Các bài thuốc hay từ A giao

Cách điều chế: Ngâm da lừa vào nước giếng A tỉnh, ngày thay nước 2 lần, cho đến khi cạo được lông, cạo sạch lông, thái thành miếng nhỏ. Lại bỏ vào nước A tỉnh ngâm khoảng 2-5 ngày, một ngày thay nước 2 lần. Cho vào chảo đun nhiều lần cho ra hết chất keo, vớt bỏ bã, gộp các nước keo lại, lọc lấy nước chất keo trong, đun nhỏ lửa, cô đặc cho một ít rượu nấu bằng hạt cao lương và một ít đường phèn vừa đủ cô đặc đổ vào khuôn để nguội. Lấy ra cắt thành miếng, phơi khô trong bóng râm.

A giao có 2 cách dùng: Dùng sống hoặc dùng chín: Cắt ra từng miếng nhỏ, trộn đều với 20% bột cáp phấn, hoặc mẫu lệ, sao phồng có hình tròn màu trắng như hạt ngọc trai gọi là A giao châu.

Tính vị qui kinh: Vị hơi ngọt, tính bình vào 3 kinh phế can và thận. Có tác dụng: Tư âm dưỡng huyết, bổ phế nhuận táo, chỉ huyết an thai. Trị các chứng: huyết suy gầy yếu, thổ huyết, băng huyết và các chứng xuất huyết khác…

A giao trong Đông y các chuyên khoa nội, ngoại, sản, nhi đều dùng. Ngày dùng từ 6- 12g.

Da lừa cho vị thuốc A giao.

Chú ý: Người tỳ vị hư nhược, ăn không tiêu, đại tiện lỏng không được dùng.

Trong Đông y có hơn 700 bài thuốc có dùng vị A giao. Sau đây xin giới thiệu một số bài thuốc của một số chuyên khoa.

Giao Ngải thang: dùng cho phụ nữ rong huyết, có thai đau bụng ra huyết, hoặc sau khi sẩy thai, rong huyết: A giao 16g, xuyên khung 6g, chích cam thảo 6g, ngải diệp 6g, đương qui 12g, bạch thược 12g, can sinh địa 16g, cho nước và ít rượu vào sắc, sau khi được rót thuốc ra bát cho A giao vào đậy lại một lúc quấy đều cho tan uống ấm.

Ngày uống 1 thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn.

A giao trư linh thang: trị sốt cao, miệng khát, tiểu tiện bí kết, nước tiểu đỏ, vàng da: A giao 40g, trư linh 40g, phục linh 40g, trạch tả 40g, hoạt thạch 40g.

Ngày 1 thang, chia 2 lần uống trong ngày, uống trước khi ăn.

A giao hoàng liên thang: trị chứng phế táo trường nhiệt, huyết nhiệt, tâm phiền, ho đờm có máu, ngũ kém, họng khô da khô, đau bụng, đại tiện lỏng nhưng hậu môn nóng rát, kiết lỵ. A giao 12g, sinh địa 12g, bạch thược 4g, cam thứ tiêu 20g, cam thảo 2g, hạnh nhân 4g, tang bạch bì 8g, hoàng cầm 12g, xa tiền thảo 20g, gạo nếp 40g nấu nhừ cho vào thuốc sắc.

Ngày uống 1 thang, sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước bữa ăn.

A giao kê tử hoàng thang: trị chứng âm hư sinh nội nhiệt, sinh phong. Chân tay co giật, gân cơ co cứng, váng đầu, chóng mặt: A giao 16g, bạch thược 12g, câu đằng 12g, kê tử hoàng 1 cái, lạc thạch đằng 8g mẫu lệ 12g, phục thần 8g sinh địa 12g, thạch quyết minh 12g.

Ngày uống 1 thang sắc uống 3 lần trong ngày. Sắc thuốc xong rót ra cho kê tử hoàng vào quấy đều uống.

Chú ý: Người sốt cao, do nhiệt cực sinh phong, tay chân co rút không dược dùng bài thuốc này.

A giao tán: Trị chứng trẻ em phế khí hư, hỏa bốc lên ho suyễn, họng khô, trong đờm có máu, mạch phù tế sác: A giao châu 60g, chích cam thảo 10g, hạnh nhân 7 hạt, mã đậu linh 20g, ngạnh mễ (sao) 40g, ngưu bàng tử (sao thơm) 10g.

Ngày uống 1 thang sắc uống 3 lần trong ngày uống trước bữa ăn...

TTND. BS NGUYỄN XUÂN HƯỚNG