Các tác giả khi viết SGK đều có sự kế thừa

Giờ học tiếng Việt của học sinh Trường tiểu học Đông La (Đông Hưng, Thái Bình)

Đó là ý kiến của PGS.TS Đỗ Ngọc Thống - Chủ biên chương trình môn Ngữ văn- Chương trình Giáo dục phổ thông mới trước nhận xét gay gắt về một số bài tập đọc trong SGK tiếng Việt lớp 1 (Bộ sách Cánh Diều như: dạy trẻ con thói lười nhác, thủ đoạn và khôn lỏi…).

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống viện dẫn, chẳng hạn bài học "Chữ số 4" với ví dụ về "Bốn cái làn" được lan truyền trên mạng xã hội những ngày qua là sai hoàn toàn bởi thực chất không cuốn sách Tiếng Việt lớp 1 nào có nội dung như vậy.

Trước ý kiến về việc sách đưa nhiều ngữ liệu là truyện ngụ ngôn được dịch từ nước ngoàicó nội dung phản giáo dục; PGS Đỗ Ngọc Thống cho rằng, truyện nếu lấy từ tác phẩm của các nhà văn nổi tiếng nước ngoài thì sao có thể bảo là phản giáo dục được?

Chẳng qua là truyện ngụ ngôn thường có nhiều ý nghĩa và có thể suy luận theo nhiều cách hiểu khác nhau. Và nếu cứ suy luận kiểu như thế thì tất cả các câu chuyện cổ đều sẽ bị phê phán.

Chẳng hạn, cũng đã có người cho rằng dạy truyện "Em bé thông minh” là dạy cho HS thói khôn vặt, láu cá; rằng ông lão trong truyện của Puskin (Ông lão đánh cá và con cá vàng) sao ngu thế, để mụ vợ sai khiến mãi.

Sao cô Tấm có thể làm những điều ác như thế ? Sao Thạch Sanh khờ dại thế, để Lý Thông lừa hết lần này đến lần khác?... Ngay cả truyện 2 con dê đi qua cầu không nhường đường nhau để phải rơi tõm xuống suối trong sách cũ mà nhiều người khen, vẫn có thể suy luận sao lại dạy cho trẻ con cái thói ương bướng, ích kỉ và liều lĩnh; không biết nhường nhịn nhau để dẫn đến hậu quả nghiêm trọng...

“Tôi nghĩ, việc đưa 1 câu chuyện vào dạy cho trẻ thế nào còn phụ thuộc vào câu hỏi hướng dẫn đọc và cách dạy của thầy cô giáo. Cũng truyện ấy nhưng giáo viên hướng học sinh hiểu thế nào cho đúng, cho nhân hậu, có ý nghĩa giáo dục cao là do tấm lòng, từ nhận thức, hiểu biết của người thầy...

Trong chuyện này, nếu có hạn chế thì chỉ là các tác giả khi phỏng theo, biên tập lại cần chau chuốt hơn để câu văn hay, tránh thô thiển dễ gây hiểu nhầm” - PGS.TS Đỗ Ngọc Thống trao đổi.

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống

Theo PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, truyện ngụ ngôn được các tác giả đưa vào SGK, trước hết là phục vụ mục đích học âm, vần, học tiếng Việt… Tất nhiên, khi dẫn vào SGK phải có lựa chọn, cân nhắc nội dung.

Cần giáo dục cái đẹp, cái tích cực; nhưng nêu lên cái tiêu cực cũng là để nhận biết cái xấu và hướng tới cái đẹp, cái tích cực. Khi đưa vào sách, thì nhiệm vụ của giáo viên là giáo dục cho học sinh hướng đến cái tốt, cái đẹp, tránh những thói hư, tật xấu.

Nhiều người nói sao không lấy ca dao, tục ngữ mà dạy. Thứ nhất trong sách cũng đã có ca dao tục ngữ; thứ hai chọn ngữ liệu nào trước hết phải phục vụ nhiệm vụ và yêu cầu là rèn luyện các âm, vần đang học...

Vì thế, không phải ca dao, tục ngữ nào cũng đáp ứng được tất cả các yêu cầu nêu trên. Vả lại ca dao, tục ngữ cũng đâu phải luôn dễ hiểu, các câu chuyện về loài vật thường phù hợp hơn với trẻ đầu cấp tiểu học” - PGS Đỗ Ngọc Thống trao đổi.

Cũng theo PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, thực ra các tác giả khi viết SGK đều có sự kế thừa các bài đọc hay, hấp dẫn có tính giáo dục của những quyển sách truyền thống.

Một số người nêu lên các bài văn trong sách cũ, tôi thấy trong sách mới cũng có những bài như thế. Ngoài ra các tác giả còn đưa thêm một số bài khác để cập nhật với ngôn ngữ nói và viết của hiện nay.

Trước đây, do điều kiện chiến tranh, trường lớp khó khăn, lớp 1 cũng chỉ học 1 buổi/ngày; mỗi tuần chỉ học 7-8 tiết tiếng Việt, có khi ít hơn. Ngày nay xã hội phát triển, có điều kiện, học sinh học 2 buổi/ngày, số tiết dành cho học tiếng Việt tăng lên, các bài học do vậy cũng phong phú hơn và vì thế cần huy động thêm một số ngữ liệu khác.

Bên cạnh các bài kế thừa còn có thêm một số bài đọc mới nên nhiều người thấy khác với sách thời mình đi học, thấy hình như các bài hay trong sách cũ bị bỏ hết.

“Mỗi cuốn sách đều có những ưu điểm và hạn chế. Không nên chỉ nhìn thấy một vài thiếu sót rồi vội vã khái quát, phủ nhận sạch trơn toàn bộ cuốn sách”- PGS. Đỗ Ngọc Thống nhận xét.