BoJ phát tín hiệu sẵn sàng tăng lãi suất sớm khi đồng tiền nội tệ suy yếu

BoJ phát tín hiệu sẵn sàng tăng lãi suất sớm khi đồng tiền nội tệ suy yếu

Các nguồn thạo tin cho biết, sự thay đổi trong thông điệp của BoJ tuần qua đã đưa trọng tâm trở lại rủi ro lạm phát từ đồng yên Nhật yếu, trái ngược với lo ngại trước đó về kinh tế Mỹ. Những bình luận này nhằm nhắc thị trường rằng tăng lãi suất vào tháng 12 vẫn nằm trong kịch bản.

Bước chuyển giọng điệu sang hướng cứng rắn cũng diễn ra sau cuộc gặp quan trọng giữa Thủ tướng Sanae Takaichi và Thống đốc BoJ Kazuo Ueda tuần trước, được xem là tháo gỡ rào cản chính trị đối với việc tăng lãi suất dưới chính quyền mới.

Tuy vậy, quyết định tăng lãi suất vào tháng 12 hay lùi sang tháng 1 vẫn là một lựa chọn sít sao, một phần phụ thuộc vào quyết định lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ - diễn ra một tuần trước BoJ và có thể tác động mạnh đến biến động yên Nhật.

Song, các phát biểu gần đây của nhiều quan chức, trong đó có ông Ueda, phản ánh quan điểm ngày càng phổ biến trong BoJ rằng sự suy yếu của đồng tiền nội tệ đang trở thành xu hướng và có thể đẩy lạm phát tăng mạnh hơn so với trước đây.

“Rõ ràng BoJ đang chủ động tung tín hiệu để tránh gây sốc cho thị trường nếu họ quyết định tăng lãi suất trong tháng 12”, Naomi Muguruma, chiến lược gia trái phiếu trưởng tại Mitsubishi UFJ Morgan Stanley Securities, nhận định.

Khảo sát của Reuters cho thấy nhiều chuyên gia kinh tế dự báo BoJ sẽ tăng lãi suất tại cuộc họp ngày 18-19/12. Tất cả đều dự báo lãi suất sẽ được nâng lên 0,75% trước tháng 3 năm sau.

Dàn diều hâu "cất tiếng" mạnh hơn

Ngày càng nhiều ủy viên Hội đồng Chính sách nhận thấy điều kiện đang chín muồi để tăng lãi suất.

Ông Junko Koeda tuần trước nói BoJ cần tiếp tục nâng lãi suất thực vì giá cả đang “khá mạnh”. Trong khi đó, Kazuyuki Masu nói trong cuộc phỏng vấn công bố thứ Bảy rằng thời điểm tăng lãi suất đang “đến gần”, phát biểu này đẩy lợi suất trái phiếu 5 năm lên mức cao nhất 17 năm vào thứ Ba.

Những bình luận đó mở đường để Koeda và Masu gia nhập nhóm cùng hai thành viên “diều hâu” khác đã từng đề xuất (không thành công) tăng lãi suất từ 0,5% lên 0,75% trong các cuộc họp tháng 9 và tháng 10.

Ngay cả Ueda - người được xem là “bồ câu” nhất trong hội đồng - cũng nói trước Quốc hội hôm thứ Sáu rằng BoJ sẽ thảo luận về “tính khả thi và thời điểm” tăng lãi suất tại các cuộc họp tới, khác biệt với giọng điệu trước đó rằng BoJ “không có lịch trình định trước”.

Quan trọng hơn, yên Nhật yếu có thể tác động đến lạm phát cơ bản, chỉ báo chủ chốt mà BoJ theo dõi khi đánh giá thời điểm tăng lãi suất. Điều này cho thấy BoJ đang nhìn nhận tác động của tỷ giá lên giá cả là bền vững hơn so với trước.

Nhu cầu thực sự muốn bình thường hóa chính sách

Sau khi nâng lãi suất lên 0,5% hồi tháng 1, BoJ giữ nguyên mức này do lo ngại tác động của thuế quan Mỹ lên kinh tế Nhật.

Tốc độ tăng lãi suất chậm của BoJ là một trong những nguyên nhân khiến yên Nhật suy yếu, qua đó đẩy chi phí nhập khẩu và làm tăng lạm phát.

Nhưng các lý do để BoJ tiếp tục “án binh bất động” đang dần biến mất.

Tác động từ thuế quan Mỹ đến nay vẫn hạn chế. Tín hiệu ban đầu từ vòng đàm phán lương năm sau gợi ý mức tăng lương tốt hơn, loại bỏ một lý do chính khiến Ueda thận trọng.

Trong khi việc bà Takaichi - người có quan điểm nới lỏng tài khóa và tiền tệ - nhậm chức từng gây khó cho BoJ, thì đà giảm mới của yên Nhật lại củng cố khả năng tăng lãi suất trong ngắn hạn.

Khi đồng tiền nội tệ của Nhật Bản rơi xuống mức thấp nhất 10 tháng so với USD, Bộ trưởng Tài chính Satsuki Katayama nói tuần trước rằng bà “không có phản đối nào đáng kể” với lộ trình tăng lãi suất của BoJ, và chính phủ cùng ngân hàng trung ương sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường.

Sau cuộc gặp với bà Takaichi, Thống đốc Ueda cho biết Thủ tướng dường như hiểu và “chấp nhận” kế hoạch BoJ muốn nâng lãi suất từ từ để đưa lạm phát tiến tới mục tiêu 2%.

“BoJ sẽ không bao giờ thừa nhận công khai, nhưng tăng lãi suất có thể giúp chặn đà giảm của yên Nhật,” Katsutoshi Inadome, chiến lược gia cấp cao tại Sumitomo Mitsui Trust Asset Management, nhận định và nói thêm: “Không có sự phản đối nào từ Takaichi hay Katayama đối với việc tăng lãi suất, điều này làm tăng khả năng BoJ hành động vào tháng 12 thay vì tháng 1/2026”.

Rủi ro Fed và kịch bản hai chiều

Rủi ro lớn nhất là Fed - vốn vẫn chia rẽ liệu có cắt lãi suất tại cuộc họp kết thúc ngày 10/12 hay không.

Nếu Fed giữ nguyên lãi suất hoặc phát tín hiệu thận trọng hơn, USD có thể tăng giá, khiến yên Nhật yếu hơn và gây áp lực BoJ nâng lãi suất ngay tháng 12.

Ngược lại, nếu Fed cắt lãi suất, yên Nhật có thể được hỗ trợ và BoJ sẽ bớt áp lực hành động ngay. Nhưng điều này cũng làm dấy lên câu hỏi về sức khỏe kinh tế Mỹ và triển vọng tăng lãi suất sau đó của BoJ.

Dù vậy, các tín hiệu “diều hâu” mới nhất từ BoJ đã đủ để cảnh báo thị trường không nên giả định rằng ngân hàng trung ương sẽ duy trì lãi suất thấp quá lâu.

“Thị trường nghĩ bà Takaichi sẽ gây áp lực để BoJ giữ lãi suất thấp… nhưng tôi tin chúng ta vẫn sẽ thấy BoJ tăng lãi suất. Có một mong muốn thực sự hướng tới bình thường hóa chính sách tiền tệ”, Kristina Hooper, chiến lược gia trưởng tại Man Group, nói.

Đại Hùng