Bộ Tư pháp tổ chức lấy ý kiến góp ý dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi)

Quang cảnh tọa đàm sáng 29/7.

Ngày 29/7, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).

SỬA ĐỔI LUẬT ĐỂ TẠO CƠ SỞ PHÁP LÝ MANG TÍNH ĐỘT PHÁ

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, bà Nguyễn Thị Thụy, Trưởng phòng Quản lý đấu giá tài sản, giám định tư pháp, trọng tài, hòa giải thương mại, Cục Bổ trợ tư pháp, Bộ Tư pháp cho biết việc ban hành Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) nhằm tiếp tục thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về cải cách tư pháp, đấu tranh, phòng, chống tham nhũng, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các pháp luật liên quan.

Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các quy định nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập về thể chế, tạo cơ sở pháp lý mang tính đột phá, phát triển bền vững cho tổ chức, hoạt động giám định tư pháp góp phần giải quyết các vụ án kịp thời, khách quan, đúng pháp luật, nâng cao chất lượng của hoạt động tố tụng.

Theo Tờ trình, dự án luật giữ nguyên 18 điều; sửa đổi, bổ sung 28 Điều; bổ sung 6 điều; lược bỏ 11 Điều và 1 khoản của Luật Giám định tư pháp năm 2012 (được sửa đổi, bổ sung năm 2020).

Đối với vấn đề mới, xu hướng mới và các nội dung cần thiết khác, Bộ Tư pháp đề xuất sửa đổi toàn diện Luật Giám định tư pháp theo 6 nhóm vấn đề chính bao gồm:

- Mở rộng phạm vi thành lập Văn phòng giám định tư pháp đối với một số lĩnh vực giám định tư pháp mà tổ chức, cá nhân trong xã hội có nhu cầu lớn, thường xuyên (ADN, kỹ thuật số và điện tử) đảm bảo chủ trương xã hội hóa hoạt động giám định tư pháp khả thi, phù hợp với thực tiễn, từng bước hình thành và phát triển nghề giám định tư pháp.

- Bổ sung quyền của người thực hiện giám định tư pháp như được miễn trừ trách nhiệm pháp lý khi thực hiện giám định, trừ trường hợp cố ý làm sai lệch kết luận giám định; được hưởng thù lao, hoặc tiền bồi dưỡng giám định theo quy định...

- Phân cấp việc trưng cầu, tiếp nhận trưng cầu giám định tư pháp giữa Trung ương và địa phương

- Sửa đổi, bổ sung các quy định về trưng cầu, tiếp nhận trưng cầu và thực hiện giám định như: bổ sung nghĩa vụ của người trưng cầu về việc thông báo ngừng giải quyết vụ việc hoặc dừng việc thực hiện giám định (Điều 18 dự thảo Luật); rút ngắn thời hạn giám định tối đa xuống còn 02 tháng đối với vụ việc thông thường và tối đa 03 tháng đối với vụ việc có tính chất phức tạp hoặc khối lượng công việc lớn (Điều 24 dự thảo Luật)…

- Đổi mới cơ chế thanh toán chi phí giám định tư pháp.

- Bổ sung quy định về trách nhiệm của cơ quan tiến hành tố tụng địa phương trong việc thống kê, đánh giá, sử dụng kết luận giám định trong hoạt động tố tụng; chế tài xử lý đối với cơ quan trưng cầu giám định, cá nhân, tổ chức thực hiện giám định (Điều 38 dự thảo Luật).

CẦN QUY ĐỊNH RÕ, CHẶT CHẼ “NỘI DUNG YÊU CẦU GIÁM ĐỊNH”

Tại Tọa đàm, đại diện Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết một trong những khó khăn, vướng mắc là hồ sơ, mẫu vật thường không được gửi kèm quyết định trưng cầu giám định và trong rất nhiều trường hợp hồ sơ không đầy đủ. Việc này làm kéo dài thời gian thực hiện giám định.

Mặt khác, số lượng quyết định trưng cầu giám định ngày càng gia tăng, với nội dung phức tạp. Trong một số trường hợp, cùng nội dung vụ việc giám định xảy ra tại một tổ chức tín dụng nhưng cơ quan trưng cầu giám định lại tách thành nhiều quyết định trưng cầu khác nhau. Việc này dẫn đến khó khăn cho Ngân hàng Nhà nước trong việc bố trí nhân sự và rà soát hồ sơ, tài liệu giám định liên quan…

Đại diện Ngân hàng Nhà nước đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định về trách nhiệm của đơn vị chủ trì/đơn vị đầu mối trong trường hợp giám định tập thể; quy định/hướng dẫn quy trình ban hành kết luận giám định trong giám định tập thể…

Bản tham luận của Vụ Pháp chế, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng nêu rõ công tác giám định tư pháp vừa qua cho thấy nội dung giám định theo yêu cầu của cơ quan điều tra xuất hiện chủ yếu trong lĩnh vực lâm nghiệp, đất đai, khoáng sản và môi trường với nội dung trưng cầu chủ yếu như: xác định diện tích rừng, tên loài lâm sản, thiệt hại về lâm sản, thiệt hại về môi trường, việc thực hiện quy trình có đúng pháp luật hay không…, trưng cầu nhiều nội dung đa dạng, phức tạp. Mặt khác vụ việc trưng cầu xảy ra hiện trường nơi vùng núi cao, vùng sâu, đường đi hiểm trở nhưng yêu cầu nhận kết luận giám định trong thời gian ngắn.

Về giải pháp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất thành lập Văn phòng giám định tư pháp trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường (như lĩnh vực đất đai); quy định thời gian thực hiện giám định nhiều hơn cho các lĩnh vực phức tạp như lĩnh vực đất đai, môi trường…Đồng thời bổ sung cụ thể các quy định trong dự thảo luật về “trưng cầu giám định tư pháp”, theo hướng quy định rõ, chặt chẽ hơn về "nội dung yêu cầu giám định" nhằm xác định rõ tính chất “chuyên môn” của nội dung, đối tượng cần giám định.

Đỗ Mến