Bùng nổ phát hành trái phiếu, bất động sản vẫn loay hoay thanh toán nợ

Theo báo cáo của Công ty Chứng khoán MBS, thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 6 ghi nhận có 106 đợt phát hành mới với tổng giá trị lên tới 123.700 tỉ đồng, mức cao nhất theo tháng từ trước đến nay, tăng tới 87% so với cùng kỳ.

Ngân hàng bứt tốc, bất động sản vẫn chật vật trả nợ

Trong đó, ngành ngân hàng vẫn là nhóm dẫn đầu về quy mô phát hành trái phiếu với hơn 98.500 tỉ đồng, chiếm tới 80% giá trị toàn thị trường. Các lô trái phiếu nổi bật như ACB (24.800 tỉ), Techcombank (16.500 tỉ) và MBB (14.700 tỉ)… kỳ hạn từ 2 đến 10 năm, lãi suất từ 5%–6,5%/năm.

Nếu tính lũy kế 6 tháng đầu năm, giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt hơn 265.800 tỉ đồng, tăng 91,3% so với cùng kỳ. Trong đó, nhóm ngân hàng tiếp tục chiếm 75% giá trị và đã hoàn thành gần 67% kế hoạch phát hành cả năm 2024.

Doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu chỉ chiếm khoảng 15% giá trị toàn thị trường, tương ứng 40.200 tỉ đồng nhưng lại là lĩnh vực có rủi ro thanh toán gốc và lãi ở mức cao nhất.

Cụ thể, tính đến hết tháng 6, có 11 mã trái phiếu doanh nghiệp địa ốc rơi vào tình trạng chậm trả gốc, lãi với tổng giá trị là 8.100 tỉ đồng. Còn xét lũy kế 6 tháng, quy mô trái phiếu doanh nghiệp bị chậm thanh toán lên tới 45.000 tỉ đồng, tương đương 5% tổng dư nợ toàn thị trường, trong đó bất động sản chiếm áp đảo 65%, bỏ xa các ngành khác như năng lượng là 3% hay nhóm ngành sản xuất chỉ có 1%.

Doanh nghiệp bất động sản đối mặt áp lực trả nợ trái phiếu cao trong bối cảnh thị trường chưa phục hồi mạnh. Ảnh:PLO

Điều này phản ánh tình trạng thiếu hụt thanh khoản nghiêm trọng của doanh nghiệp địa ốc, khi cả đầu ra sản phẩm lẫn kênh huy động vốn đều gặp nghẽn. Thị trường sơ cấp hồi phục chậm, trong khi tín dụng ngân hàng vẫn còn dè dặt. Hiện các ngân hàng đều tung ra các gói lãi suất ưu đãi nhưng chỉ hướng tới nhu cầu ở thực, nhất là những người trẻ dưới 35 tuổi.

Chuyên gia tài chính Dương Anh Vũ đánh giá: “Xu hướng các ngân hàng thương mại tăng tốc phát hành trái phiếu cho thấy nhu cầu bổ sung vốn trung dài hạn đang rất lớn, nhất là khi tăng trưởng tín dụng đến cuối quý II vừa qua đạt 9,9%, cao gấp 1,3–1,5 lần tốc độ tăng trưởng huy động vốn”.

Hàng trăm dự án nhà ở tại TP.HCM tiếp tục nằm chờ

Lãi suất trái phiếu bất động sản hiện vẫn ở mức cao, bình quân khoảng 10,5%/năm, gần gấp đôi mặt bằng chung 6%–7%/năm.

Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng đây là cái giá phải trả để doanh nghiệp huy động dòng tiền đáo hạn, trong bối cảnh doanh thu trì trệ và dòng tiền yếu.

Một lãnh đạo doanh nghiệp bất động sản nhận định: “Giả sử doanh nghiệp phát hành 5.000 tỉ đồng trái phiếu với lãi suất 10,5%/năm, tương ứng mỗi năm doanh nghiệp này sẽ phải chi 525 tỉ đồng tiền lãi. Nếu chẳng may dự án chậm triển khai, không quay vòng vốn kịp, khoản lãi này sẽ ăn mòn lợi nhuận và đẩy doanh nghiệp vào vòng xoáy vay – chậm trả – phát hành mới và nếu tiếp tục có thể dẫn đến phá sản”.

Không chỉ phát hành mới, hoạt động mua lại trái phiếu cũng tăng mạnh. Lũy kế 6 tháng, nhóm bất động sản có tốc độ tăng mua lại gấp 2,4 lần, cho thấy nỗ lực cơ cấu lại vốn và giảm áp lực đáo hạn.

Trong khi đó, tại TP.HCM, hàng trăm dự án nhà ở vẫn tiếp tục “nằm chờ” do chưa được gỡ vướng về pháp lý, khiến nguồn cung mới sụt giảm nghiêm trọng.

Theo thống kê của Sở Xây dựng TP.HCM, giai đoạn 2015 – 2023 có 86 dự án bất động sản bị ngừng triển khai hoặc chưa thể khởi công, chiếm hơn 62% trong tổng số 138 dự án nhà ở, tương đương 964 ha đất và hơn 54.000 căn hộ.

Tuy nhiên, theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), con số thực tế còn cao hơn nhiều. Tổng cộng có 220 dự án vướng mắc pháp lý, trong đó 72 dự án do Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ chuyển đến và 148 dự án do HoREA tổng hợp. Hiện mới chỉ có 77 dự án được tháo gỡ, còn lại 143 dự án vẫn chờ xử lý.

Đáng nói là trong phần lớn dự án nằm bất động do vướng pháp lý, chỉ số ít gặp khó khăn về năng lực tài chính.

Ông Châu nhận định: Nếu không sớm được tháo gỡ sẽ gây lãng phí nguồn lực đất đai, thất thu ngân sách, gia tăng áp lực lên doanh nghiệp và khiến thị trường tiếp tục khan hiếm nguồn cung, thậm chí khiến mặt bằng giá nhà vẫn neo ở mức cao.

THÙY LINH