Cả trăm tấn thuốc bắc suýt 'chui' qua Cảng Đà Nẵng, vì sao?

Trước đó, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) phát hiện một số đối tượng buôn lậu thuốc bắc từ Trung Quốc về Việt Nam và thông quan qua Cảng Đà Nẵng và chuyển hồ sơ vụ việc để Phòng Cảnh sát kinh tế Công an Đà Nẵng tiếp nhận điều tra.

Cơ quan CSĐT Công an TP Đà Nẵng tống đạt quyết định bắt tạm giam đối với Đào Công Phú.

Xác định đây là vụ án buôn lậu có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, Phòng Cảnh sát kinh tế đã xác lập chuyên án để đấu tranh. Qua đó, đã xác định Đào Công Phú và một số đối tượng đã lợi dụng sơ hở, tiêu cực trong công tác kiểm tra thông quan để nhập lậu hàng trăm tấn thuốc bắc.

Cụ thể từ cuối năm 2019, thông qua sự dẫn dắt của một số người quen, Đào Công Phú (lúc này đang làm dịch vụ thủ tục hải quan tại Hải Phòng) đã trao đổi qua mạng xã hội Wechat và nhận lời giúp một người phụ nữ tên Oanh (không rõ cụ thể lai lịch, sinh sống chủ yếu tại Trung Quốc) nhập khẩu mặt hàng thuốc bắc về Việt Nam. Tiếp đó, Oanh lập một nhóm chat trên mạng Wechat, với sự tham gia của một tài khoản có tên tiếng Trung nhằm trao đổi công việc với Phú.

Tháng 1/2020, Phú thuê dịch vụ để đăng ký thành lập doanh nghiệp và nhờ ông Nguyễn Ngọc Sơn (SN 1958, trú tỉnh Hải Dương) làm Giám đốc Công ty TNHH Thương mại xuất nhập khẩu Ngọc Sơn (có trụ sở tại tỉnh Hải Dương). Thực tế, Công ty Ngọc Sơn được thành lập chỉ nhằm mục đích lấy tư cách pháp nhân nhập khẩu hàng hóa theo yêu cầu người khác, hợp đồng mua bán hàng hóa giữa Công ty Ngọc Sơn với phía nước ngoài cũng chỉ ký để hợp thức cho người khác nhập hàng về Việt Nam…

Đào Công Phú thỏa thuận cứ mỗi container hàng nhập từ Trung Quốc về Việt Nam sẽ trả công cho ông Sơn 3 triệu đồng. Đối tượng còn thuê Nguyễn Chí Thanh (SN 1988, trú phường Tràng Cát, quận Hải An, tỉnh Hải Phòng) cùng tham gia thực hiện các thủ tục nhập khẩu hàng hóa.

Trước khi mỗi lô hàng nhập về Cảng Đà Nẵng thì trên nhóm Wechat, người sử dụng tên tài khoản tiếng Trung gửi bản scan các chứng từ gồm hợp đồng mua bán, hóa đơn, bảng chi tiết hàng hóa và vận đơn tàu biển cho Phú. Trên chứng từ đều ghi mặt hàng nhập khẩu là các loại nông sản khô như táo, quả mơ, hạt điều, củ cải, cà rốt với nhà cung cấp là Công ty Dongguan City Shun Guanhua (Trung Quốc)…

Tiếp đó, Oanh đã nhờ người chuyển tiền chi phí nhập khẩu hàng hóa và tiền công (mỗi container khoảng 100 triệu đồng) qua nhiều tài khoản để chuyển tiếp vào tài khoản ngân hàng của Phú. Sau khi nhận tiền, Phú cùng Thanh đi vào Đà Nẵng để thực hiện các thủ tục tại Cảng Đà Nẵng. Tại đây, Thanh có nhiệm vụ liên hệ hãng tàu để nhận lệnh giao hàng, liên hệ Chi Cục kiểm dịch thực vật vùng 3 để đăng ký kiểm dịch và tham gia cùng kiểm dịch viên để lấy mẫu, nhận kết quả kiểm dịch và đưa lại cho Đào Công Phú. Sau đó, Phú mang chứng từ nhập khẩu và Giấy chứng nhận kiểm dịch thực vật nộp trực tiếp tại Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Đà Nẵng. Sau khi lô hàng được thông quan, Phú nhờ người quen thuê xe đầu kéo container đến nhận để giao cho khách hàng của bà Oanh.

Kết quả điều tra cho thấy, sau khi thành lập, Công ty Ngọc Sơn đã mở 6 tờ khai hải quan và nhập khẩu tổng cộng 21 container hàng hóa về Việt Nam qua Cửa khẩu Cảng Đà Nẵng. Trong số này, có 16 container đã được thông quan và chở đi tiêu thụ trót lọt. Đối với lô hàng 5 container thuộc tờ khai hải quan số 103363836661 ngày 15/6/2020, Thanh nộp Giấy đăng ký kiểm dịch thực vật và kiểm tra an toàn thực phẩm cho Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 3.

Chi cục phân công ông Vũ Việt Hưng - Kiểm dịch viên thực hiện việc lấy mẫu, kiểm tra và đề xuất cấp Giấy chứng nhận. Qua kiểm tra trực tiếp tại Cảng Đà Nẵng, ông Hưng đã phát hiện bên trong các bao tải chứa hàng hóa trong container là thuốc bắc chứ không phải là mặt hàng nông sản như trên chứng từ nhập khẩu.

Tuy nhiên, ông Hưng đã đồng ý “bỏ qua” sự việc, đồng thời nhận mẫu hàng nông sản mà Phú đã chuẩn bị trước để “kiểm dịch”. Sau khi về lại Chi cục, ông Hưng đề xuất lãnh đạo đơn vị cấp Giấy chứng nhận đạt yêu cầu kiểm dịch thực vật và an toàn thực phẩm với thông tin lô hàng là nhân táo, quả mơ khô, hạt điều khô, củ cải khô và cà rốt khô.

Phú đã mang hồ sơ nhập khẩu và Giấy chứng nhận này nộp cho Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Đà Nẵng để hoàn tất các thủ tục khai báo hải quan. Lô hàng này đang trong quá trình giải quyết, chưa được thông quan thì ngày 18/6/2020, Chi cục Hải quan Cửa khẩu Cảng Đà Nẵng đã kiểm tra, xác định hàng hóa bên trong 5 container nói trên là thảo dược.

Sau khi tiếp nhận vụ án, ngày 21/11/2022, Cơ quan CSĐT Công an TP Đà Nẵng đã có văn bản yêu cầu Hội đồng định giá trong Tố tụng hình sự định giá lô hàng. Đến ngày 6/4/2023, Hội đồng định giá trong Tố tụng hình sự có kết luận định giá, xác định lô hàng thảo dược trong 5 container nói trên trị giá gần 13 tỷ đồng…

Theo Tổng cục Hải quan, người đại diện pháp luật của Công ty Dongguan City Shun Guanhua (Trung Quốc) khẳng định chưa từng ký hợp đồng mua bán hàng hóa với Công ty Ngọc Sơn và từ trước đến nay doanh nghiệp này cũng chưa bao giờ kinh doanh mặt hàng thảo dược. Trong khi đó, Hải quan Trung Quốc cho biết Công ty Dongguan City Shun Guanhua cũng không mở tờ khai xuất khẩu nào trong năm 2020…

Với những tài liệu chứng cứ thu thập được, cơ quan Công an xác định hành vi của Đào Công Phú đủ yếu tố cấu thành tội phạm “buôn lậu”. Vụ việc đang được tiếp tục điều tra để làm rõ trách nhiệm của các cá nhân khác.

Thân Lai