Bùng nổ tìm bạn đời qua xét nghiệm ADN nước bọt

Đi ngược lại hẹn hò truyền thống

Xã hội càng hiện đại, cuộc sống bận rộn hối hả càng khiến con người ta cảm thấy cô đơn hơn. Tỷ lệ ly hôn tại nhiều nước ngày càng tăng trong khi kết hôn giảm, nguyên nhân là nhiều người trẻ chưa tìm thấy cho mình một người bạn tri kỷ, tâm giao. Với công nghệ ngày càng phát triển, nhiều trái tim lẻ bóng đang cố tìm kiếm cho mình một người bạn đời lý tưởng bằng xét nghiệm gene.

Một số chính phủ xem đây là một giải pháp giải quyết cho tình trạng tỷ lệ sinh thấp, song vẫn đang gây ra nhiều tranh cãi. Nếu bạn chịu khó tìm kiếm trên internet, có rất nhiều trang web hẹn hò tuyên bố sử dụng công nghệ di truyền để tìm ra các cặp đôi lãng mạn tiềm năng, một ví dụ là SingledOut.

Xét nghiệm độ tương đồng về ADN là xu hướng mới để tìm bạn đời.

Tờ Daily Mail từng đưa rằng SingledOut đang kiểm tra ADN của khách hàng để tìm kiếm các chỉ số nhất định có khả năng tạo ra một cặp đôi hoàn hảo. Công ty gửi cho khách hàng bộ dụng cụ xét nghiệm ADN, bao gồm việc đưa nước bọt vào ống nghiệm - giống như các điểm nghiên cứu tìm gia phả của trang 23andme. Phòng thí nghiệm của họ sau đó kiểm tra tìm kiếm hai dấu hiệu di truyền: một liên quan đến serotonin, một liên quan đến các gene ảnh hưởng đến hệ miễn dịch. Và một khi có kết quả có thể được so sánh với những người khác và điều này thật tuyệt! Phát biểu với USA Today, người đồng sáng lập công ty thử nghiệm Instant Chemistry Ron Gonzalez cho biết: "Với hẹn hò trực tuyến, các yếu tố kinh tế xã hội cần được đưa ra để tìm hiểu, nhưng yếu tố di truyền khác vậy”.

Một nhà khoa học khác cũng đã nói với USA Today về khái niệm này, nói rằng: "SingledOut chỉ xem xét một số lượng rất nhỏ các gene, và bạn đơn giản là không thể ngoại suy một dự đoán từ những gene đó về khả năng tương thích lâu dài". Ngoài ra, một ứng dụng hẹn hò hiện đang được phát triển bởi Giáo sư George Church của Đại học Harvard, Mỹ nhằm mục đích ngăn chặn các bệnh di truyền truyền lại cho con cái bởi cha mẹ đều mang đột biến gen giống nhau. Được đặt tên là SafeM8, ứng dụng sẽ sử dụng giải trình tự bộ gene để xác định những người không tương thích về mặt di truyền để loại họ khỏi các công cụ tìm kiếm, theo BioNews.

"Bạn sẽ không tìm ra được một nửa mà không có sự tương thích. Bạn sẽ chỉ tìm ra người mà bạn tương thích", Church nói với 60 Minutes. Theo DNA Romance, chương trình có thể "dự báo đặc điểm giữa những đối tượng bằng cách sử dụng các dấu hiệu DNA". Công ty cũng tuyên bố rằng việc tìm ra điểm hợp nhau bắt đầu từ mùi và "những người có dấu hiệu DNA khác nhau nhận thấy mùi hương của nhau dễ chịu và có nhiều khả năng có một mối quan hệ lãng mạn lâu dài".

Một buổi gặp mặt sắp xếp dựa trên kết quả xét nghiệm gene của Gene Future.

Lựa chọn đúng đắn và dễ dàng hơn

Ayumi Miyazaki đã thử qua nhiều phương pháp hẹn hò, từ những bữa tiệc dành cho người độc thân đến “quẹt phải, quẹt trái” trên mạng xã hội Tinder, nhưng dường như không có gì khiến nữ kiến trúc sư 37 tuổi này cảm thấy hứng thú. Thế nhưng, vào năm 2017, Miyazaki quyết định trao hy vọng của mình cho khoa học, nhờ thí nghiệm ADN chọn giúp cô người bạn đời lý tưởng. Chỉ với chút nước bọt và một lần xét nghiệm, cô đã tìm được “nửa kia” của mình là Shun Orihara (34 tuổi) và đính hôn 2 năm sau đó. Toàn bộ chi phí cho dịch vụ ghép đôi này khoảng 36.000 yen (330 USD).

Gene Partner, dịch vụ mai mối dựa trên phân tích ADN ra đời tại Nhật Bản tuyên bố có thể ghép đôi hai người phù hợp dựa trên khả năng tương thích giữa họ. Ở các nước châu Á, điển hình là Singapore, các dịch vụ ghép đôi ADN dần xuất hiện. Mặc dù không có số liệu chính xác chỉ ra quy mô của loại hình mai mối này, theo báo cáo của Thị trường nghiên cứu tương lai (MRF), riêng ngành công nghiệp xét nghiệm di truyền ở châu Á Thái Bình Dương đã thu về 1,32 tỷ USD vào năm 2021 và dự đoán sẽ đạt 2,48 tỷ USD vào năm 2024.

Tại Genemate, một dịch vụ tương tự có trụ sở tại Singapore, người đăng ký phải trả 280 USD và gửi nước bọt của họ vào ống để xét nghiệm. Theo Roger Poon, đồng sáng lập của công ty, phòng thí nghiệm của họ phân tích từng gene kháng nguyên bạch cầu người (HLA) riêng lẻ và xếp chúng thành 8 nhóm. Sau đó, họ kết hợp một người của nhóm này với một người của nhóm khác theo những quy luật nhất định. “Gene Partner giới thiệu cho tôi hai người đàn ông, và dựa trên kết quả ADN thu thập, chỉ có một người là phù hợp. Người ấy cũng chính là hôn phu hiện tại của tôi”, Miyazaki chia sẻ.

Kể từ khi ra mắt dịch vụ vào năm 2015, Chieko Date, CEO (giám đốc điều hành) của Gene Partner, cho biết công ty cô đã ghép đôi thành công 28 cặp vợ chồng. Những cuộc hôn nhân bền vững của khách hàng cũng chính là mục tiêu mà cô hướng tới. Với giá 19.800 yen (khoảng 182 USD) cho mỗi bài kiểm tra và phân tích, Gene Future, một công ty mai mối khác của Nhật Bản có trụ sở tại Tokyo và Kyoto cũng cung cấp dịch vụ thử nghiệm dựa trên HLA.

Kiyotaka Sugihara, giám đốc điều hành của công ty, nói rằng công ty ông đã thử nghiệm ADN của hơn 900 người độc thân, nhưng cho biết thêm các yếu tố ngoài ADN cũng quan trọng trong quyết định ghép đôi của họ. “Xét nghiệm ADN dựa trên cấu trúc sinh học, nhưng khả năng tương thích đa số phụ thuộc vào nhiều yếu tố xã hội khác. Mặc dù vậy, tôi nghĩ rằng hình thức ghép đôi này vô cùng hữu ích trong việc giúp mọi người có lựa chọn đúng đắn và dễ dàng hơn”, ông nói.

Theo chia sẻ của Chieko Date, cô nói: “Một khách hàng đã trải nghiệm Gene Partner, sau đó kết hôn và có đứa con gái 5 tuổi. Tuy nhiên, trong suốt cuộc hôn nhân, anh luôn cảm thấy không thể hòa nhập được với vợ và quyết định chia tay sau đó”. Nhiều công ty tuyên bố có thể tìm ra người phù hợp cho khách hàng dựa trên các nguyên tắc khoa học. Nhưng theo Brian Chung, Giáo sư lâm sàng Khoa nhi và vị thành niên của Đại học Hong Kong, còn quá sớm để kết luận rằng công nghệ này có thể xác định đúng một cặp “trời sinh”. Chung nói thêm rằng không chỉ bài kiểm tra ADN, mà thói quen, tính cách được biểu hiện trong quá trình hẹn hò cũng là những yếu tố quan trọng đi đến hôn nhân.

Xét nghiệm ADN tại nhà bây giờ là một mô hình kinh doanh. Năm 2022, nó có giá trị hơn 10 tỷ USD trên toàn cầu.

Bài toán tỷ lệ sinh

Ở một số quốc gia có tỷ lệ sinh giảm qua từng năm như Nhật Bản và Singapore, với 1,42 và 1,114 vào năm 2021, thấp hơn tỷ lệ cần thiết là 2,1 để duy trì dân số, các công ty mai mối này nhận được sự hỗ trợ rất lớn từ chính phủ.

Poon cho biết bộ phận kế hoạch hóa gia đình của Singapore thuộc Mạng lưới phát triển xã hội (SDN) đã giới thiệu với công ty ông một vài khách hàng tiềm năng. “Hiện công ty tôi đã liên lạc với 3 người trong số đó và có 2 người đồng ý tham gia sự kiện gặp mặt sắp tới”, ông nói. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia chính sách địa phương không chắc chắn những người độc thân Singapore sẵn sàng tham gia những chương trình như vậy. Mặc dù SDN đã cố gắng để họ có thể tiếp nhận dịch vụ này, thành công đạt được vẫn khá hạn chế.

Kelvin Seah, giảng viên kinh tế và nghiên cứu khoa học xã hội của Đại học Quốc gia Singapore, nói: “Tôi không nghĩ Singapore là đất nước mà người ta sẽ cởi mở tham gia một chương trình hay dịch vụ mai mối như những quốc gia châu Á khác”. Anh cho biết lý do chủ yếu là vì đa số người Singapore rất độc lập, họ sẽ cảm thấy ngượng ngùng và phiền phức khi bắt đầu cuộc hẹn hò một cách gượng ép như vậy. Theo truyền thông Nhật Bản, kể từ năm 2017, chính quyền nước này thường xuyên tổ chức các sự kiện mai mối cho người độc thân ở địa phương.

Dựa trên cuốn sách về xét nghiệm di truyền cùng tên năm 2017 của tác giả John Marss, hãng Netflix đã chuyển thể thành phim vấn đề này. Cuốn sách có nội dung: "Chỉ cần một xét nghiệm DNA đơn giản là đủ. Chỉ cần một miếng gạc ngoáy miệng nhanh chóng và bạn sẽ sớm tìm ra người bạn đời hoàn hảo của mình, người được tìm kiếm nhờ di truyền". "Một thập kỷ trước, công ty Match Your DNA thông báo rằng, họ đã tìm thấy gen kết hợp giữa mỗi chúng ta với người bạn tâm giao của mình. Kể từ đó, hàng triệu người trên thế giới đã nên đôi. Nhưng phát minh này đã cho thấy mặt trái của nó: kết quả kiểm tra đã dẫn đến sự tan vỡ của vô số cặp đôi và làm đảo lộn những ý tưởng truyền thống về hẹn hò, lãng mạn và tình yêu".

Tất nhiên, mặc dù cuốn sách có sự khác biệt đáng kể so với bản chuyển thể trên màn ảnh, nhưng vẫn có rất nhiều khoảnh khắc thú vị để bạn mãn nhãn.

Sự phổ biến của xét nghiệm ADN tại nhà

Xét nghiệm DNA tại nhà bây giờ là một mô hình kinh doanh. Năm 2022, nó có giá trị hơn 10 tỷ USD trên toàn cầu. Các công ty xét nghiệm ADN đã thúc đẩy một niềm đam mê với lĩnh vực sinh học, trong đó các khuynh hướng di truyền được kết hợp với bản sắc văn hóa. ADN được một số người coi là bí mật để hiểu vấn đề cơ bản con người. Bộ dụng cụ ADN đã được bán để khám phá lịch sử di truyền và văn hóa, để điều chỉnh chế độ ăn kiêng và xem xét các rủi ro sức khỏe di truyền.

Thật vậy, các công ty về ADN và nghiên cứu hóa học nhanh của Canada đã tuyên bố sẽ giúp mọi người tìm thấy tình yêu và khả năng tương thích tình dục thông qua các xét nghiệm ADN. Mọi người gửi hoán đổi nước bọt, và ADN của họ được xét nghiệm với các kháng nguyên bạch cầu của gene người, còn được gọi là phức hợp tương thích mô học chính. Đây là những bộ điều chỉnh quan trọng của hệ miễn dịch, cũng tác động đến mùi cơ thể của chúng ta. Kiểu gene xác định biến thể của các gene này mà mỗi chúng ta mang theo - được cho là quyết định ai thu hút chúng ta.

Các công ty tuyên bố thiết bị phù hợp với mọi người trên cơ sở xét nghiệm đi tìm tình yêu di truyền tốt nhất.

Không có bằng chứng thuyết phục về việc liệu kết hợp ADN có thể hỗ trợ cuộc sống tình yêu trọn vẹn hơn hay không. Các xét nghiệm hiện tại về phức hợp khả năng tương thích chính dựa trên các xét nghiệm hạn chế với kết quả hỗn hợp.Thật vậy, xét nghiệm ADN tại nhà không đủ khoa học để cung cấp cho chúng ta những hiểu biết thực sự. Nó cũng đi kèm với các mối quan tâm về đạo đức như lo ngại về việc hack (trộm) dữ liệu, tự chủ cơ thể liên quan đến người sở hữu dữ liệu ADN và tính chính xác của dữ liệu được cung cấp.

Những lo lắng về việc hẹn hò có thể không được giải quyết thông qua xét nghiệm ADN. Chỉ riêng ngành công nghiệp ứng dụng hẹn hò được dự kiến sẽ tăng lên 3,925 tỷ người dùng trên toàn thế giới vào năm 2025. Tuy nhiên, các ứng dụng đã bị đổ lỗi cho việc tạo điều kiện cho thái độ thờ ơ đối với tình dục và hẹn hò truyền thống, chẳng hạn như nuôi dưỡng sự không chung thủy; các hiện tượng ảo…

Các công nghệ mới, như ứng dụng, có thể định hình lại sự lãng mạn. Một phần lớn dự tính kết hợp xét nghiệm ADN sẽ tái khẳng định các tiêu chuẩn đạo đức cũ và kỳ vọng cho mối quan hệ lý tưởng: một vợ một chồng, suốt đời, mãnh liệt và hoàn hảo.

Long Nguyễn