Chó Bắc Hà - một trong "tứ đại quốc khuyển" có nguồn gốc từ vùng núi Tây Bắc – vùng đất Bắc Hà thuộc địa phận tỉnh Lào Cai. Chúng còn được gọi chung là chó xù hay chó xồm.
Chó Bắc Hà thuần chủng có chiều dài thân hơi dài hơn so với chiều cao của mình. Một con chó Bắc Hà khi trưởng thành sẽ có chiều cao dao động trong khoảng từ 50cm đến 60cm. Chó cái: từ 50-55cm, chó đực từ 55-60cm. Cân nặng của giống chó này cũng dao động trong khoảng từ 16-26kg. Từ 16-23 kg đối với chó cái và từ 19-26kg đối với với chó đực.
Một số chú chó Bắc Hà khá đặc biệt khi sở hữu bộ lông cổ dày, dài vồng lên rất giống bờm sư tử. Lông tạo thành bờm cổ tách biệt giữa hai phần thân và đầu của nó. Bờm cổ ở những con đực luôn dài hơn bờm cổ ở các con cái.
Chó Lài (hay còn được gọi với cái tên Dingo Đông dương) là giống chó thuần chủng có nguồn gốc từ Việt Nam. Một số cuốn sách ghi lại rằng, từ hơn 6000 năm về trước, người Việt Nam đã tìm thấy dấu tích xuất hiện của giống chó này trên bán đảo Đông Dương.
Dingo Đông Dương xuất hiện phổ biến nhất là ở các vùng trung du Tây Bắc, ở Lào Cai & miền núi của Việt Nam. Giống chó này được nuôi để giúp người nông dân trông coi nhà cửa, chăn gia súc hay đi rừng...
Chó Lài là giống chó rất thông minh, nhanh nhạy và có một chút hung dữ. Chúng rất trung thành với chủ nhân của mình. Chúng rất giỏi trong việc nhớ đường và ít khi bị lạc. Khi thực hiện công việc trông coi nhà cửa, chó Lài rất tập trung và có một tốc độ phản ứng cực nhanh.
Chó Mông Cộc là kết quả của sự lai tạo giữa chó rừng và chó bản địa. Chúng sinh sống rải rác ở vùng núi phía Tây Bắc của nước ta. Do sống ở những nơi hoang vu ít người nên chó Mông Cộc vẫn giữ nguyên được bản chất hoang dã của tổ tiên chó rừng.
Chó Mông Cộc được đánh giá là giống chó có kích cơ tầm trung với chiều cao trung bình của một cá thể trưởng thành ở khoảng 45-55cm và cân nặng 15-25kg. Thường thì những cá thể mang giới tính đực sẽ có chiều cao cân nặng nhỉn hơn giới tính cái một chút.
Ngay từ nhỏ, chúng có một trí thông minh bẩm sinh, khả năng ghi nhớ cực tốt khiến những bài tập huấn luyện trở nên nhanh và dễ dàng hơn. Nổi trội nhất ở Mông Cộc chính là khả năng định hướng và ghi nhớ đường cực đỉnh.
Chó Phú Quốc xuất hiện từ khá lâu rồi, khoảng 400 năm trước tại đảo Phú Quốc. Câu hỏi về nguồn gốc xuất xứ của chúng vẫn luôn gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều nước tự nhận chó Phú Quốc bắt nguồn từ nước họ. Trong đó, điển hình nhất là Thái Lan và Pháp.
Chân chó Phú Quốc có lớp màng mỏng giữa các ngón chân. Cấu tạo giống hệt màng chân vịt giúp chúng có thể tự bơi ngay từ khi còn nhỏ. Bốn chân chó Phú Quốc thẳng tắp và song song với nhau. Khuỷu chân sau có cấu tạo thấp hơn khuỷu chân trước thuận lợi cho việc tăng tốc trong lúc săn đuổi con mồi.
Lông xoáy của chó Phú Quốc có nhiều hình dạng khác nhau như: mũi tên, chiếc lá, cây đàn... Nhưng phải đối xứng qua xương sống và có độ rộng không vượt quá độ rộng của lưng. Chó Phú Quốc còn có lông xoáy ở các bộ phận khác. Trong đó, điển hình là phần cổ và hai bên mông. Đặc điểm lông xoáy chính là yếu tố quan trọng trong cách chọn chó Phú Quốc chuẩn.
Trên đây là 4 giống chó mệnh danh “Tứ đại Quốc khuyển” của Việt Nam quý hiếm không kém bất cứ giống chó tây nào.
Hoàng Nam