Bộ trưởng Bộ Nội vụ chia sẻ về chính quyền địa phương 2 cấp với tư cách 'người trong cuộc'
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho hay sau hơn 3 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vẫn còn nhiều vấn đề cần điều chỉnh căn bản về thể chế, nhân sự và phân cấp quản lý.
Sáng 21-10, tiếp tục kỳ họp thứ 10 của Quốc hội, phát biểu thảo luận tại tổ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết nhìn tổng thể, chính quyền địa phương 2 cấp sau sắp xếp đang vận hành tốt, không có gián đoạn hay đứt gãy.
“Liên thông, đồng bộ, thống nhất từ Trung ương tới cơ sở được bảo đảm. Nhiều địa phương có cách làm hay, sáng tạo, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy sau sắp xếp”, bà Trà nhấn mạnh.
Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng cho rằng những băn khoăn của các đại biểu là hoàn toàn xác đáng, vì “bản thân tôi là người trong cuộc, nên rất hiểu những khó khăn, bất cập hiện nay”.
Tiếp tục tháo gỡ các vướng mắc về đội ngũ và thể chế
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã hiện vẫn là vấn đề nổi cộm. “Cơ cấu và năng lực của cán bộ cấp xã còn chưa đáp ứng được yêu cầu trong bối cảnh nhiệm vụ, chức năng ngày càng nhiều và phức tạp hơn”, bà nói.
Về tổ chức bộ máy, Bộ trưởng cho biết hiện mới chỉ có các hướng dẫn hành chính, chưa hình thành khung thể chế ổn định. Do đó, thời gian tới cần điều chỉnh căn bản về thể chế để bảo đảm tính thống nhất và hiệu lực trong vận hành.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: HNY
Một nội dung được bà Trà đặc biệt lưu ý là phân cấp, phân quyền. Qua rà soát, Bộ Nội vụ xác định cấp xã hiện còn 859 nhiệm vụ (giảm so với con số 1.060 trước đây do loại bỏ các nhiệm vụ trùng lặp). Trong khi đó, Trung ương đang phân cấp cho cấp tỉnh tới 949 nhiệm vụ – một khối lượng công việc rất lớn.
“Như vậy, mức độ phân cấp từ Trung ương xuống địa phương đạt khoảng 56%. Con số này vẫn còn thấp so với yêu cầu thực tiễn, cần tiếp tục điều chỉnh để địa phương được quyết và chịu trách nhiệm thực chất hơn,” bà Trà phân tích.
Bộ trưởng nhấn mạnh nhiệm vụ trọng tâm hiện nay là hoàn thiện toàn bộ hệ thống thể chế vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó ưu tiên hoàn thành các tiêu chí phân loại đơn vị hành chính và tiêu chuẩn đô thị.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: HNY
“Đây là cái gốc để thực hiện chính sách, quy hoạch, kế hoạch và chiến lược phát triển. Phân loại rõ ràng mới có thể giao chỉ tiêu biên chế, xác định vị trí việc làm và tính toán phụ cấp, chế độ chính sách hợp lý cho từng địa phương”, bà nói.
Theo bà Trà, Bộ Nội vụ đang gấp rút xây dựng đề án báo cáo Bộ Chính trị, dự kiến hoàn thành trong tháng này. Sau đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết và nghị định hướng dẫn thực hiện.
Rà soát toàn diện chính sách tiền lương, phụ cấp và an sinh
Cùng với đó, Bộ trưởng Nội vụ cho biết các bộ, ngành đang khẩn trương rà soát lại toàn bộ cơ chế, chính sách tiền lương, phụ cấp và an sinh xã hội để phù hợp với việc phân loại đơn vị hành chính.
“Phải tính toán lại toàn bộ, từ phụ cấp khu vực, phụ cấp chức danh, chức vụ đến các chương trình mục tiêu quốc gia… Việc này không thể chậm trễ, phải làm nhanh và đồng bộ”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Một nội dung khác được Bộ trưởng Trà đặc biệt quan tâm là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: HNY
Bà cho rằng trước đây cán bộ xã chỉ thực hiện những công việc đơn giản, nhưng hiện nay khối lượng và yêu cầu nhiệm vụ đã tăng rất cao.
“Anh em cơ sở làm được như hiện nay là rất đáng trân trọng, nhưng mục tiêu phải hướng tới hai yêu cầu: vừa kiến tạo phát triển, vừa phục vụ người dân tốt hơn”, bà Trà nói, đồng thời cho biết Bộ Nội vụ sẽ có hướng dẫn cụ thể trong thời gian tới.
Về phân cấp, Bộ trưởng cho rằng cần tiếp tục rà soát, đánh giá mức độ khả thi. Bà nêu ví dụ: “Có những việc như giao đất cho doanh nghiệp, nếu giao cấp xã thực hiện sẽ gặp khó khăn. Vì vậy, phải linh hoạt, nơi nào đủ điều kiện thì làm, nơi chưa đủ phải để cấp tỉnh xử lý.”
Song song với đó, Bộ Nội vụ đang xây dựng đề án đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị trong 5 năm tới nhằm bảo đảm điều kiện làm việc cho chính quyền địa phương hai cấp.
Bà Trà thông tin hiện Bộ Nội vụ đang chuẩn bị dự thảo nghị định về sắp xếp thôn, bản, tổ dân phố, dự kiến hoàn thành trước tháng 5-2026. Đồng thời, việc sắp xếp đơn vị sự nghiệp và doanh nghiệp Nhà nước cũng được triển khai theo kế hoạch của Ban Chỉ đạo Trung ương và Chính phủ.
“Chúng tôi đặt mục tiêu đến năm 2026 sẽ cơ bản hoàn thành việc sắp xếp, ổn định tổ chức bộ máy, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển 2026-2030”, bà Trà khẳng định.
