Bước ngoặt chống tội phạm mạng

Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) đã thông qua Công ước LHQ về tội phạm mạng hôm 24-12. Hiệp ước toàn cầu này được đánh giá là mang tính bước ngoặt nhằm tăng cường hợp tác quốc tế trong cuộc chống lại tội phạm mạng và các mối đe dọa kỹ thuật số.

Trang UN News cho biết công ước nêu bật những tác động tiêu cực mà tội phạm mạng có thể gây ra đối với các quốc gia, doanh nghiệp và lợi ích của cá nhân cùng xã hội, đồng thời tập trung chống lại các hành vi phạm tội như khủng bố, buôn bán người, buôn lậu ma túy và tội phạm tài chính trực tuyến. Công ước còn nhấn mạnh cần tăng cường hợp tác quốc tế và cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cũng như xây dựng năng lực, đặc biệt là đối với các quốc gia đang phát triển.

Trong khi đó, trang web của Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (INTERPOL) nhận định đây là công cụ pháp lý ràng buộc đầu tiên của LHQ về tội phạm mạng, được hình thành sau 5 năm đàm phán (2021-2024) giữa 193 thành viên LHQ, với sự tư vấn từ INTERPOL và các tổ chức quốc tế khác cùng các bên liên quan. Như vậy, sau gần 20 năm kể từ Công ước LHQ về tội phạm xuyên quốc gia, cộng đồng quốc tế mới có thêm một khuôn khổ pháp lý đa phương để xử lý tội phạm trong không gian mạng.

Hoan nghênh việc thông qua Công ước về tội phạm mạng, Tổng Thư ký LHQ António Guterres bày tỏ niềm tin công ước sẽ thúc đẩy một không gian mạng an toàn và kêu gọi tất cả quốc gia tham gia công ước. Cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của công ước, Chủ tịch Đại hội đồng Philémon Yang nói: "Chúng ta đang sống trong một thế giới kỹ thuật số, nơi công nghệ thông tin và truyền thông đem lại tiềm năng to lớn cho sự phát triển xã hội nhưng cũng làm gia tăng mối đe dọa tiềm tàng của tội phạm mạng".

Toàn cảnh phiên họp thông qua Công ước Liên hợp quốc về tội phạm mạng ngày 24-12. Ảnh: UN NEWS

Theo INTERPOL, công ước đã bổ sung và cập nhật các nền tảng pháp lý hiện có về các hiệp ước chống tội phạm của LHQ.

Tổng thư ký INTERPOL, ông Valdecy Urquiza, cho biết: "Tội phạm mạng là mối đe dọa không biên giới và đang gia tăng với tốc độ nhanh chóng. Các cuộc tấn công mạng phá hủy doanh nghiệp, làm suy yếu các tổ chức công và đe dọa mạng sống con người. Chỉ bằng cách hợp tác cùng nhau, các quốc gia mới có thể chống lại tội phạm mạng hiệu quả. Công ước về tội phạm mạng của LHQ đã tạo cơ sở cho một cấp độ hợp tác quốc tế mới vô cùng cần thiết".

Cụ thể hơn, công ước thiết lập một khuôn khổ xử lý tội phạm mạng, bao gồm truy cập và chặn bắt dữ liệu điện tử trái phép; chống lạm dụng tình dục trẻ em trực tuyến và dụ dỗ trẻ em; ngăn chặn rửa tiền. Công ước cũng kêu gọi các quốc gia ký kết hợp tác để ngăn chặn và tịch thu các khoản thu lợi bất hợp pháp từ các hành vi phạm tội trên mạng cũng như bắt tay nhau thu thập và chia sẻ chứng cứ điện tử.

Thời điểm LHQ thông qua công ước rất đáng chú ý, bởi quy mô, độ phức tạp và phạm vi ảnh hưởng của các cuộc tấn công mạng đang gia tăng đáng báo động. Ước tính tội phạm mạng đã gây thiệt hại cho kinh tế thế giới khoảng 8.000 tỉ USD trong năm 2023 và dự báo lên đến 10.500 tỉ vào năm 2025 - lớn hơn GDP của hầu hết các nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Vào tháng 9 vừa qua, INTERPOL và AFRIPOL (Tổ chức Cảnh sát hình sự châu Phi) cùng triển khai chiến dịch chống tội phạm mạng kéo dài 2 tháng, trong đó lực lượng thực thi pháp luật của 19 quốc gia châu Phi đã bắt giữ hơn 1.000 nghi phạm và "nhổ rễ" hơn 134.000 cơ sở hạ tầng và mạng lưới độc hại trên mạng.

HẢI NGỌC