Cách châu Âu, NATO phản ứng với tuyên bố mới nhất của ông Trump về Greenland

Gần một năm sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump lần đầu tiên tuyên bố ý định sáp nhập Greenland vào lãnh thổ Mỹ với lý do "an ninh quốc gia", gần đây, ông chủ Nhà Trắng lại tiếp tục đưa ra yêu cầu mới, kích hoạt một chuỗi phản ứng ngoại giao mạnh mẽ ở châu Âu.

Ngày 22/12, ông Trump đã bổ nhiệm Thống đốc bang Louisiana Jeff Landry làm Đặc phái viên chuyên trách về Greenland, với mục tiêu "tích hợp Greenland vào Mỹ", đồng thời nhắc lại rằng Mỹ cần lãnh thổ này cho an ninh quốc gia của mình.

"Mỹ cần Greenland vì an ninh quốc gia, không phải vì khoáng sản hay dầu mỏ, mà là an ninh quốc gia. Có tàu Nga và Trung Quốc khắp nơi ở đó, nên chúng tôi cần nó vì mục đích bảo vệ", ông Trump nói với các phóng viên hôm 23/12.

Ông cũng chỉ trích Đan Mạch vì điều mà ông mô tả là sự bỏ bê lãnh thổ: "Họ không chi tiền, họ không cung cấp bảo vệ quân sự", và cho rằng Đan Mạch chỉ đến đó bằng thuyền cách đây 300 năm.

Các tuyên bố của nhà lãnh đạo Mỹ nhanh chóng vấp phải phản ứng mạnh mẽ và thống nhất từ các lãnh đạo châu Âu, thể hiện sự đoàn kết vững chắc với Đan Mạch và Greenland – lãnh thổ tự trị thuộc Vương quốc Đan Mạch.

Quang cảnh ở Nuuk, Greenland, tháng 3/2025. Ảnh: Xinhua

Pháp là một trong những quốc gia đầu tiên lên tiếng. Tổng thống Emmanuel Macron khẳng định: "Greenland thuộc về người dân của nó. Đan Mạch là người bảo hộ. Tôi cùng với các lãnh đạo châu Âu bày tỏ sự đoàn kết hoàn toàn". Bộ trưởng châu Âu và Ngoại giao Pháp Jean-Noël Barrot cũng tái khẳng định sự ủng hộ.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nhấn mạnh: "Toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền là những nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế". Bà đồng thời bày tỏ sự đoàn kết hoàn toàn với Đan Mạch và người dân Greenland, đồng thời vẫn coi Mỹ là đồng minh trong an ninh Bắc Cực.

Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez viết trên X: "Tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ là trọng tâm của EU và tất cả các quốc gia trên thế giới. An ninh ở Bắc Cực là ưu tiên mà chúng tôi mong muốn hợp tác với các đồng minh và đối tác".

Phía Đan Mạch và Greenland cũng phản ứng gay gắt. Bộ trưởng Ngoại giao Đan Mạch Lars Løkke Rasmussen đã triệu Đại sứ Mỹ tại Đan Mạch Ken Howery để phản đối. Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Troels Lund Poulsen gọi việc bổ nhiệm Đặc phái viên là "hoàn toàn không thể chấp nhận được".

Thủ hiến Greenland Jens-Frederik Nielsen cho biết ông rất buồn vì ông Trump lại một lần nữa biến hòn đảo này thành "vấn đề an ninh và quyền lực".

Người đứng đầu cơ quan ngoại giao Greenland Vivian Motzfeldt nhấn mạnh: "Tương lai lãnh thổ của chúng tôi do người dân Greenland quyết định".

Mỹ và Đan Mạch là thành viên của NATO, tổ chức có nhiệm vụ đảm bảo phòng thủ lẫn nhau trong trường hợp một trong các thành viên bị tấn công. Nguyên tắc đó chưa bao giờ được kiểm chứng bằng xung đột giữa các thành viên của liên minh nếu một bên sử dụng vũ lực để giành lãnh thổ của bên khác.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho đến nay vẫn im lặng về vấn đề này. Trong một cuộc họp báo với ông Trump tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng hồi tháng 3, ông cũng chọn không bình luận về vấn đề này sau câu hỏi của một nhà báo.

"Khi nói đến Greenland, việc nó có gia nhập Mỹ hay không, tôi sẽ không tham gia vào cuộc thảo luận này vì tôi không muốn lôi NATO vào chuyện đó", ông Rutte nói vào thời điểm đó.

Ông cũng nói với ông Trump rằng ông sẽ để vấn đề tương lai của Greenland cho các quốc gia trong khu vực quyết định.

Ngay cả trước khi bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai của mình tại Nhà Trắng, ông Trump đã nói rằng ông hy vọng sẽ sáp nhập Greenland vào Mỹ, mặc dù Đan Mạch đã nhiều lần tuyên bố Greenland không phải để bán.

Minh Đức (Theo Euronews, Politico)