Các công ty Trung Quốc tìm đến Thụy Sỹ để bán cổ phần - Mọi thứ không suôn sẻ

Kể từ năm ngoái, 13 công ty từ Trung Quốc đã huy động được 4,3 tỷ USD bằng cách bán chứng chỉ lưu ký toàn cầu ở Thụy Sỹ. Ảnh: Bloomberg

Ngày càng nhiều công ty Trung Quốc lựa chọn Thụy Sỹ

Kể từ năm ngoái, 13 công ty từ Trung Quốc đã huy động được 4,3 tỷ USD bằng cách bán chứng chỉ lưu ký toàn cầu (GDR) ở Thụy Sỹ. Theo dữ liệu của Dealogic, con số đó vượt xa con số 1 tỷ USD mà các công ty Trung Quốc đã huy động được thông qua các đợt chào bán lần đầu ra công chúng tại Mỹ kể từ đầu năm 2022. Ít nhất 30 công ty Trung Quốc đã đăng ký bán GDR ra nước ngoài, theo đánh giá hồ sơ pháp lý do các nhà phân tích nghiên cứu của Goldman Sachs thực hiện.

Việc niêm yết tại Thụy Sỹ là một phần của liên kết chứng khoán giữa Trung Quốc và châu Âu, bắt đầu với Kết nối chứng khoán Thượng Hải - London vào năm 2019. Theo chương trình đó, các công ty đã niêm yết ở Trung Quốc đại lục hoặc tham gia các sàn giao dịch châu Âu có thể thêm danh sách ở phía bên kia.

Cơ quan quản lý thị trường chứng khoán của Trung Quốc vào đầu năm ngoái đã công bố các quy tắc sửa đổi để mở rộng liên kết, bao gồm các sàn giao dịch ở thành phố Thâm Quyến, miền nam Trung Quốc, cũng như ở Đức và Thụy Sỹ. Cho đến nay, không có công ty châu Âu nào niêm yết tại Trung Quốc với chương trình này.

9 công ty đã hết giai đoạn lock-up (giai đoạn mà tại đó nhà đầu tư không được phép bán ra cổ phiếu hay hoàn lại một khoản đầu tư cụ thể - PV) chứng kiến mức giảm trung bình 11% đối với cổ phiếu trong nước sau 120 ngày kể từ khi niêm yết tại Thụy Sỹ, với mức giảm tối đa là 33%.

Các công ty đã thêm danh sách của Thụy Sỹ bao gồm một số nhà sản xuất vật liệu cho pin lithium, một công ty công nghệ y tế, một tập đoàn sản xuất dụng cụ điện và một số doanh nghiệp năng lượng tái tạo. Họ đã bán GDR bằng đô la, chủ yếu để tài trợ cho các kế hoạch mở rộng. Các ngân hàng Trung Quốc đóng vai trò bảo lãnh chính trong các thương vụ, làm lu mờ các ngân hàng phương Tây.

Si Fu - chiến lược gia danh mục đầu tư chứng khoán Trung Quốc tại Goldman Sachs cho biết, việc bán cổ phiếu ở nước ngoài nhằm vào các nhà đầu tư châu Âu, những người không dễ dàng tiếp cận thị trường chứng khoán được kiểm soát chặt chẽ của Trung Quốc đại lục. GDR có thể được chuyển đổi thành cổ phiếu hạng A cơ bản của Trung Quốc (Chinese A-shares) sau 120 ngày, điều này có thể giải thích một số sự sụt giảm giá cổ phiếu.

Bà Fu cho biết: “Có thể các nhà đầu tư đang giao dịch dựa trên sự kiện này và bán cổ phiếu sau khi đợt phong tỏa kết thúc. Thị trường đang lo lắng về khả năng bán ra”.

Một số nhà giao dịch và nhà đầu tư nghi ngờ việc niêm yết ở Thụy Sỹ đã trở thành một cách để những người tham gia thị trường cơ hội mua GDR ở Thụy Sỹ và đảm nhiệm vị thế bán khống, hoặc đặt cược giảm giá đối với cổ phiếu hạng A của Trung Quốc của cùng một công ty. Sau đó, họ sẽ thu lợi nhuận từ sự sụt giảm thông qua các giao dịch chênh lệch giá.

Jon Withaar - người đứng đầu mảng tình huống đặc biệt ở châu Á của Pictet Asset Management cho biết: “Tôi không nghĩ đó là điều mà các nhà quản lý muốn - để tạo ra cơ hội kinh doanh chênh lệch giá”.

Điều kiện phát hành GDR được siết chặt hơn

Trong những tháng gần đây, cơ quan quản lý chứng khoán của Trung Quốc đã làm chậm quá trình phê duyệt danh sách GDR mới, các chủ ngân hàng và luật sư cho biết. Hang Wang - đồng chủ tịch bộ phận thực hành thị trường vốn Trung Quốc của Baker McKenzie cho biết, các công ty đã nhận được nhiều câu hỏi cụ thể hơn từ Ủy ban Điều tiết chứng khoán Trung Quốc (CSRC) về nền tảng của các nhà đầu tư tiềm năng trong đợt chào bán, sắp xếp lock-up và sử dụng số tiền thu được.

Một bảng điện tử ở khu tài chính Thượng Hải hiển thị dữ liệu chỉ số chứng khoán địa phương. Ảnh: Reuters

Ông Wang nói: “Họ sẽ thực sự xem xét liệu bạn có thể thu hút các nhà đầu tư nước ngoài hay không và liệu bạn có thực sự sử dụng tiền một cách có ý nghĩa hay không”.

Contemporary Amperex Technology (CATL) - nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới của Trung Quốc, trước đó đã lên kế hoạch bán cổ phiếu quốc tế trị giá khoảng 5 tỷ USD theo cách này. Một số người cho biết thỏa thuận của CATL và các thỏa thuận khác đã bị đình trệ do sự giám sát ngày càng tăng từ các cơ quan quản lý Trung Quốc, bao gồm cả việc các danh sách cho đến nay có ít thanh khoản như thế nào.

CSRC cho biết họ đang nỗ lực cải thiện các quy tắc đối với các dịch vụ GDR để đảm bảo chúng tuân thủ các quy định của thị trường trong nước, đồng thời CSRC cũng đang tăng cường liên lạc với các cơ quan quản lý và sàn giao dịch nước ngoài.

“Chúng tôi đang cải thiện cách chúng tôi theo dõi và đánh giá cách hoạt động của liên kết chứng khoán” - CSRC cho biết.

Annette Weber - một luật sư tại công ty Thụy Sĩ Advestra, người đã làm việc trong các giao dịch GDR, cho biết GDR cũng thiếu lực kéo do các nhà đầu tư châu Âu không quen thuộc với một số công ty đã niêm yết ở Thụy Sỹ cho đến nay.

Bà Weber nói: “Họ không phải là những cái tên quen thuộc ở Thụy Sỹ hay Châu Âu”. Bà nói thêm, một số công ty Trung Quốc cũng không tổ chức các buổi giới thiệu cho các nhà đầu tư châu Âu về các giao dịch GDR của họ.

CATL và các sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến đã không trả lời các yêu cầu bình luận về vấn đề trên.

Kể từ năm ngoái, cơ quan quản lý chứng khoán Trung Quốc đã thường xuyên hỏi những người đăng ký niêm yết GDR của Thụy Sỹ về thành phần tiềm năng của các nhà đầu tư GDR và việc chuyển đổi GDR thành cổ phiếu cơ sở Trung Quốc của họ sẽ ảnh hưởng đến thị trường như thế nào, theo phản hồi của ứng dụng được đăng trên trang web của cơ quan quản lý.

Một số nhà hoạch định giao dịch cho biết, các công ty đã trì hoãn việc nộp hồ sơ GDR với dự đoán rằng CSRC có thể ban hành các hướng dẫn mới cho các danh sách như vậy, mặc dù cơ quan quản lý gần đây đã phê duyệt các ứng dụng hiện có cho một số giao dịch tương tự.

Ngày 16/5/2023, cơ quan quản lý Trung Quốc đã đưa ra một bộ hướng dẫn mới về doanh số bán hàng GDR của các công ty niêm yết trong nước. Đồng thời cho biết các công ty phải giải thích cấu trúc nhà đầu tư mục tiêu của họ và cách sử dụng số tiền thu được từ việc bán hàng, kèm theo những yêu cầu khác.

Jürg Schneider - Phát ngôn viên của nhà điều hành sàn giao dịch Thụy Sỹ SIX Group cho biết, không chỉ cổ phiếu của các công ty Trung Quốc niêm yết ở Thụy Sỹ giảm, mà còn nói thêm rằng thị trường Trung Quốc nói chung cũng vậy.

Đối với các công ty Trung Quốc niêm yết trong nước, GDR là một cách đơn giản hơn để huy động vốn ở nước ngoài so với niêm yết ở Hồng Kông hoặc New York, các nhà giao dịch cho biết. Lerong Lu - giảng viên luật tại Đại học King's College London, người đã nghiên cứu về việc niêm yết ở Trung Quốc, cho biết việc niêm yết ở châu Âu cũng có thể được coi là một dấu ấn uy tín đối với các công ty, mặc dù cách công ty tiếp thị cổ phiếu và sản phẩm của mình sau khi niêm yết với người châu Âu cũng quan trọng không kém. Ông nói thêm: “Chỉ phát hành GDR sẽ không biến bạn thành một công ty quốc tế”.

Đối với một số nhà đầu tư dài hạn đã quen thuộc với chứng khoán Trung Quốc, việc thiếu thanh khoản trên thị trường GDR là một bước ngoặt.

Louis Lau - Giám đốc đầu tư của Brandes Investment Partners ở San Diego cho biết: “Chúng tôi thường không mua GDR có tính thanh khoản thấp hơn cổ phiếu cơ bản”. Ông nói: “Nếu họ thuyết phục được các nhà đầu tư ở châu Âu hoặc một nhóm nhà đầu tư cốt lõi nắm giữ nhiều và giao dịch nhiều, thì điều đó sẽ tự nhiên tạo ra động lực”.

Hoàng Lê (theo The Wall Street Journal)