Bước đầu hiện thực hóa tham vọng

Với hành động này, ông Trump không chỉ khẳng định chủ ý có được hòn đảo này cho nước Mỹ và làm cho chuyện này thời sự trở lại trong chính trị thế giới cũng như quan hệ quốc tế mà còn là bước đi hành pháp đầu tiên trên con đường hiện thực hóa tham vọng lớn ấy.

Ông Landry ở nước Mỹ được coi là người hậu thuẫn chủ ý này của ông Trump nhiệt thành và mạnh mẽ nhất. Ngay sau khi được đề cử làm đặc phái viên về đảo Greenland, ông Landry đã công khai tuyên bố thực chất nhiệm vụ và sứ mệnh của mình là "đưa đảo Greenland về cho nước Mỹ".

Chủ ý nói trên là tham vọng lớn của ông Trump. Về lý thuyết, ông Trump có thể hiện thực hóa được tham vọng này nhưng trên thực tế thì điều ấy đang ở đâu đó giữa rất khó khả thi và không thể khả thi. Đảo Greenland hiện có quyền tự trị sâu rộng nhưng thuộc chủ quyền quốc gia của Đan Mạch. Đan Mạch không bao giờ muốn "bán đảo Greenland cho Mỹ" giống như thuở nào Mỹ đã bỏ tiền ra mua được vùng Louisiana từ Pháp và vùng Alaska từ Sa hoàng Nga.

Đại đa số người dân trên đảo Greenland muốn độc lập với Đan Mạch nhưng không muốn trở thành một phần của nước Mỹ. Ông Trump đã từng đề cập đến khả năng Mỹ dùng biện pháp quân sự để thâu tóm đảo Greenland về cho nước Mỹ nhưng hành động như vậy sẽ gây ra hậu quả và hệ lụy vô cùng tai hại về chính trị thế giới và pháp lý quốc tế vì trái với Hiến chương Liên hợp quốc và vì Đan Mạch là thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO) như Mỹ.

Trong thực trạng ấy, việc cử đặc phái viên cho đảo Greenland là bước chuyển của ông Trump từ những phát ngôn sang động thái hành pháp cụ thể và là bước đầu của việc hiện thực hóa tham vọng lớn. Hành động này tạo ra cục diện mới khi ông Trump nhìn nhận việc thâu tóm đảo Greenland là chuyện an ninh quốc gia đối với Mỹ chứ không còn chỉ là chuyện mở rộng lãnh thổ hay lợi ích kinh tế thuần túy.

Ông Trump muốn thể hiện cho dân Mỹ và thế giới bên ngoài thấy là không hề bỡn đùa với chủ định thâu tóm đảo này về cho nước Mỹ, nuôi dưỡng ý định này để nó dần trở thành một sự đã rồi trong chính trị thế giới và quan hệ quốc tế. Hành động này làm hài lòng một bộ phận cử tri ở Mỹ thần tượng chủ thuyết "Nước Mỹ trước hết" của ông Trump. Bộ phận cử tri này là sự bảo đảm chắc chắn nhất cho quyền lực của ông Trump ở nước Mỹ.

Dấn bước thêm trong chuyện về đảo Greenland còn là cách giúp ông Trump gây dựng và gia tăng mạnh mẽ sức ép đối với Đan Mạch và các đồng minh, đối tác của Mỹ trong Liên minh châu Âu (EU) và NATO phải nhượng bộ Mỹ trong chuyện này hoặc trong những chuyện khác.

Đan Mạch và các đồng minh bị thêm khó xử vì vừa không thể không phản đối ý định trên của ông Trump, vừa phải tranh thủ Mỹ và duy trì quan hệ đồng minh - đối tác với Mỹ. Chính quyền và người dân trên đảo Greenland cũng thêm khó xử vì vừa coi hợp tác trực tiếp với Mỹ là cơ hội thuận lợi hiếm có để phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, qua đó gia tăng vị thế và lợi thế trong quan hệ với Đan Mạch, đồng thời phải vừa dựa vào Đan Mạch, EU và NATO để không bị Mỹ thâu tóm bằng cách này hay cách khác.

Mối quan hệ giữa Mỹ với các đồng minh và đối tác ở châu Âu thêm trắc trở, phức tạp và nhạy cảm. Cái gọi là khối Phương Tây vì thế thêm rạn nứt nội bộ và suy yếu ảnh hưởng với chính trị thế giới.

Đại sứ Trần Đức Mậu