Bước tiến mới trong can thiệp bào thai

Bước tiến cao nhất trong can thiệp bào thai

Theo PGS.TS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc BV Phụ sản Hà Nội, nếu như trước đây, khi BV này chưa thực hiện được kỹ thuật laser quang đông thì những thai nhi có hội chứng truyền máu song thai sẽ có nguy cơ tử vong cao. Bởi các em bé khi đã mắc hội chứng này sinh ra sẽ bị dị tật rất nặng, thiểu năng trí tuệ; hoặc chết lưu trong tử cung người mẹ.

Cũng bởi lẽ đó, BV Phụ sản Hà Nội - cơ sở sản phụ khoa công lập đầu tiên của Việt Nam - đã tiếp cận kỹ thuật này, với hy vọng mang lại nhiều cơ hội cứu sống những bào thai chẳng may có vấn đề về bệnh lý mà không thể chờ 9 tháng 10 ngày chào đời mới được chữa trị.

Các bác sĩ thăm khám cho sản phụ sau can thiệp bào thai tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội (Ảnh: PV).

“Kết quả can thiệp bào thai có ý nghĩa nhân văn cao cả. Đây cũng là kỹ thuật khó nằm trong khuôn khổ đề tài cấp Nhà nước được Bộ Khoa học Công nghệ giao cho BV Phụ sản Hà Nội thực hiện, và cũng là mong mỏi hằng ngày hằng giờ của giới sản khoa để đem cơ hội sống cho những thai nhi. Trước đây không có kỹ thuật này thì những thai phụ mắc các bệnh lý về bào thai phải chấp nhận hoặc thai nhi tử vong hoặc phải mang theo dị tật khi chào đời”, PGS.TS Nguyễn Duy Ánh cho hay.

BCCKI Nguyễn Thị Sim, Phó Giám đốc Trung tâm sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, BV Phụ sản Hà Nội cho biết, y học bào thai là kỹ thuật cao nhất trong lĩnh vực sản khoa hiện nay. Hội chứng truyền máu là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của các song thai có một bánh rau.

Ngay cả khi sống sót trẻ cũng có nguy cơ tổn thương nặng nề về tim mạch, hoặc rối loạn phát triển trí tuệ và vận động sau này. “Tỷ lệ hội chứng truyền máu chiếm 20-30% các trường hợp song thai có chung 1 bánh rau. Nếu không phát hiện được sớm và điều trị kịp thời thì tỷ lệ tử vong đến 90%. Ngược lại, nếu được can thiệp kịp thời thì tỷ lệ cứu sống sẽ đạt 90%”, bác sĩ Sim chia sẻ.

Trên giường bệnh, sản phụ N.T.T (SN 1990, ở tỉnh Thái Nguyên) không giấu được niềm hạnh phúc khi là một trong 2 ca vừa được can thiệp bào thai miễn phí tại phòng mổ đạt chuẩn quốc tế của BV Phụ sản Hà Nội.

“Tôi thấy mình quá may mắn khi được thực hiện kỹ thuật tiên tiến này ngay tại một bệnh viện ở Việt Nam mà không phải đi ra nước ngoài như trước đây. Sau mổ gần một tuần tôi thấy cả mẹ và em bé đều khỏe mạnh khi mỗi lần sờ lên bụng thấy thai máy rất rõ. Giờ tôi chỉ biết nói lời cảm ơn sâu sắc tới các bác sĩ và ban lãnh đạo BV, đặc biệt là bác sĩ Ánh và bác sĩ Sim đã trực tiếp mổ cho tôi”, chị N.T.T bày tỏ.

Bác sĩ Sim cho biết, trường hợp sản phụ N.T.T mang song thai ở tuần 18 có chung 1 bánh rau. Khi nhập viện, thai nhi đã có biến chứng rất nặng, trong đó một thai được truyền thiếu máu đã bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng kèm dị tật. Chính vì vậy, với trường hợp sản phụ này, kíp phẫu thuật đã quyết định can thiệp cứu lấy một thai còn khỏe mạnh.

Song thai 1 bánh rau là một bất thường của thai nghén do đột biến phân bào. Vì chung 1 bánh rau (chung nguồn dinh dưỡng) nên 2 thai truyền máu cho nhau, nếu để lâu sẽ gây ra biến chứng: một thai nhận được nhiều máu quá sẽ phù thũng, phù các mô trong cơ thể; Ngược lại, thai cho sẽ mất máu, teo tóp dần do thiếu dinh dưỡng, lâu dài sẽ hoại tử và chết lưu.

“Laser quang đông nhằm chặn lại cầu nối mạch máu là kỹ thuật khó trong can thiệp bào thai. Trong quá trình can thiệp vào buồng ối phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho bào thai và người mẹ”, bác sĩ Sim phân tích.

Cơ hội cứu sống những sinh linh từ trong bụng mẹ

Trong 6 BN đầu tiên được tiếp nhận thực hiện can thiệp bào thai này có sản phụ N.T.N.T (SN 1993, ở tỉnh Quảng Ngãi) mang song thai 23 tuần bị mắc hội chứng truyền máu song thai. Đây là trường hợp khó nhưng đã được can thiệp kịp thời. Tuy nhiên cũng có ca không được may mắn vì trước khi can thiệp 1 ngày, sản phụ bị rỉ ối bất thường và sảy thai trong đêm.

Bác sĩ Sim cho biết, trường hợp đáng tiếc này đến viện đã ở giai đoạn truyền máu song thai độ 3, có rối loạn về dinh dưỡng. “Hội chứng truyền máu có 5 giai đoạn. Khi 2 thai có chênh lệch về buồng ối và các hoạt động khác của thai khá ổn, nếu một thai thiểu ối và 1 thai đa ối thì gọi là giai đoạn 1; Giai đoạn 2 khi không nhìn thấy bàng quang của thai thiểu ối, tức là gần như đã ảnh hưởng đến thai cho máu.

Giai đoạn 3 là rối loạn tuần hoàn, tức là cả 2 thai đều biến loạn trong quá trình thu nhận máu từ bánh rau; Giai đoạn 4 bắt đầu liên quan đến hiện tượng phù thai; Giai đoạn 5 là 2 thai đều tử vong. Do vậy, trong quá trình mang thai, tốt nhất thời kỳ thai phụ được 11-12 tuần nên siêu âm để sàng lọc phát hiện các dị tật này”, bác sĩ Sim lưu ý.

Bệnh lý bào thai không chỉ có hội chứng nguy hiểm truyền máu song thai mà còn gặp hội chứng dải xơ buồng ối. Những dây dải xơ trong buồng ối giống như 1 cái bẫy đối với bào thai.

“Những dải xơ này rất dai, rất nhỏ. Khi thít vào các đầu chi của em bé làm cho máu không thể đến các ngọn chi và các bàn tay, bàn chân của em bé, do vậy sẽ bị hoại tử dần. Nếu dải dây đó thắt càng cao thì hoại tử có thể hết cả bàn tay, cánh tay hay chân.

Tuy nhiên, việc phát hiện dị tật này không quá khó để chẩn đoán khi làm siêu âm. Nếu để những dải xơ lan rộng, teo hết bàn tay hay cánh tay mới can thiệp thì không có tác dụng, vì mổ sẽ có nguy cơ sảy thai hoặc tai biến cho cả mẹ và con…

Đây là thông điệp tôi muốn gửi đến các bác sĩ trong ngành sản phụ khoa và chẩn đoán hình ảnh: Khi có hội chứng truyền máu song thai và hội chứng dải xơ buồng ối xin các bác sĩ gửi sớm đến với chúng tôi để cứu lấy những cháu bé vì chúng tôi đã hoàn thiện được kỹ thuật can thiệp bào thai rồi”, bác sĩ Ánh nhắn nhủ.

Với thành công bước đầu trong lĩnh vực y khoa còn khá mới mẻ đối với Việt Nam, sẽ là tiền đề tốt đẹp, tạo cơ hội cho các thai nhi có các vấn đề bệnh lý được chào đời và phát triển khỏe mạnh bình thường./.

Lưu Hường/Báo TNVN