Bụi mịn bủa vây: Đeo khẩu trang đã đủ an toàn?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, thành viên Hội Y học dưới nước và Oxy cao áp Việt Nam lưu ý, người dân đối mặt bụi mịn dày đặc cần phòng vệ nhiều lớp từ khẩu trang đạt chuẩn đến kiểm soát không khí trong nhà và chăm sóc đường hô hấp.

Thực tế, những biện pháp như che kín mặt hay đóng cửa nhà chỉ mang tính “chống tạm”, gần như không thể ngăn các hạt bụi siêu mịn PM2.5 len lỏi vào phổi. Để tự bảo vệ hiệu quả, mỗi người cần xây dựng chiến lược phòng vệ nhiều tầng, bắt đầu từ chiếc khẩu trang, môi trường sống trong nhà đến chăm sóc đường thở và dinh dưỡng hằng ngày.

Khẩu trang là lớp bảo vệ đầu tiên nhưng không phải loại nào cũng đủ sức chặn PM2.5. Khẩu trang vải hay y tế thông thường chỉ cản được bụi lớn và giọt bắn, hầu như vô dụng trước hạt bụi nhỏ hơn sợi tóc hàng chục lần.

Các chuẩn N95, KN95 hay FFP2 mới có khả năng lọc tới 95% hạt bụi siêu mịn, với điều kiện được đeo kín, ôm sát sống mũi và vùng má. Việc kiểm tra xem có luồng khí thoát lên mắt là bước quan trọng để biết khẩu trang đã khít hay chưa. Những chiếc N95 vẫn dùng lại được vài lần nếu khô ráo và nguyên vẹn, nhưng tuyệt đối không được giặt vì nước phá hủy lớp lọc tĩnh điện bên trong.

Nhiều gia đình sử dụng máy lọc không khí với hy vọng bảo vệ sức khỏe cho cả nhà trong những ngày không khí luôn ở mức xấu, nguy hại. (Ảnh: Như Loan)

Không khí trong nhà là tuyến phòng thủ thứ hai, song chỉ hiệu quả khi được kiểm soát đúng cách. Việc mở cửa trong lúc chỉ số không khí AQI ngoài trời chuyển đỏ hoặc tím khiến bụi nhanh chóng tràn vào, khiến nồng độ PM2.5 trong phòng gần như tương đương ngoài đường.

Máy lọc không khí có màng HEPA giúp giảm bụi đáng kể, nhưng phải sử dụng trong không gian đóng kín. Khi mới bật, nên để chế độ mạnh để lọc nhanh rồi chuyển về mức trung bình.

Phòng ở kín quá lâu có thể tích tụ CO₂ gây mệt mỏi, vì vậy nên tranh thủ những thời điểm ô nhiễm giảm thường vào trưa hoặc đầu giờ chiều để thông gió ngắn. Phòng ngủ đặc biệt cần được ưu tiên làm sạch vì đây là nơi cơ thể nghỉ ngơi dài nhất trong ngày.

Tuyến phòng thủ cuối cùng nằm ngay trong cơ thể. Vệ sinh mũi họng sau khi ra ngoài giúp loại bỏ bụi bám trên niêm mạc, giảm kích ứng và viêm nhiễm. Nước muối sinh lý hoặc nước biển sâu giúp giữ ẩm.

Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, A, E từ cam, quýt, ổi, cà rốt hay các loại hạt bổ sung thêm “đội quân” dọn dẹp gốc tự do do ô nhiễm gây ra.

Những thực phẩm quen thuộc như gừng, nghệ, tỏi, mật ong cũng giúp làm ấm và giảm viêm nhẹ đường hô hấp. Uống đủ nước là điều không thể bỏ qua, vì lớp nhầy của đường thở khi thiếu ẩm sẽ đặc lại, cản trở khả năng tống bụi ra ngoài.

“Trong bối cảnh “làn sóng bụi mịn” chưa biết khi nào dừng, chiến lược phòng vệ nhiều lớp, bền bỉ và đúng cách là chìa khóa giúp mỗi người giảm thiểu rủi ro và bảo vệ lá phổi của mình”, bác sĩ Hoàng nhấn mạnh.

Như Loan