Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên luôn quan tâm khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo ngành Công Thương

Góp phần thực hiện khát vọng hùng cường của đất nước

Quán triệt sâu sắc chủ trương đường lối chiến lược của Đảng, Nhà nước, những năm qua, toàn ngành Công Thương luôn xác định phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, điều kiện tiên quyết để tạo nền tảng thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành cả trong ngắn hạn và dài hạn.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên luôn quan tâm chỉ đạo quyết liệt toàn ngành Công Thương không ngừng đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học và công nghệ

Với vai trò là Tư lệnh ngành, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên luôn quan tâm, chỉ đạo quyết liệt toàn ngành phải không ngừng đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN) tạo nền tảng vững chắc thúc đẩy sự phát triển của ngành và đạt được những thành tựu quan trọng trở thành điểm tựa vững chắc, giúp các doanh nghiệp nâng cao năng suất, chất lượng hiệu quả và sức cạnh tranh đáp ứng yêu cầu tham gia ngày càng sâu vào chuỗi cung ứng sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Trước đó, nhân dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam (18/5), Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã gửi thư chúc mừng tới đội ngũ những người làm công tác KH&CN trong toàn ngành.

Trong thư, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định: Đội ngũ làm công tác KH&CN trong toàn ngành đã tích cực, chủ động triển khai thực hiện và hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao góp phần thúc đẩy quá trình tái cơ cấu ngành Công Thương theo hướng hiện đại, đóng góp thiết thực vào sự phát triển của ngành và đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.

Bộ trưởng nhấn mạnh: Đất nước ta đang bước vào giai đoạn phát triển mới trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế đang là xu hướng chủ đạo và phát triển mạnh mẽ, mang lại những thời cơ, thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn thách thức đan xen. Với vai trò, sứ mệnh quan trọng, góp phần thực hiện khát vọng hùng cường thịnh vượng của đất nước, ngành Công Thương đang chủ động tiên phong trong việc thử nghiệm và phát triển các mô hình tăng trưởng mới, đẩy mạnh tái cơ cấu ngành dựa trên nền tảng của KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhằm tập trung xây dựng và nâng cao năng lực tự chủ về sản xuất và thị trường, hình thành năng lực sản xuất quốc gia mới có tính độc lập, thích ứng và chống chịu cao trước các tác động lớn, bất thường từ bên ngoài, bảo đảm tham gia hiệu quả vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại Hội nghị khoa học: Phát huy vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ tái cơ cấu ngành Công Thương

Để góp phần cùng toàn ngành hoàn thành tốt vai trò, sứ mệnh được giao của KH&CN với ngành Công Thương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã chỉ đạo cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ cả về tư duy và cách thức thực hiện, nâng cao hiệu quả, chất lượng các hoạt động nghiên cứu tư vấn, chuyển giao công nghệ và tham mưu xây dựng chính sách phát triển ngành trong tình hình mới, khai thác triệt để thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư để đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, gắn với quá trình tái cơ cấu ngành Công Thương; lấy doanh nghiệp làm trung tâm, hình thành và phát triển hệ sinh thái đa dạng, linh hoạt gồm tổ chức KH&CN, đơn vị nghiên cứu, tư vấn có tiềm lực trong nước và quốc tế, đồng thời tiếp tục phát huy tốt vai trò của quản lý nhà nước để thực sự là “người cầm lái”, định hướng dẫn dắt và thúc đẩy quá rình đổi mới sáng tạo và phá triển KH&CN trong toàn ngành.

Nghiên cứu KH&CN phải gắn với phát triển của ngành

Bên cạnh gửi thư thăm hỏi, động viên các đơn vị nghiên cứu, đội ngũ cán bộ khoa học, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng thường xuyên trực tiếp đến làm việc với các đơn vị để kiểm tra, quán triệt các chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về công tác phát triển KH&CN và đổi mới sáng tạo với sự phát triển của ngành, của đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đến thăm và làm việc với Viện Nghiên cứu Cơ khí

Đơn cử là tại buổi làm việc với Viện Nghiên cứu Cơ khí (20/3/2024), Bộ trưởng đã khẳng định cùng với cả nước, ngành Công Thương đang bước vào giai đoạn phát triển mới; đẩy mạnh thực hiện tái cơ cấu ngành với định hướng lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong những giải pháp có tính đột phá. Do vậy, hoạt động nghiên cứu KH&CN của Viện nghiên cứu Cơ khí cũng như các viện nghiên cứu thuộc Bộ phải gắn với phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp chủ chốt; thúc đẩy phát triển sản xuất thông minh, chuyển đổi số theo xu hướng của cuộc cách mạng 4.0.

Tại buổi làm việc Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng đã chỉ đạo Viện nghiên cứu Cơ khí tiếp tục phát huy các kết quả đã đạt được đồng thời tiếp tục thực hiện 5 nhiệm vụ trọng tâm:

Một là, tiếp tục nghiên cứu, quán triệt sâu sắc và triển khai thực hiện thật tốt các chủ trương, quan điểm của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến ngành Công Thương; nhất là: (1) Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XIII) về tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; (2) Đề án tái cơ cấu ngành Công Thương giai đoạn đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và (3) các cơ chế, chính sách liên quan đến phát triển ngành cơ khí - tự động hóa.

Hai là, tập trung thực hiện tái cơ cấu tổ chức bộ máy theo Chiến lược phát triển giai đoạn 2021 - 2030 được Bộ phê duyệt, bảo đảm tinh gọn, chuyên nghiệp, hệ thống quản trị hiện đại để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Viện. Trong đó, cần tập trung vào những giá trị cốt lõi, phát huy thế mạnh đặc thù nhằm xây dựng và phát triển Viện trở thành Trung tâm nghiên cứu, triển khai hàng đầu của Việt Nam trong lĩnh vực cơ khí - tự động hóa, có uy tín trên thị trường khu vực và quốc tế.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thăm các đơn vị của Viện Nghiên cứu Cơ khí

Ba là, tiếp tục thực hiện tốt công tác tham mưu, tư vấn chính sách, cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn giúp bộ xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách, chiến lược phát triển ngành.

Tiên phong trong nghiên cứu phát triển, ứng dụng, chuyển giao công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhất là đối với các công nghệ nguồn trong các lĩnh vực mà Viện có thế mạnh, góp phần nâng cao tỷ lệ nội địa hóa máy móc, thiết bị sản xuất trong nước, thúc đẩy ngành cơ khí - tự động hóa Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại.

Bốn là, tập trung đổi mới mạnh mẽ phương thức hoạt động theo hướng đẩy mạnh gắn kết với các tập đoàn, tổng công ty lớn, lấy doanh nghiệp làm trung tâm; mọi hoạt động KH&CN phải gắn với sản xuất, bắt nguồn trước hết từ yêu cầu của thực tiễn để có những sản phẩm KH&CN thiết thực, hiệu quả, có sức lan tỏa mạnh trong ngành và được ứng dụng nhanh chóng, hiệu quả vào thực tiễn, giúp các doanh nghiệp trong ngành từng bước đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hóa và năng lực cạnh tranh.

Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ chuyên gia, cán bộ nghiên cứu khoa học có trình độ, năng lực chuyên môn cao và tăng cường đầu tư, khai thác, sử dụng có hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị nghiên cứu hiện đại, góp phần nâng cao tiềm lực KH&CN, tiến tới làm chủ các công nghệ mới, đặc biệt là các công nghệ của cuộc cách mạng 4.0.

Năm là, tăng cường hợp tác với các trường đại học và các tổ chức nghiên cứu, đào tạo có uy tín ở trong và ngoài nước nhằm trao đổi, chia sẻ, hợp tác nghiên cứu, tiếp thu trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý tiên tiến của khu vực và quốc tế, phù hợp xu thế hội nhập và sự phát triển nền công nghiệp 4.0...

Xác định các cơ sở đào tạo nhân lực đóng vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển KH&CN và đổi mới sáng tạo thông qua xây dựng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành, ngay trong những ngày đầu tiên của năm 2025, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã đến thăm và làm việc với các trường đại học, cao đẳng trực thuộc Bộ tại phía Nam.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã điểm lại những thành tựu của ngành trong năm 2024 và nhấn mạnh, thành công của Bộ Công Thương hôm nay đến từ động lực của tất cả các đơn vị, từ chuyên môn, sự nghiệp, cho tới đào tạo.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại buổi làm việc với các cơ sở đào tạo trực thuộc Bộ tại khu vực phía Nam vào ngày 4/1/2025

Bên cạnh đó, Bộ trưởng đề nghị, các cơ sở đào tạo trực thuộc Bộ cần giữ vững vai trò trụ cột trong đào tạo nguồn nhân lực, trở thành nền tảng thiết yếu trong sứ mệnh phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới và nâng tầm ngành Công Thương. Đồng thời, đây cũng là lực lượng tiên phong hỗ trợ quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế và định hướng chiến lược phát triển quốc gia trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh toàn cầu

Thực hiện tái cơ cấu ngành với định hướng lấy KH&CN và đổi mới sáng tạo

Cùng với cả nước, ngành Công Thương đang bước vào giai đoạn phát triển mới; đẩy mạnh thực hiện tái cơ cấu ngành với định hướng lấy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là một trong những giải pháp có tính đột phá, đặc biệt là trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế đang là xu hướng chủ đạo và phát triển mạnh mẽ, mang lại những thời cơ, thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn, thách thức đan xen.

Trong bối cảnh đó, để tiếp tục phát huy vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong tái cơ cấu ngành Công Thương, góp phần cùng toàn ngành hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, phát biểu tại Hội nghị khoa học: Phát huy vai trò của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ tái cơ cấu ngành Công Thương được Bộ Công Thương tổ chức vào ngày 19/5/2024, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị các viện nghiên cứu, trường đại học và các đơn vị liên quan thuộc Bộ tập trung thực hiện có hiệu quả một số nhiệm vụ trọng tâm.

Trước hết, cần tiếp tục quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và chỉ đạo của Ban cán sự Đảng, Lãnh đạo Bộ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và việc phát triển các mô hình kinh tế mới (như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức…), giúp cán bộ công chức, viên chức, người lao động, đặc biệt là đội ngũ những người làm công tác khoa học, công nghệ của Bộ nâng cao nhận thức, đổi mới mạnh mẽ cả về tư duy và phương thức hành động nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng các hoạt động nghiên cứu, tham mưu xây dựng các cơ chế, chính sách để phát triển ngành trong tình hình mới và tư vấn, chuyển giao công nghệ, góp phần đẩy nhanh quá trình tái cơ cấu ngành Công Thương theo hướng hiện đại, thúc đẩy tiến trình CNH - HĐH đất nước.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu chỉ đạo tại hội nghị vào ngày 18/5/2024

Bên cạnh đó, tập trung triển khai thực hiện có hiệu quả Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ngành Công Thương đến năm 2030 gắn với mục tiêu phát triển ngành công nghiệp nền tảng, trọng điểm, mũi nhọn và công nghiệp công nghệ mới, công nghệ cao (như công nghiệp điện tử, chíp và chất bán dẫn, hạ tầng số, năng lượng sạch, công nghiệp vật liệu mới), góp phần xây dựng, củng cố năng lực sản xuất độc lập và tự chủ của đất nước.

Đặc biệt là cần tiên phong trong nghiên cứu phát triển, ứng dụng, chuyển giao công nghệ, nhất là đối với các công nghệ nguồn trong các lĩnh vực mà Viện/Trường có thế mạnh và trong một số ngành, lĩnh vực mới nổi của thế giới để hỗ trợ doanh nghiệp nâng cấp, đổi mới công nghệ và thực hiện chuyển số, chuyển đổi xanh hướng tới sản xuất thông minh, hiện đại nhằm nâng cao năng lực, sức cạnh tranh, để khai thác tốt hơn các cơ chế hợp tác hiện có (như cơ chế hợp tác thông qua Ủy ban liên chính chủ và các hiệp định thương mại tự do, nhất là các FTA thế hệ mới) để phát triển sản xuất và đẩy mạnh xuất khẩu, đưa các sản phẩm mang thương hiệu Việt tham gia sâu hơn vào các chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.

Bộ trưởng cũng đề nghị các đơn vị chú trọng xây dựng và phát triển năng lực KH&CN, bảo đảm chất lượng, hiệu quả công tác nghiên cứu, tư vấn, chuyển giao công nghệ, nhất là ứng dụng công nghệ mới của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; trong đó tập trung xây dựng đội ngũ chuyên gia, cán bộ nghiên cứu có trình độ, năng lực chuyên môn cao và tâm huyết với khoa học; khơi dậy niềm đam mê, khuyến khích sự dấn thân trong thực hiện các nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhất là nhà khoa học trẻ; đồng thời, tăng cường đầu tư, đổi mới, nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị nghiên cứu tiên tiến, hiện đại, phù hợp với xu thế phát triển công nghệ của khu vực sản xuất và tiến tới làm chủ các công nghệ mới, đặc biệt là các công nghệ lõi; chú trọng đẩy mạnh quá trình thương mại hóa sản phẩm, đưa kết quả nghiên cứu KH&CN vào thực tiễn thông qua việc liên doanh, góp vốn, mở rộng sản xuất bằng các tài sản trí tuệ (như các sáng chế, giải pháp hữu ích) của các đơn vị…

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, cần tập trung đổi mới mạnh mẽ phương thức hoạt động theo hướng gắn kết chặt chẽ với các tập đoàn, tổng công ty lớn, lấy doanh nghiệp làm trung tâm và là chủ thể sống động của đổi mới sáng tạo; mọi hoạt động KH&CN phải gắn với sản xuất, bắt nguồn trước hết từ yêu cầu của thực tiễn để có những sản phẩm KH&CN thiết thực, có sức lan tỏa mạnh trong toàn ngành và được ứng dụng nhanh chóng, hiệu quả vào thực tiễn. Hay nói cách khác, các viện/trường cần phải tạo ra sản phẩm, công nghệ mà thị trường cần chứ không phải những thứ các đơn vị có thể làm được. Điều này đòi hỏi phải thay đổi mạnh mẽ trong tư duy và đổi mới mô hình quản trị theo hướng hiện đại thì chúng ta mới có thể phát triển và làm đúng vai trò, sứ mệnh của tổ chức KH&CN công lập trong tình hình mới.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chụp ảnh lưu niệm với Lãnh đạo, cán bộ giảng viên Trường đại học Công nghiệp TP.Hồ Chí Minh

Cùng với đó, cần tăng cường phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các viện nghiên cứu và các trường đại học với các đơn vị chức năng của Bộ trong công tác nghiên cứu, tư vấn chính sách, cung cấp luận cứ khoa học, thực tiễn, phục vụ công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và các định hướng, chính sách phát triển ngành nhằm nâng cao vai trò, đóng góp của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong các hoạt động, lĩnh vực quản lý của Bộ; đồng thời, tiếp tục phát huy tốt vai trò của các đơn vị chức năng thuộc Bộ để thực sự là "người cầm lái", định hướng, dẫn dắt, thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong toàn ngành.

Thu Hường