Cách nào phân biệt thịt bò với thịt lợn, thịt trâu giả bò?

Trong bối cảnh thực phẩm bị làm giả ngày càng tinh vi, việc nhận diện thịt bò thật trước những loại thịt lợn nhuộm màu hay thịt trâu giả bò trở thành mối quan tâm lớn của nhiều người tiêu dùng. Chỉ với một số dấu hiệu đơn giản quan sát bằng mắt thường và cảm nhận qua mùi, thớ thịt, người mua hoàn toàn có thể phân biệt thịt bò với thịt trâu giả bò ngay khi lựa chọn tại chợ hoặc siêu thị.

Đầu tháng 10/2025, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội đã phối hợp cùng lực lượng công an kiểm tra đột xuất nhà máy của Công ty CP Thực phẩm Hida tại thôn Dền, xã Hoài Đức (Hà Nội). Tại thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện nhân viên đang bơm tinh chất phụ phẩm vào thịt để tạo vân mỡ, “hô biến” thịt trâu thành thịt bò mang nhãn hiệu Hidasan.

Kết quả điều tra bước đầu cho thấy các đối tượng đã lợi dụng tâm lý chuộng thịt bò có vân mỡ cao cấp, đặc biệt là dòng Wagyu phong cách Nhật Bản, để tổ chức sản xuất hàng giả. Những sản phẩm này được đưa ra thị trường với giá từ 400.000 đến 600.000 đồng/kg, cao gấp nhiều lần so với giá trị thực.

Xác minh sơ bộ cho thấy, từ tháng 5/2024 đến thời điểm bị phát hiện, nhóm đối tượng đã sản xuất và tiêu thụ trót lọt khoảng 14 tấn thịt trâu giả thịt bò. Lượng hàng giả đáng kể này đã được phân phối tới nhiều tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang và TP.HCM.

Những vụ việc như trên cho thấy hành vi gian lận không chỉ tinh vi mà còn có quy mô lớn khiến người tiêu dùng càng phải chủ động trang bị kiến thức nhận biết thực phẩm an toàn.

Ảnh minh họa

Những chiêu trò biến thịt lợn, thịt trâu thành thịt bò

Trên thị trường, một số cơ sở kinh doanh không trung thực đã tìm nhiều cách để “hô biến” thịt lợn hoặc thịt trâu thành thịt bò, nhằm bán với giá cao hơn. Các chiêu phổ biến bao gồm:

Sử dụng phẩm màu hoặc hóa chất tẩy rửa: Thịt lợn hoặc thịt trâu được tẩm ướp các loại phẩm màu để đỏ hơn, bắt mắt như thịt bò. Một số hóa chất này có thể gây độc hại, ảnh hưởng xấu tới sức khỏe nếu tiêu thụ lâu dài.

Ngâm nước hoặc hàn the: Các phương pháp này giúp thịt dai hơn, bảo quản được lâu và tạo cảm giác thịt còn “tươi” nhưng tiềm ẩn nguy cơ độc hại.

Trộn lẫn nhiều loại thịt: Một số trường hợp, thịt bò thật được thái mỏng và trộn với thịt lợn hoặc thịt trâu để bán lẫn lộn khiến người tiêu dùng khó nhận biết.

Có một số mẹo đơn giản nhưng hiệu quả giúp người tiêu dùng phân biệt thịt bò với thịt lợn, thịt bò với thịt trâu giả bò chỉ bằng mắt thường và cảm quan khi đi chợ hoặc siêu thị.

Màu sắc

Thịt lợn hoặc thịt trâu thường được kẻ gian tẩm ướp hóa chất tạo màu đỏ sẫm hoặc ngâm hàn the để nhìn giống thịt bò. Tuy nhiên, nếu tinh ý người mua hoàn toàn có thể nhận ra sự khác biệt về màu sắc.

Thịt bò có màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm tùy loại (đỏ đậm đều cả miếng thịt), nhìn hơi khô, không bóng. Trong khi đó, thịt trâu có màu đỏ sẫm gần như tím, tối hơn thịt bò. Thịt lợn màu hồng nhạt đến đỏ nhạt, mặt cắt thường ướt, bóng và sáng hơn, nếu xử lý màu để giả bò thì vẫn không đều, chỗ đậm chỗ nhạt.

Mỡ thịt

Mỡ bò có màu vàng nhạt, mềm, dính chặt vào thớ thịt. Trong khi đó, thịt trâu hầu như không có mỡ, nếu có thì lớp mỡ mỏng, trắng nhạt và dễ bong, còn thịt lợn có mỡ mềm hơn và thường tách biệt khỏi thịt; màu trắng đục, dù có được làm giả thì cũng khó tạo ra màu vàng nhạt đặc trưng của mỡ bò.

Dựa vào hương vị

Mỗi loại thịt đều có mùi đặc trưng, vì vậy người mua có thể nhận biết bằng cảm quan khá hiệu quả. Thịt bò thường có mùi hơi nồng, ngai ngái đặc trưng; khi nấu chín, thịt bò dậy mùi thơm nhẹ, dễ chịu và quen thuộc trong nhiều món ăn. Thịt lợn lại có mùi nhẹ hơn, không đậm bằng thịt bò nên khá dễ phân biệt.

So với thịt bò, thịt trâu có mùi nặng hơn rõ rệt. Thịt trâu sống thường tanh hơn và hơi hôi, đặc biệt khi để lâu hoặc bảo quản không đúng cách. Khi chế biến, thịt trâu thường dai và cứng hơn, thớ thịt ít co lại; nếu nấu chưa chín kỹ vẫn còn mùi tanh nhẹ. Ngược lại, thịt bò chín có mùi thơm dễ chịu, thớ thịt mềm hơn và săn lại đều khi nấu.

Ảnh minh họa

Thớ thịt và độ đàn hồi

Khi quan sát bằng mắt thường, thớ thịt là yếu tố quan trọng giúp phân biệt các loại thịt. Thịt bò thường có thớ nhỏ, mịn và mềm; bề mặt miếng thịt hơi khô, màu đỏ tươi. Khi dùng tay ấn nhẹ, thịt bò cho cảm giác đàn hồi tốt, vết lõm nhanh chóng trở lại trạng thái ban đầu.

Thịt trâu lại có thớ to và dài hơn, màu đỏ sẫm đặc trưng. Miếng thịt săn và cứng, độ đàn hồi kém hơn thịt bò; khi ấn tay, vết lõm mất khá lâu mới trở lại. Đây là dấu hiệu quan trọng để nhận biết thịt trâu giả bò khi đi chợ hoặc siêu thị.

Thịt lợn dễ phân biệt hơn do thớ thịt to, mềm và có nhiều mỡ xen kẽ. Màu thịt lợn thường nhạt hơn, đôi khi hơi trắng hồng tùy loại.

Khi đưa vào chế biến, sự khác biệt càng rõ. Thịt bò chín chuyển sang màu nâu nhạt, mềm và dậy mùi thơm đặc trưng; nước dùng trong và có vị ngọt tự nhiên. Thịt trâu chín vẫn giữ màu tối hơn, thớ thịt dai, ăn có cảm giác chắc và cứng hơn thịt bò. Trong khi đó, thịt lợn khi nấu thường tạo nhiều bọt khiến nước dùng đục hơn.

Giá cả từng loại thịt

Giá cả là yếu tố được nhiều bà nội trợ đặc biệt quan tâm bởi ai cũng muốn mua được thực phẩm tươi ngon với chi phí hợp lý. Tuy nhiên, việc ham rẻ dễ dẫn đến mua phải hàng kém chất lượng hoặc không rõ nguồn gốc. Trên thị trường hiện nay đã có không ít sản phẩm bị xử lý hoặc chế biến nhằm giả mạo, nên người mua cần cân nhắc kỹ trước khi lựa chọn.

Lời khuyên thực tế là ưu tiên mua ở những điểm bán uy tín, có nguồn gốc rõ ràng dù giá có thể cao hơn một chút, như vậy vừa bảo đảm chất lượng, vừa an toàn cho sức khỏe gia đình. Nếu gặp mức giá quá rẻ so với mặt bằng chung, người tiêu dùng nên cảnh giác, yêu cầu người bán xuất trình giấy tờ chứng minh nguồn gốc hoặc xem xét mua ở nơi khác đáng tin cậy.

Phương Anh