Bộ trưởng Nội vụ: Sáp nhập còn khoảng 2.000 xã, mỗi xã gần như một huyện nhỏ

Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình chiều nay chủ trì phiên họp thứ nhất của Ban chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp.

Phải có nghị quyết của Quốc hội xử lý những vấn đề cấp bách, căn cốt nhất

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, sắp tới sẽ sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương để quy định về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, phải phân định rõ nhiệm vụ giữa chính quyền cấp tỉnh và cấp dưới tỉnh; các vấn đề liên quan đến chuyển tiếp thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của chính quyền địa phương khi sắp xếp, tổ chức lại thành 2 cấp.

Việc sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp, cấp dưới tỉnh thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Khi đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phải ban hành nghị quyết, nội dung quy định việc kiện toàn tổ chức bộ máy, chế độ chính sách, cán bộ, công chức, việc sắp xếp xử lý trụ sở.

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình chủ trì phiên họp. Ảnh: VGP

Liên quan đến con dấu, tên gọi, thực hiện thủ tục hành chính, các hoạt động tạm giữ, tạm giam, thi hành án…, vẫn có thể áp dụng Nghị quyết số 190/2025 của Quốc hội (quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước).

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho rằng, cần có nghị quyết của Quốc hội xử lý những vấn đề có tính cấp bách và căn cốt nhất liên quan đến người dân và doanh nghiệp khi bỏ cấp huyện.

“Đất đai, an sinh xã hội, giáo dục, y tế… những vấn đề này thuộc thẩm quyền của cấp huyện. Trong luật Đất đai, rất nhiều nội dung phụ thuộc vào cấp huyện, từ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện, cho đến cấp giấy chứng nhận lần đầu… Nếu giải quyết một luật sửa nhiều luật, không thể kịp vào kỳ họp Quốc hội tháng 5 này”, ông phân tích.

Bộ trưởng Duy kiến nghị, nên ban hành một nghị quyết của Quốc hội vào tháng 5 và sửa luật vào tháng 10. Bởi nếu vấn đề này không xử lý kịp thời sẽ ách tắc rất lớn kể cả trong quản lý xã hội lẫn phát triển kinh tế - xã hội. Khi báo cáo Trung ương xong cũng cần thống nhất thời điểm dừng mô hình chính quyền cấp huyện để Chính phủ chủ động trong việc xây dựng các văn bản hướng dẫn và các nội dung khác đi theo.

Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Phương Thủy nhất trí, sau hội nghị Trung ương cần trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính để làm cơ sở cho các địa phương xây dựng đề án và triển khai sớm việc sắp xếp.

Theo bà Thủy, khi bỏ cấp huyện, yêu cầu về nguồn lực là hết sức quan trọng. Vì vậy, không sửa luật Ngân sách nhà nước để thay đổi định mức phân bổ cho các cấp chính quyền thì cấp xã không có đủ nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ được giao. Luật Ngân sách Nhà nước cần ưu tiên cần sửa đổi bổ sung ngay, nếu không sẽ “tắc”.

1/3 nhiệm vụ của cấp huyện chuyển lên tỉnh, 2/3 chuyển xuống xã

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh, đây là việc rất hệ trọng của quốc gia, dân tộc, là việc rất lớn, rất khó, rất phức tạp. Cùng lúc chúng ta phải thực hiện một khối lượng công việc khổng lồ, đồng thời, tức khắc, nhanh, gấp, bảo đảm được yêu cầu để có thể triển khai ngay được.

Theo bà Trà, ngày mai Bộ Chính trị họp thống nhất chủ trương, sau đó Đảng ủy Chính phủ sẽ gửi đề án lấy ý kiến của các địa phương và gửi các bộ, ngành để cho ý kiến. Sau đó, Ban chỉ đạo báo cáo Ban chấp hành Trung ương.

Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: T.V

Bộ trưởng Nội vụ cho biết, hiện cả nước có 10.035 đơn vị hành chính cấp xã, sẽ tổ chức lại quy mô chỉ còn khoảng 2.000 đơn vị. Khi đó, mỗi xã “gần như là một huyện nhỏ”. Việc này thuộc thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có thể làm ngay sau hội nghị Ban chấp hành Trung ương (trong tháng 4).

Sau khi Hiến pháp được sửa đổi; Luật sửa đổi, bổ sung luật Tổ chức Chính quyền địa phương và các luật liên quan có hiệu lực, sẽ kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện.

“Khi đã có đầy đủ cơ sở pháp lý là Hiến pháp; Luật sửa đổi, bổ sung luật Tổ chức chính quyền địa phương, đặc biệt có cả nghị quyết nữa thì chúng ta tập trung vào sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh; sau đó, sẽ triển khai các việc liên quan đến Đại hội Đảng. Tất cả việc liên quan đến MTTQ, các tổ chức chính trị - xã hội cũng hoàn thành song song”, Bộ trưởng Nội vụ thông tin.

Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình hoan nghênh Bộ Nội vụ triển khai sớm các công việc. Ông lưu ý, công việc còn rất nhiều, rất phức tạp, đòi hỏi phải hoàn thành với chất lượng cao nhưng thời gian rất khẩn trương.

Chính vì vậy, ông đề nghị các bộ, ngành và các thành viên Ban chỉ đạo xác định đây là nhiệm vụ rất cấp bách, quan trọng để phát huy tinh thần trách nhiệm, hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Ông cho biết, trong đề án Chính phủ trình Bộ Chính trị vào ngày mai có 1/3 nhiệm vụ của cấp huyện chuyển lên tỉnh, 2/3 chuyển xuống xã - xuống cơ sở. Tên gọi của xã là gì, lộ trình thế nào, ngày mai Bộ Chính trị sẽ quyết.

Bộ Chính trị có chủ trương trong tuần sau, các nội dung này sẽ đưa ra lấy ý kiến ở tất cả các tổ chức đảng, bộ, ngành, địa phương.

Thu Hằng