Burevestnik: phân tích tên lửa hành trình hạt nhân của Nga

Nga cho biết tên lửa hành trình 9M730 Burevestnik đã bay 14.000 km trong khoảng 15 giờ trong một cuộc thử nghiệm ngày 21/10. Theo mô tả của Nga, Burevestnik sử dụng động cơ ramjet với nguồn nhiệt từ lò phản ứng hạt nhân cỡ nhỏ, cho phép tầm bay gần như không giới hạn và quỹ đạo khó dự đoán. Tổng thống Vladimir Putin nói các thử nghiệm quan trọng đã hoàn tất và yêu cầu chuẩn bị hạ tầng để đưa vào triển khai (theo Reuters, AFP, Moscow Times).

Tên lửa Burevestnik trong vụ phóng thử năm 2018. Ảnh: BQP Nga

Tổng quan: bối cảnh và tuyên bố

Burevestnik (NATO định danh SSC-X-9 Skyfall) là một trong sáu hệ thống được Nga công bố năm 2018 nhằm duy trì cân bằng chiến lược. Trong lần công bố mới, Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov nói Burevestnik đã đạt quãng bay 14.000 km trong 15 giờ. Nga mô tả đây là vũ khí “bất khả chiến bại” trước các hệ thống phòng thủ hiện tại và tương lai, nhờ tầm bay gần như không giới hạn và khả năng thay đổi hướng bay liên tục để lách qua mạng lưới cảnh báo sớm và phòng không trên biển.

Phân tích kỹ thuật: ramjet hạt nhân 9M730

Động cơ ramjet và lò phản ứng

Theo mô tả của Nga, 9M730 Burevestnik dùng nguyên lý ramjet: không sử dụng máy nén như tuabin phản lực thông thường, mà dựa vào tốc độ bay cao để nén khí vào ống dòng. Nguồn nhiệt từ lò phản ứng hạt nhân cỡ nhỏ làm nóng dòng khí trước khi xả ra sau, tạo lực đẩy. Cách tiếp cận này loại bỏ phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch trên khoang cho hành trình, nhấn mạnh khả năng bay kéo dài.

Tầm bay và khả năng hoạt động kéo dài

Nga khẳng định lò phản ứng hạt nhân cung cấp năng lượng gần như “vô tận”, về lý thuyết cho phép bay liên tục nhiều năm nếu dẫn đường và điện tử ổn định. Dữ liệu được nêu trong thử nghiệm là quãng bay 14.000 km trong khoảng 15 giờ, cho thấy thời gian bay dài bất thường đối với một tên lửa hành trình theo cách tiếp cận năng lượng truyền thống.

Dẫn đường và quỹ đạo khó đoán

Theo tuyên bố của Nga, Burevestnik có thể liên tục đổi hướng để vòng tránh mạng lưới cảnh báo sớm và phòng không, tận dụng tầm bay dài để chọn trục tiếp cận bất ngờ. Tính năng này, kết hợp quãng bay kéo dài, hướng tới mục tiêu xuyên thủng lớp phòng thủ phân tầng.

Chiến thuật và chiến lược triển khai

Ở cấp chiến thuật, một tên lửa hành trình có tầm bay gần như không giới hạn (theo mô tả của Nga) cho phép chọn tuyến đường vòng rộng, áp lực lớn lên công tác trực canh và phân bổ cảm biến phòng không. Khả năng đổi hướng nhiều lần khiến việc dự đoán hành trình và lập ô đánh chặn trở nên khó khăn hơn.

Ở cấp chiến lược, nếu được triển khai, nền tảng này tạo thêm một trục răn đe trên không tầm xa, bổ sung cho các phương tiện khác. Thời gian bay kéo dài và khả năng tiếp cận từ hướng bất ngờ có thể buộc đối phương mở rộng phạm vi trực cảnh báo, gia tăng chi phí tác chiến phòng thủ theo chiều rộng và chiều sâu.

So sánh khái niệm với tên lửa hành trình truyền thống

Tác động tới cán cân quân sự khu vực

Nếu những tuyên bố về tầm bay gần như không giới hạn và quỹ đạo khó dự đoán được chứng thực bằng vận hành thực tế, áp lực lên hệ thống cảnh báo sớm và phòng không khu vực sẽ tăng. Mạng lưới radar và đánh chặn buộc mở rộng chiều sâu phòng thủ, tăng yêu cầu trực canh theo thời gian dài.

Tổng thống Putin nói các thử nghiệm quan trọng đã hoàn tất và yêu cầu chuẩn bị hạ tầng để triển khai. Tuy vậy, mức độ sẵn sàng, quy mô sản xuất và thời điểm trực chiến chưa được nêu trong nguồn. Những yếu tố này sẽ quyết định mức ảnh hưởng thực tế lên cán cân răn đe và phòng thủ khu vực.

Lưu ý: Các thông tin kỹ thuật và kết quả thử nghiệm trong bài được trích từ tuyên bố của phía Nga và các hãng tin Reuters, AFP, Moscow Times như nêu ở trên.

CTVX