Bộ Tư pháp trả lời kiến nghị của cử tri An Giang

Thường trực HĐND tỉnh An Giang thông qua nhiều nghị quyết phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: G.K

Thời gian qua, một số địa phương đã gửi công văn đến Bộ Tư pháp đề nghị hướng dẫn áp dụng Điều 27 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, được sửa đổi, bổ sung năm 2020. Trên cơ sở đó, Bộ Tư pháp đã có công văn hướng dẫn các địa phương.

Về thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết quy định chi tiết điều, khoản, điểm được giao trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên (Khoản 1, Điều 27). Việc quy định chi tiết điều, khoản, điểm được giao là việc ủy quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, trong đó quy định cụ thể cơ quan được ủy quyền và nội dung công việc được ủy quyền. Căn cứ quy định nêu trên, nghị quyết của HĐND cấp tỉnh quy định chi tiết điều, khoản, điểm được giao trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên được hiểu là nghị quyết để quy định chi tiết những nội dung được giao trong văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước ở Trung ương (luật; nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; nghị định của Chính phủ…).

Tại điều, khoản, điểm của văn bản quy phạm pháp luật giao quy định chi tiết phải nêu rõ cơ quan được ủy quyền ban hành văn bản là HĐND cấp tỉnh và nội dung giao HĐND cấp tỉnh quy định chi tiết.

Khoản 1, Điều 11 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định: “Trong trường hợp văn bản có điều, khoản, điểm mà nội dung liên quan đến quy trình, quy chuẩn kỹ thuật và những nội dung khác cần quy định chi tiết thì ngay tại điều, khoản, điểm đó có thể giao cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định chi tiết...”. Theo quy định này, việc ủy quyền ban hành văn bản quy định chi tiết phải được quy định ngay tại điều, khoản, điểm của văn bản quy phạm pháp luật và giao quy định chi tiết (nội dung liên quan đến quy trình, quy chuẩn kỹ thuật và những nội dung khác) phải cụ thể, không phải là nội dung hướng dẫn hay biện pháp tổ chức thi hành văn bản chung chung.

Khoản 1, Điều 112 Hiến pháp năm 2013 quy định: “Chính quyền địa phương tổ chức và bảo đảm việc thi hành Hiến pháp và pháp luật tại địa phương…”. Việc thi hành Hiến pháp, pháp luật tại địa phương có thể được bảo đảm bằng nhiều biện pháp khác nhau, trong đó có việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương để bảo đảm thi hành. Do vậy, Khoản 2, Điều 27 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định: “HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết quy định chính sách, biện pháp nhằm bảo đảm thi hành Hiến pháp, luật, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước cấp trên”.

Việc HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết quy định biện pháp nhằm phát triển kinh tế - xã hội (KTXH), ngân sách, quốc phòng - an ninh ở địa phương là trường hợp ban hành văn bản thuộc thẩm quyền riêng của địa phương, được phân quyền theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2019). Các biện pháp này phụ thuộc vào điều kiện phát triển KTXH của mỗi địa phương và việc ban hành nghị quyết quy định nhằm phát triển KTXH, ngân sách, quốc phòng - an ninh cho địa phương đó.

Về thẩm quyền của HĐND cấp tỉnh ban hành nghị quyết quy định biện pháp có tính chất đặc thù phù hợp với điều kiện phát triển KTXH của địa phương (Khoản 4, Điều 27), Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Nghị định 34/2016/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 154/2020/NĐ-CP) không định nghĩa “biện pháp có tính chất đặc thù”. Tuy nhiên, thực tiễn thi hành cho thấy, “biện pháp có tính chất đặc thù” là biện pháp để giải quyết những vấn đề riêng biệt của địa phương phát sinh từ thực tiễn, phù hợp với điều kiện phát triển KTXH nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế hoặc hạn chế, khắc phục những điểm bất lợi của địa phương đó.

Để xác định đâu là biện pháp có tính chất đặc thù, cần căn cứ vào các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành của cơ quan nhà nước ở Trung ương để xác định biện pháp đó đã được quy định để áp dụng chung cho cả nước hay chưa. Nếu biện pháp đó chưa được quy định và xuất phát từ thực tiễn địa phương cần thiết phải ban hành để giải quyết các vấn đề riêng biệt của địa phương thì đó là biện pháp có tính chất đặc thù. Việc quy định các biện pháp có tính chất đặc thù ở địa phương phải bảo đảm phù hợp với đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước; không trái với Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước ở Trung ương ban hành.

Đối với đề nghị tập huấn, hướng dẫn việc đánh giá tác động thủ tục hành chính trong lập đề nghị xây dựng văn bản và soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật ở địa phương, ngày 10/2/2022, Bộ trưởng Bộ Tư pháp ký ban hành Thông tư 03/2022/TT-BTP, gửi các bộ, ngành, địa phương và đăng tải trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật theo quy định.

Năm 2022, Bộ Tư pháp đã tổ chức tập huấn kỹ năng đánh giá tác động thủ tục hành chính trong lập đề nghị xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và soạn thảo dự án, dự thảo văn bản quy phạm pháp luật cho cán bộ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, cán bộ làm công tác pháp chế tại bộ, ngành, địa phương và cho các đơn vị thuộc bộ. Ngoài ra, Bộ Tư pháp còn cử báo cáo viên tập huấn nghiệp vụ đánh giá tác động thủ tục hành chính theo quy định của Thông tư 03/2022/TT-BTP cho các bộ, ngành, địa phương.

K.N