Bộ trưởng Quốc phòng Anh tuyên bố mục tiêu lớn để gửi 'thông điệp tới Nga', Thủ tướng Starmer lại cự tuyệt ra cam kết, vì sao?
Dù Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey cho biết, mục tiêu của chính phủ nước này sẽ tăng chi tiêu quốc phòng lên mức cao nhất kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, song Thủ tướng Keir Starmer lại từ chối việc cam kết một thời gian cụ thể cho mục tiêu trên.
Thủ tướng Anh Keir Starmer. (Nguồn: PA)
Ngày 1/6, Bộ trưởng Quốc phòng Healey phát biểu trên truyền hình cho biết, ông "hoàn toàn không nghi ngờ" rằng Vương quốc Anh sẽ đạt mức chi tiêu quốc phòng là 3% GDP trong kỳ quốc hội tiếp theo, tức là vào năm 2034, trong bối cảnh kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng lên 2,5% GDP vào năm 2027, tương đương với thêm khoảng 13 tỷ Bảng (17 tỷ USD) mỗi năm, đang “đi đúng hướng”.
Theo ông, kế hoạch chi tiêu quốc phòng hiện tại của chính phủ Công đảng sẽ đủ để chuyển đổi quân đội nước này sau nhiều thập kỷ cắt giảm.
Theo báo The Guardian, phát biểu trong chương trình Today của Radio 4 ngày 2/6, Thủ tướng Keir Starmer cũng một lần nữa khẳng định tham vọng nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 3% GDP trong nhiệm kỳ Quốc hội tới, song ông từ chối cam kết thời điểm cụ thể, nhấn mạnh ông không theo đuổi “chính trị viển vông”.
Trả lời câu hỏi về việc liệu “tham vọng” có đồng nghĩa với một cam kết thực chất hay không, ông Starmer cho biết, ông không muốn đưa ra một hứa hẹn thiếu cơ sở tài chính rõ ràng.
Hồi tháng 2, Thủ tướng Starmer đưa ra kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng lên 2,5% vào tháng 4/2027, với "tham vọng rõ ràng" là đạt 3% vào năm 2034 - nếu điều kiện kinh tế cho phép.
“Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, tôi nói rằng chúng tôi sẽ nâng chi tiêu quốc phòng lên 2,5% GDP. Khi bị chất vấn nhiều lần về ngày tháng cụ thể, tôi trả lời rằng: Chỉ khi nào tôi có thể bảo đảm chắc chắn về một kế hoạch kinh tế để thực hiện cam kết đó thì tôi mới đưa ra mốc thời gian", nhà lãnh đạo nhấn mạnh.
Đưa ra điều kiện tương tự với mục tiêu 3%, Thủ tướng Anh nói thêm: "Tôi không tin vào thứ chính trị biểu diễn thiếu thực tế, đặc biệt là trong các vấn đề quốc phòng và an ninh".
Tuyên bố của ông Starmer phản ánh lập trường thận trọng trong bối cảnh ngân sách quốc gia chịu nhiều sức ép và cuộc tranh luận về ưu tiên chi tiêu quốc phòng đang ngày càng gia tăng tại Anh.
Theo số liệu của chính phủ Anh, trong năm 2023-2024, Vương quốc này đã chi khoảng 2,3% GDP cho quốc phòng, tương đương 53,9 tỷ Bảng.
Là một thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), Vương quốc Anh cam kết chi ít nhất 2%GDP cho quốc phòng. Nhưng áp lực phải tiến xa hơn đang ngày càng tăng.
Để tài trợ cho khoản tăng ban đầu, Thủ tướng Starmer đã công bố cắt giảm ngân sách viện trợ của Vương quốc Anh từ 0,5% GDP xuống 0,3% vào năm 2027.
Chính phủ Anh sẽ xem xét bản đánh giá chiến lược quốc phòng, được kỳ vọng là đánh giá quan trọng nhất kể từ khi Liên Xô sụp đổ vào đầu những năm 1990, và sẽ đưa ra một loạt khuyến nghị để London đối phó với môi trường đe dọa mới, cả trên mặt trận quân sự lẫn trong không gian mạng.
Giống như các thành viên NATO khác, Anh đã buộc phải xem xét kỹ lưỡng chi tiêu quốc phòng của mình kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào tháng 2/2022.
Bộ trưởng Healey nói: “Đây là một thông điệp gửi đến Moscow. Đây là nước Anh đứng vững, tăng cường sức mạnh cho các lực lượng vũ trang nhưng cũng củng cố nền tảng công nghiệp. Đây là một phần trong sự sẵn sàng chiến đấu của chúng ta, nếu cần thiết”.
