Cách bày mâm ngũ quả

Mỗi dịp Tết đến xuân về, trên bàn thờ gia tiên của mọi nhà không thể thiếu đi một mâm ngũ quả. Đây không chỉ là một nét đẹp văn hóa truyền thống, đã đi vào tiềm thức của người Việt mà đây còn là sự kết tinh tinh hoa văn hóa ẩm thực và tín ngưỡng của dân tộc Việt Nam.

Việc chọn 5 loại quả khác nhau để bày lên mâm không chỉ đơn thuần là để trang trí mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Trước tiên là tượng trưng cho ngũ hành KIM, MỘC, THỦY, HỎA, THỔ, để thể hiện sự cân bằng và hài hòa trong vũ trụ.

Tiếp đến là tượng trưng cho mong ước của người Việt về "ngũ phúc lâm môn", tức là năm điều phúc lành sẽ đến với gia đình, đó là:

Phú: Giàu có, sung túc.
Quý: Sang trọng, quý phái.
Thọ: Sống lâu trăm tuổi.
Khang: Khỏe mạnh, không ốm đau.
Ninh: Bình yên, không lo lắng

Mâm ngũ quả còn là biểu tượng cho sự sum họp, nơi cả gia đình quây quần, cùng nhau thưởng thức và chia sẻ những khoảnh khắc ý nghĩa trong dịp Tết; là cách để người Việt gửi gắm những lời cầu nguyện, mong muốn một năm mới an lành, hạnh phúc và thành công.

Thông thường, mâm ngũ quả thường có chuối, bưởi (hoặc phật thủ), cam (hoặc quất), táo, đu đủ, thanh long,... Tùy vào mỗi vùng miền, mỗi gia đình lựa chọn loại quả khác nhau.

Theo quan niệm dân gian:

Chuối có cuống chụm vào nên tượng trưng cho sự sum họp gia đình.
Bưởi tượng trưng cho sự thành đạt và thịnh vượng.
Phật thủ có hình dáng tựa bàn tay, cầu mong tổ tiên, Trời Phật chở che trong năm mới.
Quả cam, quất tượng trưng cho sức khỏe và thành công.
Đu đủ tượng trưng cho sự mong ước tài lộc, sức khỏe và bình an vừa đủ.
Táo có màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn, phát tài.
Thanh long tượng trưng cho sự phồn thịnh, sang trọng.

Chuẩn bị:

Các loại quả: chuối, bưởi hoặc phật thủ, thanh long, đu đủ, táo, cam hoặc quất (tùy theo sở thích mỗi gia đình)

Đĩa tròn: Nên chọn đĩa có kích thước phù hợp với số lượng quả và không gian bài trí.

Các bước thực hiện:

Bước 1. Đặt nải chuối: Nải chuối xanh thường được đặt ở dưới cùng, giữa đĩa, tạo nền vững chắc cho mâm ngũ quả.

Nên chọn nải chuối tiêu xanh có số lượng quả lẻ như 15, 17, 19, 21... để mang ý nghĩa may mắn. Nải chuối phải to, quả chuối phải dài, tròn, cong và xòe đều trông giống như bàn tay Phật mang hàm ý che chở, phù hộ con cháu trong gia đình. Vỏ chuối xanh bóng, không có vết thâm hoặc đốm đen.

Trong trường hợp nải chuối không được cân đều, có thể dùng cam hoặc quýt để chèn ở phần chân nải chuối, tạo độ cân xứng và vững chãi cho nải chuối.

Bước 2. Xếp quả bưởi hoặc phật thủ: Đặt quả bưởi hoặc phật thủ vào vị trí trung tâm, trên nải chuối để tạo điểm nhấn cho mâm.

Trong trường hợp gia đình dùng cả bưởi và phật thủ, có thể xếp cả bưởi và phật thủ ở vị trên cùng, miễn sao cho 2 loại quả này ở khu vực chính giữa.

Bước 3: Đặt thanh long ở phía bên trái mâm ngũ quả. Hoặc tùy vào vị trí cân xứng của nải chuối, sao cho mâm ngũ quả có sự hài hòa, đẹp mắt.

Bước 4: Đặt đu đủ ở phía ngoài nải chuối.

Bước 5: Đặt táo ở cạnh thanh long.

Bước 6: Điểm cam hoặc quất thành vòng tròn bao quanh các loại quả khác, để tạo độ cân xứng cho nải chuối. Màu vàng của quất sẽ làm nổi bật cả mâm ngũ quả.

Như vậy là chúng ta đã có một mâm ngũ quả siêu đẹp mắt để dâng lên bàn thờ gia tiên.

Hy vọng mẹo nhỏ này sẽ giúp bạn thảnh thơi hơn trong việc bài trí ngôi nhà ngày Tết.

Tết đến Xuân về không chỉ mang đến niềm vui, sự đoàn viên, sum họp, Tết còn là sự khởi đầu mới với những ước mong, hy vọng. Vì thế, Tết luôn được người Việt mong chờ và được mỗi gia đình chuẩn bị kỳ công, kỹ lưỡng. Nhằm giúp độc giả đón một cái Tết thật đầm ấm, đủ đầy, Hanoionline sẽ ra mắt quý vị khán giả chuyên mục CẨM NANG ĐÓN TẾT. Chuyên mục gồm những bài viết, video clip, hình ảnh minh họa sinh động, dễ thực hiện, giúp độc giả hiểu rõ những phong tục, tập quán trong văn hóa đón Tết của người Việt, những nguyên tắc, chuẩn mực trong nghi lễ thờ cúng tổ tiên, báo hiếu ông bà, cha mẹ, những ‘bí kíp’chế biến các món ăn truyền thống.

Để được thảnh thơi mà vẫn có một cái Tết trọn vẹn hãy đón xem CẨM NANG ĐÓN TẾT trên Hanoionline.

Thực hiện: Tạ Hiền
Ảnh: Văn Tuyến
Thiết kế: Thanh Nga

Tạ Hiền