Các nước có giải mã thú vị về linh vật rắn

Linh vật rắn năm Ất Tỵ 2025, mang ý nghĩa cầu mong một năm mới suôn sẻ, thành công. Rắn cũng biểu thị sự tái sinh và thay đổi, hy vọng một năm mới với nhiều cơ hội mới.

Th.s, diễn giả văn hóa Hồ Nhựt Quang chia sẻ với PLO qua những nghiên cứu, tìm hiểu của anh về linh vật rắn ở các nước.

Trong văn hóa Đông - Tây, kim cổ, hình tượng rắn có vị trí quan trọng trong thế giới biểu tượng vì tính đa diện như thiện - ác, tốt - xấu, sự hủy diệt, tái sinh, tình yêu và bảo hộ.

Trong văn hóa tâm linh của người Việt, rắn là con vật đứng thứ 6 trong 12 con giáp. Rắn có những đặc điểm riêng biệt trong văn hóa phương Đông, được coi là loài vật tượng trưng cho sự khôn ngoan, bí ẩn và tĩnh lặng. Rắn có khả năng lẩn tránh và sự nhanh nhạy trong các tình huống, vì vậy năm Tỵ thường được gắn liền với những người thông minh, thận trọng và khéo léo.

Rắn trong văn hóa Ai Cập

Trong văn hóa Ai Cập cổ đại, rắn là biểu tượng quyền lực và sự bảo vệ, thường xuất hiện trên vương miện của các Pharaoh. Bên cạnh đó, hình tượng rắn Ouroboros nuốt đuôi mình tạo thành vòng tròn, tượng trưng cho sự tái sinh và chu kỳ cuộc sống. Rắn được thờ phụng như một vị thần quan trọng trong các nghi lễ, kết nối các thế giới nhân sinh, nhắc nhở về sự chuyển đổi không ngừng của cuộc sống.

Trong văn hóa Ai Cập cổ đại, rắn là biểu tượng quyền lực và sự bảo vệ, thường xuất hiện trên vương miện của các Pharaoh.

Rắn trong văn hóa Hy Lạp

Trong thần thoại Hy Lạp, Medusa, từng là mỹ nhân, bị biến thành quái vật với mái tóc rắn và ánh mắt làm mọi người hóa đá, biểu trưng cho hủy diệt. Ngược lại, thần y Asclepius, con trai của thần Apollo, nhờ thấy hiện tượng rắn cứu sống một con rắn khác bằng lá thuốc, nên ông đã quyết tâm nghiên cứu thảo dược để cải tử hoàn sinh. Tuy bị Zeus giết vì làm mất cân bằng sinh tử, Asclepius vẫn được tôn vinh như thần y, trở thành biểu tượng vĩnh cửu của ngành y tế hiện đại.

Vị thần chữa bệnh Asclepius và biểu tượng ngành y.

Rắn trong văn hóa Ấn Độ và cộng đồng Hindu giáo

Linh vật rắn trong Ấn Độ giáo có tên gọi là Naga. Rắn được xem là biểu tượng của sự bất tử và được xem là loài vật linh thiêng.

Nếu trong đạo Thiên Chúa có câu chuyện con rắn dụ dỗ Adam và Eva ăn trái cấm thì tại Ấn Độ và cộng đồng Hindu giáo, rắn - đặc biệt là cobra (rắn hổ mang), được tôn kính như thần, thường xuất hiện cùng thần Shiva và Vishnu, biểu thị sức mạnh và sự bảo vệ bình an.

Lễ hội Nag Panchami là dịp để người dân thờ cúng rắn, thể hiện lòng tôn kính. Rắn không chỉ biểu tượng cho sự sinh sản mà còn cho sức mạnh vĩnh cửu, hướng con người sống hòa hợp với thiên nhiên, nhắc nhở sự cẩn trọng trên đường đời để bình an hơn và hạnh phúc hơn với trong môi trường chân - thiện - mỹ.

Linh vật rắn trong Ấn Độ giáo có tên gọi là Naga.

Rắn trong văn hóa Nhật Bản

Trong văn hóa Nhật Bản, "Yamata-no-Orochi" là một con rắn khổng lồ có tám đầu và tám đuôi.

Ở Nhật Bản, rắn được xem là biểu tượng gắn liền với sự may mắn về tiền bạc. Người Nhật tin rằng, nếu đặt một lá bùa rắn, một mảnh da rắn vào ví tiền hoặc túi xách, hoặc sử dụng phụ kiện có hình rắn như nhẫn, dây chuyền, thì tài lộc sẽ được thu hút.

Ngoài việc gắn liền với vận may về tiền bạc, linh vật rắn rắn còn mang ý nghĩa biểu tượng của sự tái sinh. Điều này xuất phát từ đặc tính tự nhiên của chúng - liên tục lột da, thể hiện sự đổi mới và bắt đầu lại.

Rắn trong văn hóa Trung Quốc

Trong văn hóa Trung Quốc, tín ngưỡng thờ rắn được biết đến từ khá lâu, qua hình tượng thần Phục Hy đầu người đuôi rắn, thần Nữ Oa đầu người mình rắn. Rắn Naga là biểu tượng của linh vật bảo vệ tôn giáo, cội nguồn của sự sống và cái chết.

Tuy nhiên, một số truyện dân gian Trung Quốc miêu tả rắn là điềm báo của thảm họa, chẳng hạn câu chuyện về nàng Bạch Xà, một linh hồn rắn trắng biến thành một người phụ nữ xinh đẹp. Câu chuyện kể về tình yêu của nàng dành cho một người đàn ông phàm trần, nhưng hình dạng thực sự của nàng lại gây ra nỗi sợ hãi và bi kịch.

Mô hình Thanh Xà tại Tuyền Châu, Phúc Kiến.

Rắn trong văn hóa Việt

Rắn là hình tượng khá quen thuộc và rất đa dạng với những biến thể như: rắn, trăn, chằn tinh, giao long, thuồng luồng, thậm chí là rồng. Ở mỗi hình thức thể hiện hoặc mỗi biến thể, hình tượng rắn đều mang những ý nghĩa nhất định.

Rắn đi vào câu chuyện cổ tích, huyền thoại, phong tục tập quán, văn học nghệ thuật, mỹ thuật, tạo hình. Rắn xuất hiện với biến thể là giao long có thể tìm thấy trong truyền thuyết Lạc Long Quân, huyền thoại Linh Lang Vương…

Cặp linh vật rắn tại đường hoa Nguyễn Huệ, quận 1, TP.HCM.

Trong 12 con giáp, linh vật rắn đứng thứ 6 và ứng với năm Tỵ, mang ý nghĩa biểu tượng cho sự tái sinh, may mắn, tài lộc, thịnh vượng giàu có. Trong vòng đời của mình, rắn có tập tính lột da để phát triển ngày một lớn hơn, hoàn thiện hơn, vì vậy nó được coi là loài vật luôn đem đến cái mới mẻ.

LINH AN