Các dự án di dời nhà ven kênh tại TP.HCM chưa hấp dẫn nhà đầu tư
TP.HCM hiện gặp khó trong công tác di dời nhà ven kênh khi nhiều nhà đầu tư chưa 'mặn mà' vì không có lợi nhuận.
Theo báo cáo mới nhất của UBND TP.HCM về công tác di dời nhà ven kênh, TP đặt ra chỉ tiêu bồi thường, giai đoạn 2021-2025 và các năm tiếp theo, TP di dời 6.500 căn nhà trên và ven kênh rạch. Tuy nhiên đến nay, công tác di dời nhà ven kênh vẫn còn gặp một số khó khăn nên đến thời điểm hiện tại TP chỉ bồi thường, di dời được 2.984/6.500 căn nhà trên và ven kênh rạch.
Triển khai nhiều dự án cải tạo kênh rạch
Theo UBND TP.HCM, TP có năm dự án đã hoàn tất công tác bồi thường, di dời, giải phóng mặt bằng và bàn giao cho các cơ quan, đơn vị để thực hiện đầu tư xây dựng kè bờ, hệ thống thoát nước dọc tuyến, nạo vét, cải tạo môi trường…
Ngoài ra, sáu dự án khác đang được triển khai mạnh mẽ công tác bồi thường, di dời, giải phóng mặt bằng. Trong đó có những công trình trọng điểm như dự án nạo vét, cải tạo môi trường rạch Xuyên Tâm và dự án cải tạo Bờ Bắc Kênh Đôi.
Theo phương án bố trí vốn hiện nay, đến hết năm 2025, TP dự kiến sẽ bồi thường, di dời được 5.548 căn/6.500 căn, đạt tỉ lệ 85,35% chỉ tiêu đề ra.
Giai đoạn 2021-2025, Thành phố chỉ bồi thường, di dời được 2.984/6.500 căn nhà ven kênh rạch. Ảnh: NGUYỄN TIẾN
Song song với những thành tựu đã đạt được, UBND TP cũng cho biết còn nhiều thách thức. Cụ thể, trên địa bàn TP hiện vẫn còn khoảng 39.600 căn nhà trên và ven sông, kênh, rạch thuộc 398 dự án/tuyến sông, kênh, rạch trải rộng trên 16 quận, huyện và TP Thủ Đức (cũ) chưa được triển khai thực hiện.
Theo đánh giá của UBND TP.HCM, do nguồn lực hạn chế, TP đang tập trung vốn cho các dự án có mặt bằng hoặc các dự án dễ thực hiện công tác bồi thường, trong khi các dự án di dời nhà ven kênh có cấu phần vốn bồi thường là chủ yếu, nên đa số các dự án này chưa được bố trí vốn hoặc giao nhiệm vụ chuẩn bị đầu tư; dẫn đến kết quả di dời nhà trên và ven kênh rạch còn khiêm tốn, chậm tiến độ theo kế hoạch đã đề ra.
Chủ trương chung của TP là huy động tối đa mọi nguồn lực xã hội cùng tham gia đầu tư, giảm thiểu việc chi từ ngân sách nhà nước, tuy nhiên các tuyến kênh rạch thường có khối lượng bồi thường giải phóng mặt bằng lớn, không thực hiện mở biên chỉnh trang, không có giá trị thương mại nên không hấp dẫn được nhà đầu tư.
Trong khi hiệu quả sử dụng các nguồn lực Nhà nước và nguồn lực xã hội để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của TP còn hạn chế. Các dự án xã hội hóa chưa thu hút nhà đầu tư do thiếu tính khả thi và thiếu sự hỗ trợ của nhà nước.
Nhiều hệ thống kênh rạch đan xen trong lòng đô thị
Để tiếp tục giải quyết tình trạng nhà trên và ven sông, kênh, rạch trên địa bàn TP, UBND TP sẽ sớm phê duyệt và tổ chức triển khai thực hiện đề án chỉnh trang đô thị, khu vực nhà ở trên và ven sông, kênh, rạch trên địa bàn giai đoạn 2025 - 2030.
Đồng thời, TP sẽ triển khai thực hiện đề án chỉnh trang đô thị khu vực nhà ở trên và ven kênh rạch địa bàn quận 8 (cũ).
Cụ thể đối với đề án chỉnh trang đô thị khu vực nhà ở trên và ven kênh, rạch trên địa bàn quận 8 (cũ), địa bàn có hệ thống kênh, rạch đan xen trong lòng đô thị với 28 tuyến kênh, rạch len lỏi trong khu dân cư với tổng chiều dài khoảng 54km.
Theo đó hiện có 14.950 căn nhà, khu đất trên và ven kênh rạch chưa di dời (không bao gồm số căn nhà thuộc tuyến bờ Bắc kênh Đôi là 1.622 căn và số căn hộ đã di dời trong phạm vi thực hiện các dự án xây dựng bờ kè trong thời gian qua).
Trong đó có 9.440 căn nhà ven kênh, rạch, 1.589 căn nhà hoàn toàn trên kênh, rạch, 3.473 căn nhà một phần ven một phần trên kênh, rạch và 448 căn hộ thuộc chung cư cũ Phạm Thế Hiển. Những căn nhà này tập trung chủ yếu dọc các tuyến sông, kênh, rạch như Sông Ông Lớn, Rạch Ông Bé, Kênh Bến Nghé, Kênh Đôi, Kênh Xáng...
Theo đề án, thời gian tới, chính quyền địa phương TP.HCM sẽ tổ chức đo đạc, kiểm đếm, xác minh nguồn gốc đất, quá trình sử dụng đất, lập dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; thu hồi đất cho tổ chức, cá nhân nằm trong phạm vi di dời; chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư cho các hộ dân vào các quỹ nhà tái định cư, nhà ở xã hội; bàn giao quỹ đất sau khi di dời để thực hiện các dự án xây dựng kè; công viên; đường giao thông và các quỹ đất thực hiện đấu giá tạo nguồn thu cho ngân sách...
TP.HCM đề ra mục tiêu đến năm 2030 cơ bản di dời, bố trí tái định cư cho toàn bộ người dân sống trên và ven sông, kênh, rạch trên địa bàn TP. Từ đó, triển khai công tác khơi thông dòng chảy, cải thiện vệ sinh môi trường, đầu tư xây dựng hạ tầng, phát triển các công viên, các không gian công cộng phục vụ cộng đồng hoặc khai thác hiệu quả quỹ đất dọc sông, kênh, rạch để phát triển kinh tế bền vững nhằm thực hiện mục tiêu chỉnh trang, phát triển đô thị một cách toàn diện.
