Bộ trưởng Nội vụ: Sáp nhập chỉ còn 2.000 xã, mỗi xã gần như một huyện nhỏ

Cần thống nhất thời điểm dừng cấp huyện

Chiều 13/3, Ban Chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đã họp Phiên họp lần thứ nhất.

Theo Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh, sắp tới sẽ phải sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương để quy định về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, phân định rõ nhiệm vụ giữa chính quyền cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh; các vấn đề liên quan đến chuyển tiếp thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương khi sắp xếp, tổ chức lại thành 2 cấp.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh. Ảnh: VGP/Đình Hải

Bộ Tư pháp sẽ trao đổi với các cơ quan của Quốc hội xem có cần thiết phải xây dựng một nghị quyết xử lý một số vấn đề khi tổ chức lại đơn vị hành chính giống như Nghị quyết số 190 của Quốc hội hay không.

"Phương án hoàn hảo nhất, khi sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền 2 cấp ở địa phương thì các bộ phải rà soát những nội dung thuộc thẩm quyền quản lý nhà nước của bộ mình và đề xuất 1 luật sửa nhiều luật", ông Ninh nhấn mạnh.

Còn theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy, chúng ta đang quy định theo mô hình chính quyền địa phương 3 cấp, trong đó có những lĩnh vực chuyên ngành chính quyền cấp huyện có nhiều thẩm quyền và giải quyết rất nhiều thủ tục hành chính, ví dụ như lĩnh vực đất đai. Theo ông Duy, nếu kết thúc vào 30/6 thì cần thiết phải có Nghị quyết của Quốc hội, trong đó xử lý những vấn đề có tính cấp bách và căn cốt nhất liên quan đến người dân và doanh nghiệp.

"Đất đai, an sinh xã hội, giáo dục, y tế… những vấn đề này thuộc thẩm quyền của cấp huyện. Trong Luật Đất đai, rất nhiều nội dung phụ thuộc vào cấp huyện, từ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện cho đến cấp giấy chứng nhận lần đầu… Nếu giải quyết một luật sửa nhiều luật không thể kịp vào kỳ họp Quốc hội tháng 5 này", ông Duy nêu rõ.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy. Ảnh: VGP/Đình Hải

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy kiến nghị nên ban hành một nghị quyết của Quốc hội vào tháng 5/2025 và sửa Luật vào tháng 10/2025. "Nếu vấn đề này không xử lý kịp thời sẽ ách tắc rất lớn kể cả trong quản lý xã hội lẫn phát triển kinh tế- xã hội. Khi báo cáo Trung ương xong cũng cần thống nhất thời điểm dừng mô hình chính quyền cấp huyện để Chính phủ chủ động trong việc xây dựng các văn bản hướng dẫn và các nội dung khác đi theo", ông Duy kiến nghị.

Tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy nhất trí sau Hội nghị Trung ương cần trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính để làm cơ sở cho các địa phương xây dựng đề án và triển khai sớm việc sắp xếp. Khi bớt chính quyền cấp huyện và phân quyền nhiều hơn cho chính quyền cấp xã, ngoài yêu cầu tăng nhiệm vụ quyền hạn, đội ngũ cán bộ, công chức thì yêu cầu về nguồn lực hết sức quan trọng.

Theo bà Thủy, nếu không sửa Luật Ngân sách Nhà nước để thay đổi định mức phân bổ cho các cấp chính quyền thì cấp xã không có đủ nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ được giao. Luật Ngân sách Nhà nước là một ưu tiên cần sửa đổi bổ sung ngay, nếu không sẽ "tắc".

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: VGP/Đình Hải

Sáp nhập chỉ còn khoảng 2.000 xã

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, khối lượng công việc tới đây sẽ rất nhiều. Ngày mai (14/3), Bộ Chính trị họp thống nhất chủ trương, sau đó Đảng ủy Chính phủ sẽ gửi đề án lấy ý kiến của các địa phương và gửi các bộ, ngành để cho ý kiến. Dự kiến khoảng trung tuần tháng 4/2025, Ban Chỉ đạo báo cáo Ban Chấp hành Trung ương.

Cũng theo Bộ trưởng, hiện đang có 10.035 đơn vị cấp xã và sẽ tổ chức lại quy mô chỉ còn khoảng 2.000, mỗi xã "gần như là một huyện nhỏ". Việc này thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có thể làm ngay sau Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương. Sau khi Hiến pháp sửa đổi và các luật liên quan có hiệu lực, sẽ kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện.

"Khi đã có đầy đủ cơ sở pháp lý là Hiến pháp sửa đổi, Luật sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức chính quyền địa phương, đặc biệt có cả Nghị quyết thì chúng ta tập trung vào sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh. Sau đó sẽ triển khai các việc liên quan đến đại hội", Bộ trưởng Bộ Nội vụ thông tin.

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: VGP/Đình Hải

Phát biểu kết luận, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nêu rõ, đây là việc rất hệ trọng, liên quan đến quốc gia, đến nhân dân, đến tổ chức hiệu lực, hiệu quả của bộ máy, công việc rất nhiều, rất phức tạp, đòi hỏi phải hoàn thành với chất lượng cao nhưng thời gian rất khẩn trương.

"Ban Chỉ đạo mặc dù chỉ tồn tại mấy tháng thôi nhưng chúng ta cũng phải làm việc cật lực và chất lượng cao", Phó Thủ tướng nêu rõ.

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình cũng đề nghị Bộ Nội vụ tiếp thu các ý kiến tại phiên họp để hoàn thiện kế hoạch. Về tiến độ, cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ… ngày mai Bộ Chính trị sẽ quyết và có thông báo.

Trong đề án Chính phủ trình có khoảng 1/3 nhiệm vụ của huyện chuyển lên tỉnh, 2/3 chuyển xuống xã - xuống cơ sở. Trong tuần sau, Bộ Chính trị chủ trương lấy ý kiến tất cả các tổ chức đảng, bộ, ngành, địa phương.

Luân Dũng