định trách nhiệm phối hợp rà soát”

Theo Bộ Tài chính, quy định của Luật Giá hiện hành có nêu rõ: Các bộ ngành trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn sẽ có trách nhiệm thực hiện chức năng quản lý nhà nước về giá trong lĩnh vực được pháp luật quy định. Luật Điện lực cũng quy định Bộ Công Thương là đơn vị có trách nhiệm quản lý Nhà nước về hoạt động điện lực, trong đó có giá điện. Cụ thể, Bộ Công Thương chủ trì xây dựng khung giá của giá bán lẻ điện bình quân, cơ chế điều chỉnh, cơ cấu biểu giá; khung giá phát điện, giá bán buôn, truyền tải, dịch vụ phụ trợ hệ thống điện, phí điều độ vận hành hệ thống điện và phí điều hành giao dịch thị trường điện lực.

“Bộ Công Thương là đơn vị chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về hoạt động điện lực và sử dụng điện, trong đó có giá điện. Bộ Tài chính chỉ là đơn vị phối hợp trong những trường hợp có biến động bất thường hoặc tác động lớn tới kinh tế”, Bộ Tài chính nêu ý kiến.

Liên quan đến cơ chế điều chỉnh giá điện, Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Công Thương “không quy định trách nhiệm phối hợp rà soát” khi điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân.

Giá điện sẽ được tính cả các khoản lỗ chưa được bù đắp của EVN.

Theo dự thảo sửa đổi Quyết định 24 do Bộ Công Thương chủ trì, Bộ Tài chính có trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát với báo cáo tăng, giảm giá của EVN nếu giá bình quân biến động 3-5% và từ 5 đến dưới 10%. Ở mức tăng giá điện từ 3-5% thuộc thẩm quyền của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN). Bộ Tài chính đề nghị không quy định trách nhiệm của bộ này trong việc thực hiện kiểm tra, giám sát với báo cáo giảm giá, báo cáo tăng giá từ 3-5% của EVN.

“Đề nghị Bộ Công Thương không quy định trách nhiệm phối hợp rà soát của Bộ Tài chính trong trường hợp điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân từ 5% đến dưới 10%. Với biên độ tăng này, Bộ Công Thương cần chủ động rà soát và có ý kiến với phương án giá bán lẻ điện bình quân do EVN trình”, Bộ Tài chính nêu ý kiến.

Với trường hợp giá bán lẻ điện bình quân tăng từ 10% trở lên so với giá hiện hành hoặc ngoài khung giá, ảnh hưởng đến tình hình kinh tế vĩ mô, Bộ Công Thương tiếp nhận, rà soát phương án giá và gửi lấy ý kiến Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan.

Ngoài ra, Bộ Tài chính góp ý dự thảo không nên quy định chi tiết các nội dung mang tính chất chuyên môn, như tham gia họp, báo cáo, chủ động có ý kiến gửi cơ quan chủ trì về phương án giá bán lẻ điện bình quân hàng năm.

Giá điện có thể gánh thêm khoản lỗ của EVN

Theo dự thảo quyết định sửa đổi Quyết định 24/2017 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, được Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) sẽ được thu hồi khoản lỗ từ sản xuất kinh doanh điện của năm trước đó.

Quy định này được Bộ Công Thương bổ sung dựa trên yêu cầu của Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, khi cho rằng hiện nay chưa có cơ chế để EVN xử lý các khoản lỗ, chênh lệch tỷ giá và các chi phí khác chưa được tính vào giá điện.

Trong hồ sơ xây dựng quyết định mới thay thế Quyết định số 24 về cơ chế điều chỉnh giá bán điện bình quân được Bộ Công Thương gửi Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương cho biết, công thức tính giá bán lẻ điện mới cho phép thu hồi khoản lỗ hoạt động sản xuất kinh doanh điện, bao gồm chênh lệch tỷ giá trong thực hiện hợp đồng mua bán điện, lỗ hoạt động sản xuất kinh doanh điện và các chi phí khác chưa được tính vào giá bán lẻ điện nhưng được xác định trong báo cáo tài chính đã được kiểm toán.

Dẫn trường hợp EVN thua lỗ 26.000 tỷ năm 2022, Bộ Công Thương phân tích: Với việc kết quả sản xuất kinh doanh năm 2022 bị lỗ và chi phí năm 2023 tiếp tục bị dồn tích do mức điều chỉnh giá điện chưa đủ thu hồi chi phí đầu vào hình thành giá, trong khi Quyết định số 24 chưa quy định cụ thể về việc xem xét giá thành thực tế sản xuất kinh doanh điện trong tính toán giá điện kế hoạch. Điều này gây khó khăn cho EVN trong việc thu hồi chi phí, bù đắp lỗ của năm quá khứ. Việc này phần nào ảnh hưởng đến khả năng phát triển và bảo toàn vốn Nhà nước của EVN nếu hoạt động sản xuất kinh doanh thua lỗ kéo dài.

"Căn cứ quy định hiện hành tại Luật Giá, giá điện cần đảm bảo bù đắp đủ chi phí thực tế và có lợi nhuận hợp lý. Do đó, cần hiệu chỉnh công thức tính giá bán điện bình quân để làm rõ hơn yếu tố gắn với giá thành sản xuất kinh doanh điện", Bộ Công Thương cho hay.

Theo báo cáo của EVN, tập đoàn vẫn còn khoản lỗ do chênh lệch tỷ giá từ các năm trước chưa được hạch toán hết. Mức lỗ 26.000 tỷ của EVN năm 2022 còn chưa tính các khoản chênh lệch tỷ giá.

Phạm Tuyên