Các nước EU bất đồng về việc sử dụng tài sản Nga bị đóng băng
Hội nghị thượng đỉnh Liên minh châu Âu (EU) tại Brussels, Bỉ đã nhất trí đáp ứng 'nhu cầu tài chính cấp bách' của Ukraine trong 2 năm tới, song chưa thông qua kế hoạch sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để tài trợ cho khoản vay lớn dành cho Kiev do bất đồng giữa các nước thành viên.
Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng Châu Âu António Costa cùng Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu với các phóng viên tại cuộc họp báo sau hội nghị thượng đỉnh EU tại Brussels, ngày 23/10. Ảnh: President.gov.ua.
Theo văn bản chính thức được thông qua sau cuộc họp ngày 23/10, lãnh đạo EU tái khẳng định cam kết hỗ trợ Ukraine về chính trị, kinh tế và quân sự. Tuy nhiên, ngôn từ liên quan đến hỗ trợ tài chính đã được làm “mềm” đáng kể so với dự thảo trước đó.
Tài liệu yêu cầu Ủy ban châu Âu “sớm đề xuất gói hỗ trợ tài chính trên cơ sở đánh giá nhu cầu tài chính của Ukraine”, để EU xem xét lại vấn đề này tại hội nghị thượng đỉnh tiếp theo dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 12 tới.
Văn bản cũng nêu rõ, trong khuôn khổ tuân thủ luật pháp EU, tài sản của Nga sẽ tiếp tục bị đóng băng cho đến khi xung đột Nga-Ukraine kết thúc và Nga “bồi thường” cho Ukraine.
Trước đó, trong Thông điệp Liên minh tháng 9, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đề xuất cơ chế “khoản vay bồi thường”, dự kiến sử dụng tài sản Nga bị phong tỏa làm tài sản bảo đảm, nhằm cung cấp khoảng 140 tỷ euro cho Ukraine.
Kế hoạch này nhận được sự ủng hộ của Đức, Pháp và các nước vùng Baltic, song Bỉ và Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) tỏ ra thận trọng, cho rằng cơ chế này vẫn tiềm ẩn rủi ro lớn về pháp lý quốc tế và sự ổn định tài chính của khu vực đồng euro.
Thủ tướng Bỉ Bart De Wever cảnh báo cơ chế “khoản vay bồi thường” có thể phải đối mặt với những thách thức pháp lý tốn kém từ Nga. Ảnh: AP.
Thủ tướng Bỉ Bart De Wever cảnh báo trước thềm hội nghị rằng ông sẽ “làm mọi cách” để ngăn chặn kế hoạch nếu EU không đáp ứng “các yêu câùhợp lý” của Bỉ. Ông yêu cầu 27 quốc gia thành viên phải “chia sẻ toàn diện rủi ro” trong cơ chế “khoản vay bồi thường” và bảo đảm rằng nếu sau này phải hoàn trả tiền cho Nga, các nước khác cũng phải cùng gánh trách nhiệm tài chính.
Thủ tướng Hungary Viktor Orbán ngày 23/10 trả lời truyền thông trong nước cho biết, Budapest không ủng hộ sử dụng lợi tức thu được từ tài sản Nga bị phong tỏa, vì phía Nga đã cảnh báo sẽ đáp trả. Ngoài ra, nếu EU tịch thu tài sản Nga, sẽ không còn quốc gia nào dám gửi dự trữ ngoại hối tại các tổ chức tài chính của EU.
Kể từ khi khủng hoảng Ukraine leo thang toàn diện vào tháng 2/2022, các nước phương Tây đã phong tỏa khoảng 300 tỷ USD tài sản của Nga ở nước ngoài. Trong đó, EU đã đóng băng khoảng 200 tỷ euro tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga. Khoảng 90% số tài sản bị phong tỏa tại EU hiện do Euroclear - ngân hàng thanh toán có trụ sở tại Bỉ quản lý.
Về phần mình, Nga gọi đề xuất của EU là hành động chiếm đoạt tài sản bất hợp pháp và cảnh báo sẽ có biện pháp đáp trả.
