Bốn kịch bản tiếp theo của xung đột Israel - Iran

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu từng tuyên bố sẽ tiến hành các đợt không kích vào Iran “cho đến khi nào còn cần thiết” - dự kiến kéo dài nhiều tuần - nhằm làm suy yếu chương trình hạt nhân và tàn phá sức mạnh quân sự của Iran.

Tehran cũng tuyên bố không lùi bước với các đợt tấn công đáp trả bằng hàng loạt máy bay không người lái và tên lửa đạn đạo vào lãnh thổ Israel.

Trong bối cảnh nguy cơ xung đột còn tiếp diễn, Cựu giám đốc tình báo quân đội Israel Amos Yadlin đã phác thảo 4 kịch bản có thể xảy ra cho khu vực Trung Đông. Ông nhấn mạnh, diễn biến tiếp theo sẽ phụ thuộc vào phản ứng của Mỹ, Trung Quốc, Nga và Iran, nhưng tất cả đều dựa trên giả định Israel sẽ tiếp tục hành động quân sự, theo Defenseone.

“Cuộc chiến này chưa kết thúc. Ngay lúc này, tôi tin rằng các máy bay Israel vẫn đang bay vào không phận Iran để hoàn thành nhiệm vụ,” ông Yadlin, hiện là cố vấn không chính thức cho chính phủ Israel, phát biểu tại Diễn đàn An ninh GLOBSEC ở Prague.

Còi báo động vang khắp Israel, tên lửa vút qua bầu trời Jerusalem Rạng sáng 19/6, còi báo động không kích vang lên khắp Israel và Bờ Tây khi hàng loạt tên lửa từ Iran bay qua bầu trời Israel và Jerusalem, theo tuyên bố từ quân đội Israel. Bộ Tư lệnh Mặt trận Nội địa Israel đã điều chỉnh chính sách phòng thủ, cho phép tụ họp nhỏ và hoạt động tại các nơi làm việc nếu gần đó có hầm trú ẩn an toàn.

Kịch bản 1: Đối đầu trực diện

Theo ông Amos Yadlin, kịch bản đầu tiên có thể xảy ra là một cuộc chiến “song phương” giữa Israel và Iran, trong khi Mỹ chủ động đứng ngoài quan sát.

Sau loạt không kích phủ đầu của Israel nhằm vào các cơ sở quân sự và hạt nhân của Iran, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Marco Rubio từng lên tiếng, gọi đây là hành động "đơn phương" của Israel.

Israel và Iran tiếp tục tiến hành các cuộc không kích lẫn nhau vào đêm 18/6/2025. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, theo ông Yadlin, các lãnh đạo Israel lại hiểu khác. Việc Mỹ không phản đối, cũng không hỗ trợ công khai được xem như một sự "bật đèn xanh trong im lặng".

"Tôi tin thông điệp mà chính quyền Tổng thống Trump ngầm gửi tới Thủ tướng Netanyahu là: 'Nếu các bạn muốn đánh, cứ đánh. Nhưng chúng tôi không tham gia. Chúng tôi không muốn binh sĩ Mỹ ở Qatar hay Bahrain bị Iran tấn công. Vậy nên, hãy tự làm và chúc may mắn' ", ông Yadlin chia sẻ.

Kịch bản này đẩy Israel vào thế chiến đấu đơn độc - một điều hiếm thấy trong lịch sử các cuộc xung đột lớn ở Trung Đông, nơi Mỹ thường là người đứng sau hỗ trợ mạnh mẽ.

Khói bốc cao ở Tehran sau khi Israel tuyên bố phá hủy trụ sở cảnh sát Những cột khói lớn bốc lên tại thủ đô Tehran trong ngày 18/6, sau khi Israel thông báo không quân nước này đã phá hủy trụ sở cảnh sát quốc gia của Iran. Israel hiện tiến hành loạt cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào Iran, trong đó có nhiều mục tiêu được cho là các cơ sở hạt nhân quan trọng hàng đầu của nước này.

Kịch bản 2: Mỹ nhập cuộc cùng Israel

Một kịch bản khác có thể xảy ra là Mỹ sẽ quyết định tham chiến cùng Israel nhưng chỉ khi lợi ích của Washington bị đe dọa trực tiếp. Đó có thể là trường hợp Iran tấn công các căn cứ quân sự của Mỹ tại Trung Đông, hoặc cố tình phong tỏa tuyến vận chuyển dầu mỏ chiến lược qua eo biển Hormuz.

Một cựu quan chức thuộc Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) tại Trung Đông cho biết Washington không có ý định tham gia chiến dịch không kích cùng Israel, nhưng các kịch bản ứng phó khẩn cấp vẫn đang được chuẩn bị.

"Mỹ sẽ không ngồi yên nếu bị lôi vào cuộc một cách trực tiếp", người này nhận định.

Khói lửa chiến tranh đang khiến người dân ở cả Iran và Israel luôn phải sống trong cảnh lo sợ, có thể mất mạng bất kỳ lúc nào. Ảnh: Reuters.

Brian Finlay - Tổng giám đốc điều hành Trung tâm Stimson, cũng chia sẻ quan điểm thận trọng. Theo ông, Tổng thống Trump từng bày tỏ rõ lập trường phản đối leo thang căng thẳng với Iran ngay trước khi Israel tiến hành không kích.

"Washington sẽ chỉ can dự nếu không còn lựa chọn nào khác và ngay cả khi đó, họ vẫn muốn giữ sự tham gia ở mức thấp nhất", ông Finlay nói.

Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng một khi Mỹ nhập cuộc, tình hình có thể nhanh chóng vượt khỏi tầm kiểm soát, kéo theo những hệ lụy phức tạp cho khu vực và làm lung lay mối quan hệ với các đồng minh.

Kịch bản 3: Đòn bẩy ngoại giao

Trong bối cảnh chiến sự leo thang, một kịch bản ôn hòa hơn cũng được tính đến: giải pháp ngoại giao do Liên Hợp Quốc dẫn dắt. Theo đó, Mỹ sẽ thúc đẩy một nghị quyết tại Hội đồng Bảo an kêu gọi lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran, đồng thời gây áp lực buộc Tehran phải trả giá về mặt chính trị nếu tiếp tục leo thang.

Cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, sau cuộc tấn công của Israel vào Iran, tại trụ sở Liên hợp quốc tại New York,Mỹ, ngày 13/6/2025. Ảnh: Reuters.

Chuyên gia Amos Yadlin cho rằng cơ hội thành công của kịch bản này là có cơ sở, khi cả Nga và Trung Quốc - hai quốc gia thường xuyên sử dụng quyền phủ quyết, nhiều khả năng sẽ không ngăn cản nghị quyết.

"Nếu thỏa thuận này được thông qua, Tổng thống Trump sẽ có thêm nhiều quân bài trên bàn đàm phán với Iran", ông Yadlin nhận định.

Kịch bản này nhấn mạnh vai trò của ngoại giao đa phương và sự phối hợp giữa các cường quốc nhằm kiềm chế xung đột trước khi nó vượt tầm kiểm soát.

Tuy nhiên, thành công của giải pháp này vẫn phụ thuộc lớn vào ý chí chính trị và sự nhượng bộ của các bên liên quan, điều không dễ đạt được trong bối cảnh lòng tin đang sụt giảm nghiêm trọng.

Mỹ điều thêm tiêm kích tới Trung Đông giữa căng thẳng Israel - Iran Quân đội Mỹ đang triển khai thêm các dòng tiêm kích F-16, F-22 và F-35 tới Trung Đông nhằm tăng cường sự hiện diện quân sự, trong bối cảnh xung đột giữa Israel và Iran ngày càng khốc liệt.

Kịch bản 4: Xung đột vượt tầm khu vực

Trong kịch bản cuối cùng, chuyên gia Amos Yadlin vẽ ra một bức tranh đen tối: Nga và Trung Quốc, hai đối tác chiến lược của Iran, có thể lựa chọn đứng về phía Tehran trong cuộc đối đầu với Israel, thậm chí cả Mỹ. Sự tham gia của các cường quốc này có thể biến một cuộc xung đột khu vực thành đối đầu toàn cầu.

Tuy nhiên, ông Yadlin cho rằng viễn cảnh này là rất khó xảy ra. "Đó là điều gần như không thể" ông nhận định, bởi sự tham gia trực tiếp của Nga và Trung Quốc vào một cuộc chiến ở Trung Đông sẽ kéo theo hàng loạt hệ lụy nghiêm trọng và có thể làm bùng phát một cuộc chiến tranh thế giới mới.

Hành khách đang trên hành trình của tàu du lịch Crown Iris vội vã rời khỏi Israel giữa bối cảnh xung đột Israel - Iran tăng cao. Ảnh: Reuters.

Dù vậy, kịch bản này vẫn đóng vai trò như một lời cảnh tỉnh về những rủi ro tiềm ẩn trong trật tự thế giới đa cực hiện nay, nơi các mối quan hệ địa chính trị chồng chéo có thể dẫn đến những hệ quả khó lường.

James Stokes - người đứng đầu chính sách hạt nhân tại NATO, cũng không loại trừ nguy cơ bất ổn lan rộng. "Chúng tôi đang theo dõi sát sao diễn biến ở Trung Đông và sẽ tiếp tục làm vậy để ứng phó với mọi tình huống", ông nói.

Cuộc xung đột Israel - Iran vẫn tiềm ẩn nhiều kịch bản khó lường, từ đối đầu trực diện đến nguy cơ lan rộng khu vực. Trong bối cảnh đó, theo các chuyên gia, nỗ lực ngoại giao và vai trò của cộng đồng quốc tế càng trở nên cấp thiết, nhằm ngăn chặn một cuộc khủng hoảng vượt ngoài tầm kiểm soát.

Còi báo động vang khắp Israel, tên lửa vút qua bầu trời Jerusalem Rạng sáng 19/6, còi báo động không kích vang lên khắp Israel và Bờ Tây khi hàng loạt tên lửa từ Iran bay qua bầu trời Israel và Jerusalem, theo tuyên bố từ quân đội Israel. Bộ Tư lệnh Mặt trận Nội địa Israel đã điều chỉnh chính sách phòng thủ, cho phép tụ họp nhỏ và hoạt động tại các nơi làm việc nếu gần đó có hầm trú ẩn an toàn.

Thu Ngoan