Bộ trưởng GD-ĐT nói về cuộc 'đại sắp xếp' các trường đại học

Tại hội nghị Giáo dục đại học diễn ra sáng 18/9, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị xác định trọng tâm tập trung cho giáo dục đại học, trong đó nhiệm vụ quan trọng bậc nhất là hiện đại hóa các trường đại học. Mục tiêu là đưa các trường đại học phát triển với tốc độ nhanh, mạnh, định hướng rõ ràng hơn nữa, tạo nguồn nhân lực trình độ cao, đặc biệt trong các lĩnh vực đất nước đang cần.

Ông Sơn nhìn nhận giáo dục đại học đang đứng trước những cơ hội phát triển. “Cơ hội mà người phương Đông hay dùng chữ ‘thời’. Đây là thời cơ, thời vận, thời điểm để giáo dục đại học bứt phá và phát triển. Không nắm được thời cơ này, không những không phát triển được mà chúng ta có lỗi”.

Theo ông, các trường đại học hiện đối mặt với nhiều thay đổi, thậm chí những người đứng đầu các cơ sở có thể hoang mang như việc bỏ hội đồng trường, bí thư Đảng ủy sẽ kiêm người đứng đầu, sắp xếp và sáp nhập các trường, tự chủ đại học, đổi mới cách xét và bổ nhiệm giáo sư, phó giáo sư...

Bộ trưởng GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu tại hội nghị Giáo dục đại học năm 2025.

Ông Sơn cho hay, ngành giáo dục chuẩn bị đứng trước một cuộc “đại sắp xếp” các cơ sở giáo dục đại học.

Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị yêu cầu khẩn trương sắp xếp, tái cấu trúc các trường đại học; sáp nhập, giải thể trường không đạt chuẩn; xóa bỏ cấp trung gian; nghiên cứu sáp nhập các viện nghiên cứu với trường đại học; chuyển một số trường về địa phương quản lý.

Trừ các trường khối công an, quân đội và trường ngoài công lập, ông Sơn cho biết sẽ sắp xếp lại khoảng 140 trường công lập rải rác thuộc các bộ, ngành Trung ương và địa phương.

“Tinh thần sẽ phải giảm rất nhiều đầu mối”, ông Sơn nói và cho biết Bộ đang tính nhiều phương án. “Có thể chuyển các trường thuộc khối Trung ương, do bộ, ngành quản lý về địa phương. Có thể sáp nhập trường ở địa phương vào trường Trung ương. Hay có thể các trường thuộc bộ, ngành nhập với nhau, nhiều trường địa phương nhập vào nhau... Một số trường sẽ bị giải tán nếu quy mô quá nhỏ, không đạt tiêu chuẩn”, ông Sơn nói.

Theo ông Sơn, việc sắp xếp, đặc biệt với các trường “gần nhau” về các lĩnh vực, nhằm khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, không phát triển được.

“Ban Chỉ đạo của Bộ GD-ĐT sẽ lên phương án báo cáo Thủ tướng, sau đó mới triển khai. Với những trường phải nhập với nhau, Bộ sẽ trao đổi với lãnh đạo trường nhưng căn bản đây là mệnh lệnh, tương tự việc sáp nhập các tỉnh, thành vừa qua”, ông Sơn cho biết.

Ông Sơn cho hay, Bộ GD-ĐT cũng phải tính các phương án tái cấu trúc, giảm đầu mối để các trường mạnh lên, tốt hơn, chứ không phải để giảm cho xong đầu mối. “Thậm chí, có trường chưa phải lớn nhưng xét về địa chính trị, vị trí cần thiết vẫn sẽ được giữ lại, đồng thời buộc phải phát triển càng nhanh càng tốt”, ông Sơn nói và khẳng định Bộ sẽ có kịch bản cho từng trường với phương án tốt nhất.

Xác định đây là thời điểm tái cấu trúc, đột phá, do đó, ông Sơn cho hay: “Các thầy cô cần sẵn sàng mọi khả năng, vui trong mọi tình huống, lấy công tâm làm đầu chứ không phải đặt câu hỏi ‘tôi sẽ ngồi ở đâu’, đó là thái độ không phù hợp. Chúng ta phải xác định, 3 tháng tới, phải cùng nhau suy nghĩ làm thế nào để phát triển được đơn vị, tận dụng được thời cơ, chuẩn bị cho sự phát triển phía trước, chứ không phải là nhìn nhau. Đó là điều tôi muốn kêu gọi thầy cô trong thời khắc rất quan trọng này”, ông Sơn nói.

Về phía Bộ GD-ĐT, ông Sơn cho hay sẽ giảm các nội dung đang nắm giữ, thực hiện phân cấp, phân quyền, ủy quyền nhiều hơn theo hướng “nắm thật chắc cái cần nắm và dứt khoát buông cái phải buông”, để các đơn vị tự chủ hơn.

Theo đó, Bộ chỉ nắm việc cấp phép, rút giấy phép, đóng cửa, giải tán trường đại học; bổ nhiệm, miễn nhiệm, luân chuyển, điều động người đứng đầu. Với các trường công lập, bộ chủ quản sẽ phê duyệt chiến lược, mục tiêu, sứ mệnh, chứ không để “các trường muốn làm gì thì làm”, bởi trường công được lập ra để thực hiện sứ mệnh công.

Thanh Hùng