Bộ trưởng Bộ Công an làm rõ đề xuất lắp thiết bị ghi hình khoang hành khách

Kiến nghị không áp dụng quy định thiết bị an toàn cho trẻ em với xe kinh doanh vận tải

Chiều 17/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan an ninh, trật tự.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng kiến nghị sửa đổi Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ theo hướng không bắt buộc áp dụng quy định thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô với xe kinh doanh vận tải. Ảnh: Media Quốc hội.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn Quảng Trị) quan tâm quy định trẻ dưới 10 tuổi và dưới 135cm khi tham gia giao thông bằng ô tô phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp, áp dụng với tất cả phương tiện, bao gồm cả xe taxi tại Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Quy định sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, nếu vi phạm sẽ bị xử phạt từ 800 nghìn đến 1 triệu đồng.

Theo đại biểu, đây là quy định tiến bộ, phù hợp thông lệ quốc tế và mang lại lợi ích xã hội, tuy nhiên cần cân nhắc bối cảnh giao thông đặc thù của Việt Nam, nơi tỷ lệ sử dụng xe máy rất cao.

Nếu quy định quá cứng nhắc có thể vô tình khiến nhiều gia đình chuyển sang chở trẻ em bằng xe máy thay vì ô tô hay taxi, từ đó làm tăng rủi ro tai nạn đối với trẻ. Ông dẫn chứng tại Indonesia và Philippines, khi quy định bắt buộc sử dụng ghế trẻ em trên ô tô, tỷ lệ phụ huynh chở trẻ bằng xe máy tăng từ 15% lên 30%.

Mặt khác, theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 123:2024/BGTVT, thiết bị an toàn cho trẻ em có nhiều loại tùy cân nặng của trẻ.

"Nếu yêu cầu xe taxi phải trang bị đầy đủ các loại ghế này sẽ không khả thi. Taxi phục vụ khách liên tục, đa dạng độ tuổi trẻ nhỏ, nên không thể đáp ứng đồng thời nhiều loại ghế. Việc yêu cầu phụ huynh mang theo ghế khi đi taxi cũng bất tiện, gây khó khăn cho hành trình, nhất là khi phải di chuyển bằng máy bay hoặc phương tiện khác", đại biểu Đồng nêu ý kiến.

Từ đó, ông đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc kinh nghiệm quốc tế để xem xét loại trừ việc bắt buộc trang bị ghế trẻ em đối với xe taxi và các loại hình xe dịch vụ công nghệ, ít nhất trong giai đoạn trước mắt.

Đề nghị có cơ chế kiểm soát truy cập dữ liệu hình ảnh khoang hành khách

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho biết, dự thảo luật quy định lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, thiết bị ghi hình đối với lái xe và trong khoang chở khách là cần thiết; song cần đánh giá tác động đầy đủ, khách quan, có khảo sát thực tế và lấy ý kiến đối tượng chịu tác động của quy định này.

Đại biểu Phạm Văn Hòa và đại biểu Chu Thị Hồng Thái quan tâm quy định lắp thiết bị ghi hình trong khoang hành khách. Ảnh: Media Quốc hội.

Đại biểu đoàn Đồng Tháp kiến nghị chỉ nên áp dụng quy định đối với phương tiện công cộng, xe kinh doanh vận tải, còn xe cá nhân không nên bắt buộc vì ảnh hưởng đời sống riêng tư của công dân.

Mặt khác, cần quy định rõ ai là người có thẩm quyền truy cập dữ liệu camera, sử dụng vào mục đích gì, tránh lạm quyền và đảm bảo an toàn thông tin.

Đối với quy định thời gian làm việc của tài xế, đại biểu Hòa cho rằng, lái xe là loại hình lao động có tính chất đặc thù, không thể áp dụng hoàn toàn như Bộ luật Lao động. Ông đề nghị cần quy định rõ thời gian lái xe trong ngày, trong tháng, trong năm và thời gian làm thêm, nhằm đảm bảo sức khỏe và an toàn giao thông.

"Quy định lái xe không được lái quá 4 giờ liên tục là đúng, tuy nhiên cần làm rõ các trường hợp kẹt xe, tai nạn, tạm dừng giữa đường. Ví dụ, lái xe ngồi bất động vì kẹt đường 1 - 2 tiếng có được tính là thời gian nghỉ hay không. Đây là điểm mà lực lượng thực thi cần có hướng dẫn cụ thể, minh bạch để tránh áp dụng máy móc", đại biểu Phạm Văn Hòa nói thêm.

Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Đoàn Lạng Sơn) dẫn chứng: Tại EU, Nhật Bản, Hàn Quốc và nhiều bang của Hoa Kỳ, dữ liệu hình ảnh hành khách được quản lý rất chặt chẽ, quy định rõ mục đích sử dụng, giới hạn thời gian lưu trữ, chủ thể được truy cập và yêu cầu ghi nhật ký mọi lượt truy cập để phòng ngừa lạm dụng.

Theo đại biểu, dự thảo luật quy định tương đối đầy đủ hệ thống thu thập, ghi, lưu trữ, truyền dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh trên phương tiện, bao gồm cả hình ảnh khoang chở khách.

Đồng thời, quy định rõ mục đích sử dụng dữ liệu nhằm đảm bảo trật tự an toàn giao thông và xử lý vi phạm; giao Bộ Công an xây dựng, quản lý, bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân và kết nối, chia sẻ dữ liệu với các cơ quan liên quan.

Tuy nhiên, dự thảo luật chưa quy định rõ nguyên tắc sử dụng dữ liệu hình ảnh khoang chở khách, chủ thể được quyền truy cập dữ liệu, điều kiện truy cập, cơ chế kiểm soát truy cập, cũng như yêu cầu cấm sử dụng hoặc chia sẻ dữ liệu ngoài phạm vi pháp luật cho phép.

"Khoảng trống này có thể dẫn tới lạm dụng, sử dụng sai mục đích hoặc chia sẻ trái phép dữ liệu hình ảnh, ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp pháp của công dân", đại biểu Thái nêu ý kiến.

Bà đề nghị bổ sung quy định: "Việc thu thập, lưu trữ, khai thác, sử dụng và chia sẻ dữ liệu từ thiết bị giám sát hành trình và thiết bị ghi nhận hình ảnh trên phương tiện, bao gồm dữ liệu hình ảnh lái xe và khoang chở khách, phải thực hiện đúng mục đích đảm bảo trật tự an toàn giao thông và xử lý vi phạm; đồng thời phải có cơ chế kiểm soát truy cập, không được sử dụng hoặc cung cấp dữ liệu ngoài phạm vi pháp luật cho phép" vào dự thảo luật.

Đồng thời, nữ đại biểu đề nghị Bộ Công an khi xây dựng văn bản hướng dẫn cần quy định rõ thẩm quyền truy cập, cơ chế mã hóa - lưu trữ - chia sẻ dữ liệu, thời hạn lưu trữ và trách nhiệm giám sát, nhằm phòng ngừa xâm hại hoặc sử dụng sai mục đích.

Chỉ yêu cầu lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh khoang hành khách với xe vận tải

Cuối phiên thảo luận, giải trình, làm rõ ý kiến các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu đầy đủ và tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng đối với quy định lắp thiết bị ghi nhận hình ảnh trong khoang chở khách.

Ông nhấn mạnh, khi xây dựng quy định, cơ quan soạn thảo luôn bám sát thông lệ quốc tế với mục tiêu cao nhất là bảo đảm an toàn cho hành khách trên các phương tiện vận tải công cộng.

Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang nhấn mạnh quy định về thiết bị giám sát hành trình và ghi nhận hình ảnh khoang chở khách nhằm đảm bảo trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Ảnh: Media Quốc hội.

Bộ trưởng khẳng định, dữ liệu hình ảnh thu thập được sẽ được bảo vệ theo đúng quy định của pháp luật, mọi hành vi vi phạm hoặc sử dụng sai mục đích đều bị xử lý nghiêm. Quy định chỉ áp dụng đối với phương tiện kinh doanh vận tải hành khách, tức khoang hành khách công cộng, không áp dụng với phương tiện cá nhân.

Ông cũng dẫn chứng, trên thế giới, hầu hết phương tiện vận tải công cộng, vận tải hành khách đường dài đều trang bị camera nhằm phòng ngừa vi phạm pháp luật, bảo vệ hành khách và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Đồng thời, Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, nếu Quốc hội thông qua quy định này, Bộ Công an tiếp tục quy định chi tiết phù hợp cho từng loại hình phương tiện.

Về quy định lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, Bộ trưởng Lương Tam Quang cho hay, hiện các phương tiện ô tô mới được sản xuất trên thế giới đều đã tích hợp thiết bị giám sát hành trình GPS. Việc áp dụng thiết bị giám sát hành trình giúp kiểm soát thời gian lái xe, tốc độ, lộ trình phương tiện, qua đó bảo đảm an toàn cho hành khách, lái xe và các phương tiện khác lưu thông trên đường.

"Nhiều quốc gia trên thế giới đã quy định nội dung này và thực hiện rất nghiêm việc đổi ca lái xe sau khi hết thời hạn lái xe của tài xế. Mục tiêu cuối cùng của quy định là đảm bảo an toàn không chỉ cho hành khách trên phương tiện đó, mà cho tất cả phương tiện giao thông khác trên đường bộ", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Yến Chi