Bộ Y tế yêu cầu siết chặt lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh tâm thần

Ảnh minh họa: Bộ Y tế.

Bộ Y tế đã có chỉ đạo tăng cường quản lý trong lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh tâm thần.

Yêu cầu được Bộ Y tế đưa ra trong bối cảnh thời gian gần đây, liên quan đến lĩnh vực giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh tâm thần, đã xảy ra một số vụ việc như đưa hối lộ, nhận hối lộ, môi giới hối lộ, tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy trong các cơ sở giám định và bắt buộc chữa bệnh, làm giả bệnh án tâm thần…, gây bức xúc trong xã hội.

Do vậy, để công tác giám định pháp y, pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh tâm thần triển khai chặt chẽ, đúng quy định, bảo đảm đáp ứng yêu cầu của cơ quan tố tụng; đánh giá đúng tình trạng bệnh của đối tượng giám định, không để xảy ra các hành vi tiêu cực, Bộ Y tế yêu cầu các đơn vị thực hiện nghiêm Chỉ thị số 07 ngày 9/9/2024 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc tăng cường công tác giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh.

Người đứng đầu đơn vị phải hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra sai phạm.

Đồng thời, tiếp nhận trưng cầu/yêu cầu của cơ quan tố tụng, các tổ chức, cá nhân và thực hiện giám định phải đảm bảo khách quan, trung thực, chính xác, đúng quy trình, đúng quy định của Luật Giám định tư pháp, Thông tư số 23/2019/TT-BYT về việc ban hành Quy trình giám định pháp y tâm thần và biểu mẫu sử dụng trong giám định pháp y tâm thần, Thông tư số 42/2024/TT-BYT quy định quy trình, thành phần hồ sơ, biểu mẫu, thời hạn, nhân lực thực hiện và chế độ lưu trữ hồ sơ giám định pháp y và các văn bản có liên quan.

Giám định viên phải đáp ứng các tiêu chuẩn quy định tại Thông tư số 11/2022/TT-BYT quy định tiêu chuẩn, hồ sơ, thủ tục bổ nhiệm, cấp thẻ, miễn nhiệm, thu hồi thẻ giám định viên pháp y và giám định viên pháp y tâm thần.

Cùng với đó, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, các cơ quan chuyên môn trên địa bàn, chủ động triển khai ký hợp đồng, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị y tế thực hiện khám chuyên khoa, khám cận lâm sàng cho các đối tượng trên cơ sở hiệu quả, tiết kiệm, tránh lãng phí.

Các đơn vị cần tăng cường trao đổi thông tin với Cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát về tình hình, kết quả giám định theo quyết định trưng cầu. Chỉ tiếp nhận giám định khi có đầy đủ hồ sơ theo quy định; chỉ bàn giao kết luận giám định, đối tượng giám định cho cá nhân, tổ chức theo đúng quy định.

Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động của đơn vị theo quy định, kịp thời phát hiện các sai phạm và xử lý theo thẩm quyền (nếu có).

Đối với các cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần, Bộ Y tế yêu cầu thực hiện nghiêm quy định tại Nghị định số 64/2011/NĐ-CP quy định việc thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh và các hướng dẫn chuyên môn, các quy định của Bộ Y tế liên quan đến bắt buộc chữa bệnh.

Đảm bảo đầy đủ hồ sơ khi tiếp nhận; rà soát, cập nhật bổ sung quy trình nội bộ, quy chế liên quan đến chuyên môn điều trị tâm thần tại đơn vị. Đặc biệt, cần chủ động ký hợp đồng với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh trên địa bàn; tăng cường hội chẩn viện, liên viện (nếu cần) để đình chỉ bắt buộc chữa bệnh theo quy định; xây dựng bảng kiểm việc thực hiện các quy trình quản lý, điều trị tại đơn vị.

Các cơ sở cần thực hiện nghiêm quy định về quản lý người bệnh bắt buộc chữa bệnh, không để người bệnh tự ý ra khỏi cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần hoặc bỏ trốn, đảm bảo 3 lớp cửa, camera giám sát, xây dựng quy trình quản lý chặt chẽ việc thăm gặp và mang đồ dùng cá nhân vào cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần.

Tăng cường lực lượng bảo vệ, khi xảy ra vụ việc làm mất trật tự, an ninh, an toàn tại cơ sở điều trị bắt buộc chữa bệnh phải báo ngay cho cơ quan Công an trên địa bàn để phối hợp giải quyết.

Cũng theo yêu cầu của Bộ Y tế, các bệnh viện tâm thần, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có phạm vi hoạt động chuyên môn về tâm thần, việc cấp bản tóm tắt bệnh án, cấp giấy khám sức khỏe (có nội dung về tình trạng tâm thần) phải tuân thủ chặt chẽ đúng quy định về chuyên môn chẩn đoán, điều trị, quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh, đúng mẫu và đúng các quy định tại các văn bản có liên quan.

Không thực hiện cấp giấy chứng nhận sức khỏe tâm thần, hoặc giấy khám sức khỏe tâm thần theo mẫu đơn vị tự thiết kế. Không tổ chức khám sức khỏe có nội dung xác nhận về tình trạng tâm thần, nếu chưa thực hiện tự công bố cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đủ điều kiện khám sức khỏe theo quy định tại Nghị định số 96/2023/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Khám bệnh, chữa bệnh.

“Thủ trưởng các đơn vị; các tập thể, cá nhân có liên quan phải hoàn toàn chịu trách nhiệm nếu để xảy ra việc cấp các giấy tờ trên không đúng quy định, tạo điều kiện cho các đối tượng lợi dụng các giấy tờ này để được các cơ quan tố tụng cho bị can, bị án đi giám định tâm thần nhằm trốn tránh, hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự khi thực hiện hành vi phạm tội”, Bộ Y tế nêu rõ.

Phúc Minh