Các nước tiêm chủng chậm có thể chịu thiệt hại hàng nghìn tỷ USD

CNBC đưa tin theo báo cáo của Economist Intelligence Unit (EIU), chậm trễ trong tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 có thể khiến nền kinh tế thế giới mất hàng nghìn tỷ USD. Trong khi đó, các nền kinh tế đang phát triển chịu phần lớn thiệt hại do việc triển khai tiêm chủng không đồng đều.

Theo dự báo của EIU, tính đến giữa năm 2022, những quốc gia không thể tiêm chủng cho 60% dân số sẽ mất 2.300 tỷ USD từ năm 2022 đến năm 2025.

"Các quốc gia mới nổi sẽ gánh chịu khoảng 2/3 thiệt hại. Điều đó càng gia tăng khoảng cách giữa họ và những nước phát triển hơn", bà Agathe Demarais - Giám đốc dự báo toàn cầu của EIU - cảnh báo.

Các nước đang phát triển sẽ gánh chịu phần lớn thiệt hại do tình trạng bất bình đẳng vaccine trên toàn cầu. Ảnh: AP.

Thiệt hại hàng nghìn tỷ USD

Về mặt tuyệt đối, châu Á sẽ là châu lục bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất với thiệt hại kinh tế dự kiến lên tới 1.700 tỷ USD, tương đương 1,3% GDP dự báo của khu vực. Trong khi đó, các nước tại châu Phi cận Sahara có thể mất khoảng 3% GDP, mức cao nhất tính theo tỷ lệ phần trăm.

"Các con số ước tính rất đáng kể. Tuy nhiên, chúng chỉ phản ánh một phần những cơ hội kinh tế bị bỏ lỡ, nhất là trong dài hạn", EIU nhấn mạnh.

Tổ chức lưu ý tác động của đại dịch đối với giáo dục, không được tính đến trong dự báo. Các quốc gia giàu có hơn có thể chuyển sang học trực tuyến trong giai đoạn giãn cách xã hội vì đại dịch. Tuy nhiên, nhiều nước đang phát triển không thể làm theo cách này.

Theo dữ liệu được Đại học Johns Hopkins tổng hợp, dịch Covid-19 đã lây nhiễm cho hơn 213 triệu người và khiến 4,4 triệu người tử vong.

Các quốc gia giàu có hiện vượt xa phần còn lại của thế giới về tỷ lệ tiêm vaccine ngừa Covid-19. Nhiều nước đang chuẩn bị tiêm liều tăng cường và mở cửa trở lại nền kinh tế. Trong khi đó, những quốc gia nghèo hơn đã tụt lại phía sau trong cuộc đua tiêm chủng.

EIU dự báo châu Á sẽ là châu lục bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất do bất bình đẳng vaccine toàn cầu với thiệt hại kinh tế dự kiến lên tới 1.700 tỷ USD. Ảnh: Reuters.

Tính đến ngày 23/8, khoảng 5 tỷ liều vaccine đã được sử dụng trên toàn cầu, theo dữ liệu của Our World in Data. Trong số đó, chỉ 15,02 triệu liều dành cho những quốc gia thu nhập thấp.

"Các chiến dịch tiêm chủng ở những nền kinh tế có thu nhập thấp đang tiến triển với tốc độ rất chậm", báo cáo của EIU nhấn mạnh.

Theo báo cáo, nguyên nhân của tình trạng bất bình đẳng tiêm chủng trên toàn cầu là sự thiếu hụt về năng lực sản xuất, nguyên liệu vaccine, những khó khăn hậu cần về vận chuyển và lưu trữ vaccine, cũng như sự do dự của người dân.

Nhiều nước đang phát triển không đủ khả năng mua vaccine cho người dân. Họ phải nhờ đến nguồn tài trợ từ các quốc gia giàu hơn. Những sáng kiến vaccine toàn cầu cũng không thể cung cấp vaccine cho tất cả.

Bất bình đẳng vaccine

"COVAX, sáng kiến do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tài trợ để đảm bảo nguồn cung vaccine cho mọi quốc gia trên thế giới, đã không thành công như kỳ vọng", bà Demarais tại EIU nhận xét.

"Bất chấp những thông cáo báo chí và lời hứa hẹn hào phóng, các khoản quyên góp từ những nước giàu chỉ đáp ứng được phần nhỏ nhu cầu. Nhiều trong số đó thậm chí còn không được giao đến (các nước nghèo hơn)", bà nhấn mạnh.

UNICEF cho biết COVAX đặt mục tiêu giao khoảng 2 tỷ liều vaccine trong năm 2021, nhưng hiện chỉ chuyển được 217 triệu liều. Theo Associated Press, một số lô vaccine từ COVAX thậm chí được chuyển đến các nước phát triển như Anh, Canada, Australia và New Zealand.

Theo EIU, các nước nghèo hơn có khả năng phục hồi sau đại dịch chậm hơn, nhất là khi những quốc gia này phải tái áp dụng các biện pháp hạn chế do tỷ lệ tiêm chủng thấp.

Báo cáo chỉ ra du khách quốc tế cũng sẽ tránh các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng thấp vì lo ngại về an toàn. Cư dân địa phương có thể không hài lòng khi chính quyền không thể cung cấp đủ vaccine.

"Các bất ổn xã hội có khả năng gia tăng trong những tháng và năm tới", bà Demarais cảnh báo.

Theo báo cáo, với các biến chủng virus mới lây lan nhanh và nguy hiểm hơn, việc đạt miễn dịch cộng đồng trở nên khó khăn. Tiêm vaccine là cách để giảm số ca bệnh nặng, nhập viện và tử vong.

"Các nhà lãnh đạo đã rất khó khăn trong việc đối phó với những tình huống khẩn cấp ngắn hạn, chẳng hạn tốc độ lây lan gia tăng nhanh. Nhưng giờ, họ cần phải thiết kế một chiến lược dài hơi hơn", bà Demarais cho biết.

"Ở đó, sự chênh lệch giàu nghèo sẽ trở nên rõ ràng hơn. Những quốc gia giàu, tỷ lệ tiêm chủng cao, có nhiều lựa chọn hơn và ngược lại", bà nói thêm.

Thảo Cao