Cà phê Việt sẵn sàng đáp ứng các tiêu chuẩn xanh của Châu Âu

Quy định về chống phá rừng của Liên minh Châu Âu (EU Deforestation-free Regulation - EUDR) dự kiến áp dụng vào đầu năm 2026. Theo đó, ba mặt hàng của Việt Nam gồm cà phê, gỗ, cao su nếu xuất khẩu vào thị trường EU phải đảm bảo truy xuất nguồn gốc và chứng minh trong quá trình sản xuất không gây ra phá rừng hoặc suy thoái rừng.

Đáng chú ý, cà phê là một trong những mặt hàng Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất vào Châu Âu, với kim ngạch hàng năm chiếm từ 40% - 50%. Việc quy định được áp dụng từ năm 2026 là cơ hội thuận lợi để doanh nghiệp Việt Nam chuẩn bị đáp ứng các quy định này.

Nhiều doanh nghiệp tiên phong

Ông Thái Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Xuất Nhập khẩu 2-9 Đắk Lắk (Simexco Đắk Lắk) cho biết, từ năm 2009, Simexco đã liên kết với 45.000 hộ nông dân để triển khai dự án phát triển bền vững. Đến nay, 50.000 ha vùng trồng của công ty đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường thế giới.

"Chúng tôi xuất khẩu cà phê sang 120 quốc gia, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản... Trong đó, Châu Âu vẫn là thị trường chính nên công ty liên tục cải thiện chất lượng để giữ vững thị trường này", ông Tuấn nói.

Tương tự, ông Hoàng Danh Hữu, Nhà sáng lập cà phê Miss Ede cho rằng, theo xu hướng phát triển bền vững, thị trường Châu Âu và Hoa Kỳ đưa ra quy định về việc sản xuất cà phê đảm bảo không xâm lấn rừng tự nhiên, tạo ra kế sinh nhai cho người dân và bảo vệ môi trường bền vững. Đây là xu hướng, nếu doanh nghiệp nào chấp nhận sẽ giảm được rủi ro về giá và thuế quan trong tương lai.

"Do đó, chúng tôi là một trong những doanh nghiệp có sản phẩm đáp ứng tất cả các chứng nhận quốc tế về cà phê bền vững như 4C (Common Code for Coffee Community, gồm 28 chỉ tiêu tiêu biểu cho những quan tâm về môi trường, xã hội và kinh tế). Ngoài ra, công ty liên kết với hàng ngàn hộ nông dân sở hữu 40.000 ha vùng trồng cà phê và là đơn vị đầu tiên của tỉnh Đắk Lắk đạt chứng nhận vùng trồng không xâm lấn rừng tự nhiên EUDR", ông Hữu chia sẻ.

Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Tập đoàn Intimex, Phó chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam cho biết, cơ bản các doanh nghiệp đã sẵn sàng. Riêng đối với Intimex, chúng tôi cũng đã có sản phẩm đạt chứng nhận của EUDR. Chúng tôi chờ đến đầu năm 2026 khi quy định có hiệu lực, nếu khách hàng yêu cầu sẽ lập tức bán hàng ngay

Doanh nghiệp Việt Nam quảng bá cà phê đặc sản tại một triển lãm. Ảnh: TÚ UYÊN

Vẫn còn nhiều khó khăn

Ông Doãn Hữu Tuệ Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Quốc tế Mỹ Việt (MVG) cho rằng, phát triển cà phê bền vững không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu tất yếu của thị trường quốc tế. Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quy định này của EU và đã có sự chuẩn bị từ sớm. Hiện nay, toàn bộ vùng nguyên liệu của công ty đều được kiểm soát chặt chẽ đáp ứng các yêu cầu khắt khe của thị trường EU.

“Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các quy định nghiêm ngặt về môi trường, việc sản xuất cà phê theo hướng bền vững không còn là lựa chọn mà là điều kiện bắt buộc để tồn tại và phát triển. Với sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp, nông dân và chính quyền, ngành cà phê Việt Nam sẽ tiếp tục khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế và phát triển theo hướng xanh, tuần hoàn và bền vững”, ông Tuệ chia sẻ.

Một số doanh nghiệp khác cho biết, Châu Âu hoãn thực thi quy định EUDR cho đến năm sau cũng là điều kiện thuận lợi cho các đơn vị tiếp tục chuẩn bị hoàn chỉnh.

Để doanh nghiệp đáp ứng các quy định EUDR đang là vấn đề khá nan giải nhất là chi phí để xác định nguồn gốc vùng trồng. Song song đó, doanh nghiệp phải tìm kiếm các tổ chức chứng nhận quốc tế để hợp tác cũng đòi hỏi tiềm lực lớn. Trong khi hiện nay doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận nguồn vốn không dễ dàng.

Hơn nữa, hiện nay quy mô cà phê của Việt Nam trồng không tập trung nên rất khó khăn trong việc truy xuất nguồn gốc. Vì vậy, chi phí tuân thủ rất tốn kém. Ngoài ra, vấn đề liên quan đến giấy chứng nhận sử dụng đất đai cũng phức tạp.

Là một trong những địa phương có diện tích trồng cà phê lớn nhất cả nước, ông Nguyễn Văn Hà, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Lắk cho biết, cây cà phê là một trong bốn loại cây công nghiệp chủ đạo của địa phương và là tỉnh có diện tích trồng cà phê hàng đầu Việt Nam với 210.000 hecta, sản lượng thu hoạch hơn 520.000 tấn/năm.

Theo ông Hà, từ năm ngoài đến nay giá cà phê đã có bước nhảy vọt là tín hiệu đáng mừng. Với sản lượng và giá trị hiện tại sau khi trừ hết chi phí, bình quân cà phê cho thu nhập 200-300 triệu đồng/hecta, đã thay đổi cuộc sống của bà con cũng như kinh tế địa phương.

Theo ông Hà, hiện nay 70% diện tích cà phê của tỉnh đã sản xuất theo tiêu chuẩn 4C, VietGAP... nhằm nâng cao giá trị đóng góp cho nền kinh tế, chúng tôi đang kêu gọi đầu tư để nâng tỷ trọng chế biến sâu.

Đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá, để nâng cao chất lượng cà phê ngoài đảm bảo ATTP... việc tuân thủ quy định của các nước nhập khẩu rất quan trọng. Đối với EUDR đáng lẽ áp dụng từ đầu năm 2025 nhưng EU hoãn lại một năm nữa để doanh nghiệp có điều kiện chuẩn bị tốt hơn.

Theo đó, Bộ đã triển khai nhiều hoạt động thông tin tuyên truyền, xây dựng cơ sở dữ liệu để đáp ứng yêu cầu EUDR để sản phẩm cà phê Việt Nam xuất sang Châu Âu đáp ứng được các tiêu chuẩn theo quy định.

TÚ UYÊN