Bộ Y tế phản hồi về tình trạng thiếu vaccine cho tiêm chủng mở rộng

Tiêm chủng cho trẻ em. Ảnh: Tuấn Dũng.

Tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Trưởng Ban Dân nguyện Dương Thanh Bình khi trình bày báo cáo về kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ 7, có đề cập đến việc cử tri nhiều địa phương phản ánh thiếu vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng tại các cơ sở y tế công lập.

Do đó, nhiều trẻ em không được tiêm chủng đúng lịch, chưa tiêm đủ mũi nên có nguy cơ nhiễm bệnh cao.

Theo báo cáo, tại nhiều địa phương tình trạng thiếu vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng đã diễn ra từ cuối năm 2022, đến thời điểm tháng 9/2024 vẫn còn xảy ra tình trạng này.

Thông tin về vấn đề trên, Bộ Y tế cho biết thực trạng tỷ lệ tiêm chủng vaccine trong tiêm chủng mở rộng thấp sau dịch bệnh Covid-19 xảy ra trên nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ do các biện pháp cách ly, hạn chế đi lại; việc cung cấp các dịch vụ y tế bị hạn chế, gián đoạn, trong đó có tiêm chủng.

Theo báo cáo của Bộ Y tế, giai đoạn 2016 - 2020, kinh phí mua vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng được bố trí trong Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số. Bộ Y tế được cấp kinh phí mua vaccine và phân bổ cho các địa phương. Giai đoạn 2021 - 2022, Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số đã kết thúc.

Theo Nghị quyết số 129/2020 của Quốc hội, ngân sách Trung ương tiếp tục bố trí kinh phí cho Bộ Y tế mua vaccine tiêm chủng mở rộng năm 2021 - 2022, tương tự như giai đoạn 2016 - 2020. Như vậy, giai đoạn trước năm 2023, Bộ Y tế được giao kinh phí mua vaccine và phân bổ cho các địa phương.

Nhưng từ năm 2023, theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, các địa phương mua vaccine từ ngân sách của địa phương.

Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức triển khai, các địa phương gặp khó khăn trong việc bố trí, phê duyệt kinh phí, đấu thầu, phê duyệt giá, cũng như kinh nghiệm triển khai...Vì vậy, nhiều địa phương đã kiến nghị giao Bộ Y tế tiếp tục làm đầu mối mua vaccine và phân bổ cho các địa phương.

Để khắc phục tình trạng nêu trên, Chính phủ đã trình Quốc hội ban hành Nghị quyết số 99/2023/QH15 ngày 24/6/2023, trong đó chỉ đạo bố trí ngân sách Trung ương để tiếp tục thực hiện Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia bảo đảm thống nhất, kịp thời, hiệu quả trong cả nước.

Từ đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 10/7/2023 về việc bố trí ngân sách Trung ương năm 2023 cho Bộ Y tế, để mua vaccine cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng.

Tiêm chủng đúng lịch, đủ mũi cho trẻ em để phòng nguy cơ nhiễm bệnh.

Ngay sau khi Nghị quyết của Chính phủ được ban hành, để đảm bảo cung ứng đầy đủ vaccine cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng, cuối năm 2023, Bộ Y tế đã chỉ đạo, hướng dẫn các tỉnh/thành phố và tổng hợp nhu cầu vaccine 2024 trên cả nước; hoàn thành thủ tục mua sắm 10 loại vaccine sản xuất trong nước.

Đồng thời, chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương tiếp nhận khoảng 24,2 triệu liều vaccine các loại sử dụng trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng từ nguồn ngân sách Nhà nước và viện trợ. Đến nay, đã phân bổ 22,79 triệu liều theo kế hoạch cho các địa phương.

Theo Bộ Y tế, kế hoạch tiêm chủng mở rộng hằng năm là tổng hợp từ đăng ký nhu cầu của các địa phương. Đối với tổng hợp nhu cầu vaccine năm 2024, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương (Bộ Y tế) đã hướng dẫn các tỉnh, thành phố rà soát, xác định nhu cầu vaccine trong tiêm chủng mở rộng 6 tháng cuối năm 2024, và 6 tháng đầu năm 2025 ngay từ tháng 12/2023.

Năm 2024, Bộ Y tế chưa được bố trí kinh phí cho hoạt động tiêm chủng mở rộng ngay từ đầu năm như giai đoạn 2016-2022.

Do đó, sau khi Nghị định số 13/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 104/2016/NĐ-CP được ban hành, tháng 4/2024, Bộ Y tế đã có văn bản gửi Bộ Tài chính đề xuất nhu cầu kinh phí để thực hiện hoạt động tiêm chủng mở rộng năm 2024.

Song song với việc này, Bộ Y tế đã ban Quyết định số 1596/QĐ-BYT về việc ban hành Kế hoạch Tiêm chủng mở rộng năm 2024, bao gồm nhu cầu vaccine 6 tháng cuối năm 2024 và 6 tháng đầu năm 2025.

Bộ Y tế cho biết trong giai đoạn chờ phê duyệt kinh phí năm 2024, Bộ đã chỉ đạo các đơn vị liên quan tiến hành mua sắm các vaccine cần cung ứng ngay cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng, bao gồm vaccine uốn ván và vaccine viêm gan B tiêm cho đối tượng trẻ sơ sinh.

Bên cạnh đó, một số khó khăn trong quá trình mua sắm vaccine cũng được Bộ Y tế đề cập. Đơn cử như hiện nay quy trình mua sắm vaccine còn nhiều thủ tục cần thời gian triển khai thực hiện, ước tính khoảng 2-3 tháng.

Các quy trình mua sắm vaccine bao gồm: Giao dự toán ngân sách Nhà nước; phê duyệt kế hoạch đặt hàng; xây dựng phương án giá; thẩm định giá và phê duyệt trong khoảng 2 tháng.

Ngoài ra, quá trình thẩm định và phê duyệt giá vaccine phải trải qua nhiều bước, yêu cầu phối hợp giữa Bộ Y tế, Bộ Tài chính và các đơn vị sản xuất. Theo Bộ Y tế, việc này có thể dẫn đến chậm trễ trong việc ban hành giá cụ thể, ảnh hưởng đến tiến độ mua sắm…

Nhật Dương