Buông lỏng quản lý hoạt động cơ sở thu mua gỗ keo tràm - Bài 1: Trạm cân không phép vẫn ngang nhiên hoạt động

Chính quyền địa phương cần có giải pháp đưa hoạt động các cơ sở sản xuất, chế biến gỗ rừng trồng vào khuôn khổ

Với khoảng 80 nghìn ha diện tích rừng trồng, trong đó chủ yếu là cây keo tràm, việc thành lập các cơ sở thu mua gỗ đã góp phần giải quyết việc làm cho nhiều lao động tại địa phương. Tuy nhiên, hầu hết các cơ sở thu mua keo tràm có gắn cân tải trọng trên địa bàn đều không tuân thủ các quy định nhưng vẫn ngang nhiên hoạt động.

Dễ như… xây trạm cân

Dọc các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ và đường liên xã, phường ở các địa phương vùng miền núi, bán sơn địa, dễ dàng bắt gặp các điểm kinh doanh thu mua gỗ keo tràm có gắn cân tải trọng hoạt động tấp nập xe ra vào. Thời gian qua, gỗ keo tràm được giá đã khiến tình trạng xây dựng các trạm cân thu mua gỗ trái phép “bùng nổ” ở các địa phương.

Điểm thu mua gỗ keo tràm xây dựng trái phép ở phường Kim Long, vừa có quyết định cưỡng chế buộc tháo dỡ

Mới đây, tại phường Kim Long đã liên tiếp “mọc” lên hai trạm cân gỗ ở tổ dân phố (TDP) Thạch Hàn và La Khe Trẹm với nhiều hạng mục đã và đang xây dựng, trạm cân cũng đã đi vào hoạt động thu mua gỗ trên địa bàn. Bà L.T.T.T., một hộ dân cho biết, cả hai trạm cân đều nằm trên đường lớn và thậm chí xây dựng ở rừng cao su, nếu xe tải trọng lớn ra vào thì rất nguy hiểm cho người đi đường. Từ khi san ủi đất, đặt trạm cân xong là đi vào hoạt động, mặc dù chính quyền địa phương đã xử lý nhưng đến nay hoạt động xây dựng trạm cân vẫn tiếp diễn, gây lo lắng cho người dân trong khu vực.

Liên quan đến 2 trạm cân này, UBND phường Kim Long đã có buổi kiểm tra, làm việc và lập biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai. Cụ thể, trạm cân ở TDP Thạch Hàn được xây dựng trên thửa đất số 17, tờ bản đồ số 56 (bản đồ xã Hương Thọ cũ), chủ hộ là ông Nguyễn Do đã lắp dựng các hạng mục công trình gồm một bản cân 18m2, nhà tiền chế từ thùng xe tải với diện tích 23m2. Trạm cân ở TDP La Khê Trẹm được xây dựng tại thửa đất số 367, tờ bản đồ số 05 (tờ bản đồ đất lâm nghiệp), chủ hộ là ông Lê Thì, trên hiện trạng nhà kho có sẵn đã cơi nới thêm 3 bức tường bờ lô cao 3m chưa tô trát, chưa lợp mái với diện tích 13m2, bên cạnh có lắp một bản cân diện tích 18,9m2.

Ngược lên vùng miền núi các xã thuộc huyện Nam Đông cũ, hoạt động kinh doanh keo tràm ở đây càng “bát nháo” hơn khi bên cạnh nhiều trạm cân mới thành lập còn có các cơ sở thu mua hoạt động không phép “lưu cữu” nhiều năm. Điều dễ dàng nhận thấy, các trạm cân keo tràm khu vực miền núi này đều không đảm bảo quy định pháp luật về quy hoạch, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đấu nối giao thông và vệ sinh môi trường, phòng cháy, chữa cháy. Chỉ cần xây dựng, cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh là đi vào hoạt động.

Dọc Tỉnh lộ 14D qua địa bàn xã Khe Tre tồn tại nhiều cơ sở thu mua gỗ keo tràm có gắn cân tải trọng không phép đang hoạt động làm tuyến đường này phải “gánh” lượng lớn phương tiện lưu thông. Tại đây, có cơ sở hộ kinh doanh Lê Thanh Trung, vị trí được thực hiện trên 2 thửa đất số 60 thuộc tờ bản đồ số 50, diện tích 507,3m2 (gồm 100m2 đất ở và 407,3m2 đất trồng cây lâu năm) và thửa đất số 56, tờ bản đồ số 52, diện tích 1.357,6m2 (gồm 300m2 đất ở và 1.057,6m2 đất trồng cây lâu năm) đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mang tên ông Lê Thanh Trung và bà Nguyễn Thị Hiếu. Qua kiểm tra của cơ quan chức năng, điểm thu mua gỗ có gắn trạm cân này đã xây dựng trái phép trên khu vực đất ở và đất trồng cây lâu năm, không phải đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp. Tuy nhiên, đến nay cơ sở này vẫn tồn tại và hoạt động khá tấp nập với nhiều phương tiện vào ra.

Hoạt động cơ sở sản xuất, chế biến gỗ rừng trồng cần được đưa vào khuôn khổ, tuân thủ quy định pháp luật

Chậm xử lý

Ngay từ đầu tuyến gần tiếp giáp đường La Sơn - Nam Đông (Tỉnh lộ 14B cũ) thuộc xã Khe Tre là cơ sở của hộ kinh doanh Tôn Thất Tuấn trên lô đất số 340, tờ bản đồ số 2, diện tích gần 12.000m2, là đất rừng sản xuất thuê lại của ông Nguyễn Văn Hòa, có quy mô khá lớn. Cơ sở này có giấy phép kinh doanh do Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Nam Đông (cũ) cấp ngày 2/5/2024 và đã được Sở Giao thông Vận tải (nay là Sở Xây dựng) chấp thuận đấu nối đường vào cơ sở thu mua chế biến gỗ rừng trồng HTX Hương Phú của huyện Nam Đông cũ với Tỉnh lộ 14D tại Km0+600.

Tuy nhiên, thửa đất này đã quy hoạch vào Cụm Công nghiệp Hương Phú với quy mô 20ha, được UBND tỉnh (nay là UBND TP. Huế) phê duyệt tại Quyết định 1227/QĐ-UBND ngày 22/5/2020, nên việc tồn tại cơ sở cân keo tràm này là không đúng quy định pháp luật về đất đai. UBND xã Khe Tre lý giải: Trong khi chờ kêu gọi nhà đầu tư nghiên cứu lập dự án đầu tư kinh doanh hạ tầng cụm công nghiệp, hộ kinh doanh đã cam kết chỉ sử dụng lại hạ tầng của HTX Hương Phú trước đây để lại, không cơi nới mở rộng thêm. Phía hộ kinh doanh cũng cam kết sẽ thuê lại đất của nhà đầu tư để hoạt động sau khi hoàn thành hạ tầng Cụm Công nghiệp Hương Phú.

Ông Trần Văn Quang, Phó Chủ tịch UBND xã Khe Tre cho biết, tại xã Hương Phú cũ (nay là xã Khe Tre) có khoảng 2.000ha đất rừng trồng, thu nhập người dân chủ yếu dựa vào sản xuất lâm nghiệp. Trước đây, giá cây keo bóc khoảng 800 nghìn đồng/tấn, nay đã tăng lên 1,350 triệu đồng/tấn, mang lại lợi ích kinh tế lớn cho người dân. Việc thu hút nhà đầu tư vào lĩnh vực này phù hợp với phát triển của địa phương. Đồng thời, phía các hộ kinh doanh có thu mua các phế phẩm từ rừng trồng như: Vỏ, thân nhỏ cây keo (những phế phẩm trước đây bà con thải bỏ), góp phần tạo thu nhập, bảo vệ môi trường, nâng cao hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Tuy nhiên, một số cơ sở thu mua keo tràm có cân tải trọng hoạt động trên đất ở và đất trồng cây lâu năm gắn liền đất ở (đất vườn nhà) của người dân, chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất đúng quy định của pháp luật, vấn đề này do lịch sử trước đây (trước ngày thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp) để lại.

Trở lại các trạm cân ở phường Kim Long, UBND phường đã lập biên bản vi phạm hành chính về hành vi tự ý chuyển mục đích sử dụng đất từ đất rừng sản xuất sang đất phi nông nghiệp khác khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Trên các khu đất này, chủ cơ sở đã cho lắp trạm cân và một số hạng mục công trình trái phép. Tiếp đó, ngày 15/8 và ngày 16/9/2025, UBND phường Kim Long đã lần lượt ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với trạm cân TDP Thạch Hàn và La Khê Trẹm với số tiền mỗi trạm 8 triệu đồng và buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu của đất. Ngày 8/10, UBND phường Kim Long cũng đã ban hành quyết định cưỡng chế buộc thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả đối với hai trạm cân trên. Vậy nhưng, dù đã quá thời hạn 15 ngày theo quyết định cưỡng chế của phường, hai trạm cân này vẫn còn tồn tại và hoạt động.

Ông Lê Tuấn Vĩnh, Phó Chủ tịch UBND phường Kim Long cho biết, qua kiểm tra, tại địa phương có vài điểm kinh doanh thu mua gỗ có gắn trạm cân tải trọng đang xây dựng trái phép. Khi xử lý, một số chủ cơ sở không chịu ký biên bản, nộp phạt khi có quyết định xử phạt và cố tình vi phạm. Chính quyền địa phương đang giám sát việc chấp hành các quy định của pháp luật liên quan đến việc thành lập trạm cân và kiên quyết xử lý để đảm bảo công tác quy hoạch, chuyển đổi mục đích sử dụng đất và an ninh trật tự trên địa bàn.

(Còn nữa)

Bài, ảnh: HÀ NGUYÊN