Cách nhận biết cơ sở tiêm chủng an toàn, đảm bảo chất lượng vaccine

Vừa qua, nhân viên y tế của một trạm y tế xã đã tiêm 4 liều vaccine 6 trong 1 hết hạn sử dụng cho 4 bé. Sự việc đến nay chưa ghi nhận vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe của các bé, nhưng dấy lên lo ngại. Điều này đặt ra vấn đề không chỉ đơn vị tiêm chủng phải "chống nhầm lẫn", bảo đảm chất lượng vaccine mà phụ huynh cũng cần tham gia giám sát.

Tại hơn 100 trung tâm thuộc hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC, quy trình bảo quản vaccine và thực hành an toàn tiêm chủng được thực hiện nghiêm ngặt, nhiều quy trình, nhân sự tham gia vào việc "ngăn" không cho vaccine hết hạn "lọt" đến phòng tiêm. Theo các chuyên gia, để đảm bảo an toàn tiêm chủng, việc bảo quản, thực hiện các bước rà soát trước tiêm đóng vai trò quan trọng hàng đầu.

Hệ thống bảo quản vaccine đạt chuẩn quốc tế

Vaccine chỉ đảm bảo an toàn cho người sử dụng khi được bảo quản với các tiêu chuẩn theo quy định, đúng nhiệt độ.

Để đảm bảo chất lượng vaccine, Bà Ngô Thị Tuyết Sương, Phó Giám đốc chất lượng, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết vaccine chỉ đảm bảo an toàn cho người tiêm khi được bảo quản với các tiêu chuẩn Good Storage Practices (GSP) cùng hệ thống dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) với trang thiết bị chuyên dụng gồm: kho lạnh, xe lạnh, tủ lạnh và thùng lạnh giúp bảo quản, lưu trữ vắc xin trong điều kiện tối ưu.

Tại Hệ thống tiêm chủng VNVC, “xương sống” của dây chuyền bảo quản lạnh đạt chuẩn GSP là mạng lưới 4 tổng kho lạnh và hơn 100 kho lạnh từ 2-8°C khắp cả nước. 100% trung tâm đều có kho lạnh, thiết bị bảo quản vaccine tại chỗ, bảo quản vaccine ngắn hạn hoặc dài hạn theo đúng tiêu chuẩn của nhà sản xuất. Mỗi kho lạnh được bố trí tối thiểu 2 nguồn điện với thời gian cấp điện dự trữ đến 72 giờ. Ngoài ra, còn có các phương án huy động xe phát điện dự phòng lưu động mặc dù rất hiếm khi xảy ra.

VNVC xây dựng Hệ thống kho lạnh bảo quản vaccine đạt chuẩn GSP Quốc tế và hệ thống dây chuyền lạnh Cold chain ở hơn 100 Trung tâm trên toàn quốc, công suất lưu trữ gần 3 triệu liều vaccine cùng lúc. Ảnh: Hữu Khoa

Tất cả phòng tiêm của VNVC đều được trang bị tủ bảo quản vaccine chuyên dụng đạt chuẩn GSP, với hệ thống bảo quản nhiệt độ đồng bộ nhiệt kế tự ghi và camera giám sát. Mỗi cuối ngày, vaccine chưa sử dụng sẽ được VNVC thu hồi từ phòng tiêm về kho lạnh tại từng trung tâm nhằm giám sát ở mức độ an toàn cao hơn.

Theo bà Tuyết Sương, hiện một số nơi vẫn còn tình trạng bảo quản vaccine trong tủ đông, tủ lạnh gia dụng. Nhiệt độ có thể hiển thị 2-8 độ C, nhưng thực tế rất khó đảm bảo vì nhiều yếu tố như thời gian đóng mở liên tục, nguồn điện, mật độ hàng hóa bên trong. Còn với VNVC, không chỉ tuân thủ nghiêm ngặt về nhiệt độ bảo quản, kiểm soát hạn sử dụng, tính an toàn của vắcxin mà ngay cả một lọ vaccine bị nghiêng, đổ, dù chưa mở nắp thì cũng không được phép sử dụng.

Phần mềm cảnh báo vaccine hết hạn

Bà Sương cho biết vaccine không đủ điều kiện sử dụng hoặc hết hạn sử dụng sẽ được chuyển đến khu biệt trữ trong kho lạnh và xử lý theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

“Để kiểm soát hạn sử dụng của vaccine, VNVC đầu tư hệ thống phần mềm quản lý hàng hóa hiện đại, cho phép theo dõi đến từng lọ vaccine với đầy đủ thông tin cần thiết và được giám sát thông qua hệ thống phần mềm chốt chặn, những bộ phận liên quan không thể thực hiện các thao tác xuất, nhập kho các loại vaccine đang có cảnh báo về hạn sử dụng. Điều này giúp VNVC kiểm soát chặt chẽ, phát hiện sớm các vaccine sắp hết hạn sử dụng”, bà Sương thông tin.

Bà Tuyết Sương nhấn mạnh rằng, với quy trình chặt chẽ và hệ thống phần mềm công cụ hiện đại, VNVC không cho phép vaccine quá hạn sử dụng được đưa ra khỏi kho, mà phải chuyển vào khu vực biệt trữ để chờ thực hiện hoàn, hủy theo quy định. Hệ thống quản lý, cảnh báo hạn sử dụng vaccine được thiết lập ở cả kho tổng và kho lẻ, do đó nhiều lớp chốt chặn sẽ không cho phép vaccine hết hạn được chuyển đến phòng tiêm chủng.

Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình tiêm chủng

Để thực hành tiêm chủng an toàn, bà Sương cho biết VNVC áp dụng quy trình tiêm chủng 7 bước khép kín, với đủ 3 giai đoạn trước, trong và sau khi tiêm. Trong đó, bác sĩ sẽ khám sàng lọc nhằm phát hiện bất thường, đảm bảo người tiêm chủng đủ điều kiện sức khỏe để tiến hành tiêm, hạn chế tối đa những phản ứng sau tiêm. Các bước thăm khám sàng lọc trước khi tiêm bao gồm: Khai thác tiền sử và các thông tin có liên quan, đánh giá tổng trạng sức khỏe, kiểm tra thân nhiệt, nghe tim, phổi…, kết luận và đưa ra chỉ định tiêm chủng phù hợp.

Bác sĩ khám sàng lọc đưa ra quyết định là khách hàng có đủ điều kiện để tiêm chủng hay không. Công tác này tiếp tục được các điều dưỡng thực hiện, kiểm tra và đối soát một lần nữa tại phòng tiêm.

Vaccine khi lấy ra phải kiểm tra, kiểm soát, đối chiếu vaccine, kiểm tra tên vaccine, tác dụng phòng bệnh, nhà sản xuất, nước sản xuất, ngày sản xuất, hạn sử dụng, tính toàn vẹn của vaccine cũng như liều dùng, đường dùng… với người được tiêm hoặc người giám hộ.

Nhân viên điều dưỡng VNVC chuẩn bị tiêm chủng cho khách hàng. Ảnh: Mộc Thảo

Đồng thời, nhân viên y tế hướng dẫn khách hàng kiểm tra, đối chiếu với chỉ định của bác sĩ. Điều này giúp khách hàng được tiêm đúng loại vắc xin, tiêm an toàn, an tâm về chất lượng vaccine và chất lượng tiêm chủng.

“Đây là bước chốt chặn quan trọng để nhân viên điều dưỡng và khách hàng cùng đối chiếu giám sát chất lượng vắc xin bằng cảm quan và các thông tin được hiển thị trên vỏ hộp, lọ vắc xin, tuân thủ nguyên tắc 3 đúng “đúng loại vắc xin, đúng đường tiêm, đúng liều lượng sử dụng”, bà Sương nhấn mạnh.

Cuối cùng, mỗi khách hàng cần ở lại để theo dõi phản ứng sau tiêm 30 phút. VNVC có đội ngũ tổng đài chăm sóc sau tiêm và tiếp nhận, hướng dẫn xử trí phản ứng sau tiêm kịp thời nhờ với đội ngũ bác sĩ trực 24/7, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị cấp cứu tại các địa phương.