Các dự án PPP tại TPHCM còn tràn lan, chậm tiến độ

Theo đánh giá của UBND TPHCM, hình thức đầu tư hợp tác công tư PPP được thành phố triển khai đúng hướng, hiệu quả và đã mang nhiều lợi ích trong quản lý, khai thác công trình, dịch vụ công cộng.

Thông qua hình thức BT, trong giai đoạn 2015 – 2017, thành phố đã huy động 20.338 tỷ đồng từ khu vực tư nhân để đầu tư phát triển hạ tầng, góp phần giải quyết nhu cầu phát triển, nâng cao điều kiện sống cho người dân, giảm kẹt xe, ngập nước…Tiêu biểu là những công trình như: cầu Phú Mỹ, cầu Sài Gòn 2, mở rộng Xa Lộ Hà Nội, đường Phạm Văn Đồng…

Cầu Phú Mỹ, một trong những dự án PPP tiêu biểu.

Tuy nhiên, hiện các quy định của hình thức PPP vẫn còn chưa nhất quán, một số quy định chưa rõ; các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hình thức PPP rất nhiều, phức tạp với 15 luật và nghị định, 28 thông tư liên quan; chưa có quy định về bố trí nguồn vốn ngân sách thành phố để thanh lý hợp đồng đã ký kết khi không tiếp tục thực hiện theo hình thức PPP mà chuyển sang sử dụng nguồn vốn ngân sách thành phố; chưa quy định cụ thể quyền, nghĩa vụ của nhà đầu tư và cơ quan nhà nước; chưa có hướng dẫn quyết toán đối với các chi phí trong giai đoạn xây dựng công trình.

Ngoài ra, quỹ đất dành cho thanh toán theo hình thức BT do các sở, ngành, quận, huyện quản lý riêng lẻ nên công tác rà soát, tổng hợp, tham mưu, thẩm định còn nhiều bất cập, không đồng bộ, không minh bạch…

Góp ý tại buổi giám sát, các đại biểu cho rằng UBND thành phố cần làm rõ trách nhiệm của các sở, ngành trong việc bố trí đất, quy trình giao đất. Thành phố cũng cần phân tích vì sao chưa có nhiều nhà đầu tư tham gia mà chủ yếu là chỉ định thầu, việc thanh toán các dự án đã hoàn thành còn chậm.

Đại biểu Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và Quản lý TPHCM đề nghị: Thời gian thực hiện các thủ tục đầu tư dự án nên giảm từ 2 năm xuống còn 6 tháng. Xử lý dứt điểm tình trạng kêu gọi đầu tư tràn lan và cần kêu gọi đầu tư vào 5 lĩnh vực đột phá, dồn nguồn lực, xong dự án này rồi mới qua dự án khác.

“Phải giải quyết dứt điểm cái nào ra cái đó. Quá nhiều dự án lại lãng phí và tốn kém. Hướng đi nên là dồn hết sức, đánh có trọng tâm, xong dự án này mới qua dự án khác chứ dự án tràn lan mà tổng kết không nổi”, đại biểu Trần Quang Thắng nhấn mạnh.

Đại biểu Cao Thanh Bình cho rằng thành phố đã nỗ lực rất nhiều nhưng nhìn chung tiến độ các dự án PPP còn chậm do nhiều lý do như chính sách thay đổi cần rà soát…dẫn đến chi phí tăng, đội vốn nên cần phải chặt chẽ trong phối hợp.

“Dự án càng kéo dài thì chi phí quản lý dự án, chi phí trượt giá tăng. Tăng thì chi phí thanh toán lại cho nhà đầu tư tăng hơn nhiều. Do đó khi quyết định thực hiện dự án PPP, cần phải có cơ chế chặt chẽ trong cơ chế phối hợp giữa các đơn vị, xác định phần tài sản, quỹ đất thanh toán cho nhà đầu tư chặt chẽ hơn, khi đó công tác triển khai đúng theo hợp đồng đã ký kết và giảm phát sinh”, đại biểu Cao Thanh Bình nêu ý kiến.

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho rằng việc thực hiện hình thức PPP là khởi xướng của TPHCM, bắt đầu từ xây dựng cầu Phú Mỹ. Hình thức này có nhiều ưu điểm mà lớn nhất là trong bối cảnh nguồn lực nhà nước có hạn thì huy động được nguồn lực tư nhân, tạo điều kiện, môi trường để phát triển kinh tế - xã hội. Các hình thức PPP mà thành phố đã thực hiện chủ yếu là BOT (Xây dựng – Khai thác – Chuyển giao), BT (Xây dựng – Chuyển giao) và loại hình BLT (Xây dựng – Thuê dịch vụ - Chuyển giao) đang triển khai.

Theo ông Võ Văn Hoan, nhu cầu vốn cho các ngành rất lớn và cần phải đẩy mạnh xã hội hóa ở nhiều hạ tầng xã hội. Vì thế, cùng với phát triển mạnh mẽ loại hình tư nhân thì nhu cầu liên doanh, liên kết là xu hướng. Hiện TP đang xem lại các đề xuất dự án chưa thu hút được nhà đầu tư; khâu lựa chọn nhà đầu tư hiện đang có lỗ hổng, rủi ro trong khâu chỉ định thầu; việc thanh toán quyết toán còn khó khăn, doanh nghiệp chủ yếu chọn thanh toán bằng đất…nên vướng nhiều quy định.

Thành phố hiện đang kiến nghị Trung ương quy trình cụ thể để thực hiện, nhất là việc chuẩn bị quỹ đất. thành phố sẽ chủ động đề xuất cụ thể dự án nào với nguồn lực nào và tổ chức đấu thầu công khai…

Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho hay: “UBND thành phố đang chuẩn bị một quy trình về PPP của thành phố; Đồng thời, UBND thành phố cũng kiến nghị Trung ương có quy trình để liên kết các bộ, ngành Trung ương hỗ trợ cho địa phương thực hiện các dự án PPP”.

Được biết, TPHCM đang quản lý 22 dự án PPP đã ký kết hợp đồng với tổng mức đầu tư là 64.244 tỷ đồng; 166 dự án đang thực hiện theo hình thức PPP với tổng mức đầu tư dự kiến là 324.770 tỷ đồng; đang kêu gọi đầu tư 293 dự án theo hình thức PPP trên tất cả các lĩnh vực giao thông, môi trường, văn hóa, giáo dục… với tổng số vốn dự kiến là 910.426 tỷ đồng./.

Hà Khánh/VOV-TPHCM