Bước ngoặt nguy hiểm tại Afghanistan

Theo BBC, sau những trận giao tranh ác liệt, thành phố Kunduz-thủ phủ của tỉnh Kunduz và thành phố Sar-e-Pul - thủ phủ của tỉnh Sar-e-Pul cùng ở miền Bắc Afghanistan đã rơi vào tay Taliban ngày 8-8. Trong khi đó, tờ The Guardian đưa tin, Taliban đã chiếm được thành phố Sheberghan-thủ phủ của tỉnh Jawzjan ở miền Bắc Afghanistan vào ngày 7-8. Chính quyền địa phương cho biết, trước khi thất thủ, Sheberghan đã bị Taliban tấn công hơn 10 ngày qua. Trước đó một ngày, Taliban cũng đã chiếm được thành phố Zaranj-thủ phủ của tỉnh Nimroz ở Tây Nam Afghanistan.

Tờ The Guardian cho biết, kể từ khi Mỹ và các lực lượng nước ngoài bắt đầu tiến trình rút toàn bộ binh lính khỏi Afghanistan hồi đầu tháng 5 vừa qua, Taliban đã giành quyền kiểm soát phần lớn khu vực nông thôn tại quốc gia Tây Nam Á. Hiện lực lượng này đã bắt đầu nhắm vào các thành phố lớn đông dân của Afghanistan. Theo CNN, khoảng một nửa trong tổng số 34 thủ phủ cấp tỉnh của Afghanistan “đang bị Taliban đe dọa trực tiếp”. “Tấn công vào các khu vực đô thị là cố ý gây thiệt hại và thương vong cho thường dân. Việc đe dọa các vùng đô thị lớn dường như là quyết định chiến lược của Taliban”, Al Jazeera dẫn lời bà Deborah Lyons, Đặc phái viên Liên hợp quốc về Afghanistan nhận định.

Lực lượng an ninh Afghanistan tham gia một chiến dịch quân sự chống Taliban tại miền Đông nước này hồi tháng 7-2021. Ảnh: Tân Hoa xã

Bà Lyons cho rằng Afghanistan đang ở “bước ngoặt nguy hiểm” khi cuộc chiến đã bước vào “giai đoạn tàn khốc và chết chóc hơn” với hơn 1.000 thường dân thiệt mạng chỉ trong tháng 7 vừa qua. Theo đặc phái viên Liên hợp quốc về Afghanistan, cộng đồng quốc tế cần thúc đẩy “các nỗ lực đoàn kết và hành động nhanh chóng” để ngăn chặn quốc gia Tây Nam Á rơi vào “thảm họa”. “Rõ ràng sẽ không có giải pháp quân sự nào cho tình hình ở Afghanistan nhưng với tiến trình hòa đàm không khả quan, viễn cảnh Afghanistan rơi vào nội chiến kéo dài và toàn diện là một thực tế khá rõ ràng”, Al Jazeera dẫn lời Đại sứ Nga tại Liên hợp quốc Vassily Nebenzia nhận xét.

Trong một báo cáo mới nhất, Liên hợp quốc cho biết, thương vong đối với thường dân tại Afghanistan trong nửa đầu năm 2021 “cao kỷ lục”, trong đó “có sự gia tăng đột biến về thương vong” kể từ tháng 5 khi các lực lượng nước ngoài bắt đầu tiến trình rút quân và giao tranh leo thang. Liên hợp quốc cảnh báo nếu tình hình bạo lực “không xuống thang đáng kể”, Afghanistan sẽ “trên đà” chứng kiến 2021 là năm có thương vong với dân thường cao nhất từ trước tới nay tại quốc gia Tây Nam Á.

Phản ứng về các hành động gần đây của lực lượng Taliban, phía Mỹ cho rằng điều đó sẽ không giúp họ có được “chính danh trên trường quốc tế”. Theo Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki, Taliban “không được tiếp tục con đường hiện nay” và lực lượng này nên lựa chọn cống hiến sức lực cho tiến trình hòa bình “giống như cách mà họ đang sử dụng cho các chiến dịch quân sự”. Mặc dù tình hình tại Afghanistan đang xấu đi nhanh chóng, AFP dẫn lời bà Psaki khẳng định Tổng thống Joe Biden vẫn tin tưởng rằng rút toàn bộ binh lính Mỹ khỏi Afghanistan sau 20 năm can dự tại đây là quyết định đúng đắn. Tiến trình rút quân hiện đã hoàn tất 95% và sứ mệnh quân sự của Mỹ tại Afghanistan được cho là sẽ kết thúc vào cuối tháng 8 này, đúng như tuyên bố của Tổng thống Biden.

HOÀNG VŨ