Cách nhận biết điện thoại di động của bạn có bị xâm nhập trái phép hay không?

Ảnh minh họa.

Ngày nay, hầu hết mọi người đều phụ thuộc rất nhiều vào điện thoại di động. Theo Công ty Nghiên cứu thị trường Statista (Đức), 3/4 người dùng điện thoại di động trên toàn thế giới sử dụng chúng để trò chuyện hoặc gửi tin nhắn, 3/5 người dùng sử dụng để thực hiện các giao dịch ngân hàng và gần 1/2 người dùng sử dụng để điều hướng.

Trong khi đó, một nghiên cứu được thực hiện bởi Trung tâm nghiên cứu Pew Research (Mỹ) cho thấy, 15% người lớn ở Mỹ sử dụng Internet thông qua điện thoại di động vì họ không được tiếp cận với dịch vụ băng thông rộng tại nhà. Như vậy, nếu có sự cố xảy ra đối với điện thoại di động hoặc điện thoại di động bị xâm nhập trái phép thì cuộc sống của họ có thể bị đảo lộn và thậm chí tài khoản ngân hàng của họ có thể bị tin tặc cướp sạch.

Dưới đây là hướng dẫn cách nhận biết điện thoại của bạn có bị xâm nhập trái phép hay không, làm thế nào để tránh nó và phải làm gì nếu điều tồi tệ nhất xảy ra.

Những cách thức mà tội phạm mạng thường sử dụng để xâm nhập trái phép vào điện thoại của người dùng

Những kẻ tội phạm mạng có nhiều cách thức khác nhau để kiểm soát hoặc đánh cắp thông tin từ điện thoại di động của nạn nhân. Tất cả các loại điện thoại, bất kể là iPhone hay Android, đều dễ bị tấn công, mặc dù điện thoại iPhone của Apple thường được coi là an toàn hơn nhờ các biện pháp kiểm soát bảo mật chặt chẽ hơn.

Có một số kỹ thuật khác nhau mà tin tặc thường sử dụng để xâm nhập trái phép vào điện thoại di động của người dùng. Một trong những cách phổ biến nhất là đánh lừa người dùng nhấp vào liên kết độc hại hoặc tải xuống phần mềm từ một cửa hàng ứng dụng giả mạo hoặc tấn công phi kỹ thuật (social engineering), tức là tin tặc sử dụng email giả mạo (phishing) để đánh lừa người dùng.

Bên cạnh đó, tin tặc cũng có thể sử dụng mạng wi-fi công cộng giả mạo để đánh lừa người dùng kết nối vào đó nhằm chiếm quyền kiểm soát điện thoại. Một kỹ thuật tấn công khác liên quan đến việc đánh tráo SIM, tức là tin tặc thuyết phục nhà cung cấp dịch vụ di động của nạn nhân chuyển SIM của họ sang một thiết bị khác do chúng kiểm soát.

Ngoài ra, việc cáp USB hoặc cáp sạc bị nhiễm phần mềm độc hại cũng có thể cho phép kẻ tấn công truy cập vào thiết bị di động của người dùng. Và một khi kẻ tấn công tìm ra cách xâm nhập, dữ liệu của người dùng có thể bị lộ, đặc biệt là khi mật khẩu đã được sử dụng lại ở nhiều nơi.

Cách nhận biết điện thoại của bạn có bị xâm nhập trái phép không?

Thông thường, người dùng điện thoại di động nghi ngờ điện thoại bị xâm nhập trái phép sau khi phát hiện một hoặc nhiều dấu hiệu như điện thoại di động hao pin nhanh, mức sử dụng dữ liệu di động tăng bất thường, xuất hiện ứng dụng lạ,...

1. Kiểm tra pin điện thoại

Một dấu hiệu phổ biến cho thấy điện thoại di động của bạn có thể bị xâm nhập trái phép là pin sụt giảm nhanh. Điều này cũng có thể khiến điện thoại quá nóng. Nếu bạn đột nhiên nhận thấy sự thay đổi đáng kể về thời lượng pin, đây có thể là dấu hiệu của việc điện thoại bị tin tặc tấn công.

2. Kiểm tra hóa đơn điện thoại

Một dấu hiệu khác của việc điện thoại bị xâm nhập trái phép là hóa đơn điện thoại cao hơn bình thường, do điện thoại thực hiện các hoạt động trái phép. Lượng băng thông sử dụng tăng đột biến có thể là dấu hiệu cho thấy điện thoại của bạn đang gửi các liên lạc không mong muốn.

3. Kiểm tra ứng dụng trên điện thoại của bạn

Nếu điện thoại của bạn bị xâm nhập trái phép, các ứng dụng mới có thể xuất hiện bất ngờ, các ứng dụng hiện có mất nhiều thời gian để tải và các ứng dụng có thể tự mở hoặc đóng. Hãy cảnh giác với các hành vi đáng ngờ.

4. Nhận biết các thông báo và cài đặt độc hại

Đôi khi, các thông báo bất ngờ, mã xác thực hai yếu tố không được yêu cầu hoặc cửa sổ bật lên có thể bắt đầu xuất hiện và các cài đặt như quyền camera hoặc micrô có thể thay đổi.

5. Kiểm tra tài khoản của bạn

Dấu hiệu cảnh báo lớn nhất là bạn bất ngờ bị khóa tài khoản Apple ID hoặc Google hoặc các tài khoản online khác.

6. Chạy phần mềm diệt vi-rút

Cài đặt và chạy một phần mềm bảo mật uy tín sẽ giúp bạn biết chắc chắn điện thoại có thực sự bị xâm nhập trái phép hay không. Tìm và xóa bất kỳ phần mềm độc hại hoặc phần mềm gián điệp nào có thể đã lây nhiễm vào điện thoại bằng các gói phổ biến có sẵn từ các nhà cung cấp phần mềm diệt vi-rút như Bitdefender, Norton, Kaspersky, AVG hoặc McAfee.

Xóa bất kỳ ứng dụng đáng ngờ nào, khởi động lại điện thoại di động và sau đó chạy lại phần mềm diệt vi-rút để đảm bảo chắc chắn rằng điện thoại của bạn đã thực sự an toàn.

Bạn nên làm gì nếu điện thoại của bạn bị xâm nhập trái phép?

Nếu bạn phát hiện ra rằng điện thoại di động của mình đã bị xâm nhập trái phép, việc cần thiết là thực hiện ngay lập tức một số bước quan trọng để ngăn chặn kẻ tấn công gây thêm thiệt hại.

1. Liên hệ với các tổ chức tài chính

Hành động đầu tiên là liên hệ với ngân hàng, đơn vị cấp thẻ tín dụng và các tổ chức tài chính khác để đảm bảo tài khoản của bạn không bị truy cập trái phép.

2. Thay đổi mật khẩu

Bước tiếp theo và cũng là một trong những bước quan trọng nhất là thay đổi tất cả mật khẩu ngay lập tức, các mật khẩu mới phải đủ độ mạnh. Điều này nên được thực hiện cho tất cả các ứng dụng và trang web được kết nối với điện thoại bị xâm nhập.

3. Xóa các ứng dụng đáng ngờ

Kiểm tra tất cả các ứng dụng trên điện thoại di động của bạn và xóa bất kỳ ứng dụng nào đáng ngờ hoặc không rõ nguồn gốc. Khởi động lại điện thoại và kiểm tra lại để đảm bảo việc xóa đã thành công.

4. Khôi phục cài đặt gốc điện thoại (nếu cần thiết)

Nếu có quá nhiều cửa sổ quảng cáo bật lên và tồn tại các ứng dụng độc hại trên điện thoại di động mà bạn đã sử dụng nhiều cách khác nhau đều không hiệu quả, lúc này bạn có thể khôi phục cài đặt gốc cho điện thoại. Tuy nhiên, điều này có nghĩa là bạn sẽ mất tất cả dữ liệu được lưu trữ trên thiết bị, vì vậy đây được coi là phương án cuối cùng.

5. Thông báo cho bạn bè

Một việc nên làm là thông báo cho bạn bè và các mối liên hệ khác rằng điện thoại của bạn đã bị tấn công và cảnh báo họ bỏ qua và xóa bất kỳ tin nhắn nào có vẻ như đến từ điện thoại của bạn.

Làm thế nào để bảo vệ điện thoại của bạn khỏi bị xâm nhập trái phép trong tương lai?

Bất kể bạn đã từng bị tấn công hay chưa, một số biện pháp an ninh mạng cơ bản sau đây sẽ giúp bạn giữ cho điện thoại di động của mình an toàn trước những kẻ tấn công trong tương lai.

1. Cài đặt và cập nhật phần mềm diệt vi-rút

Điều đầu tiên và đơn giản nhất là bạn nên cài đặt một phần mềm diệt vi-rút của các công ty bảo mật uy tín và thường xuyên cập nhật chúng.

Việc cài đặt và cập nhật phần mềm diệt vi-rút cũng là một biện pháp quan trọng để bảo vệ điện thoại di động của bạn khỏi các mối đe dọa bảo mật. Phần mềm diệt vi-rút có thể giúp phát hiện và loại bỏ phần mềm độc hại, vi-rút và các mối đe dọa bảo mật khác khỏi thiết bị của bạn.

2. Cập nhật phần mềm thường xuyên

Cập nhật phần mềm thường xuyên cho điện thoại di động là một trong những biện pháp quan trọng nhất để bảo vệ thiết bị của bạn khỏi các mối đe dọa bảo mật. Các bản cập nhật phần mềm thường bao gồm các bản vá cho các lỗ hổng bảo mật đã biết, có thể bị tin tặc khai thác để truy cập vào thiết bị của bạn, đánh cắp dữ liệu của bạn hoặc cài đặt phần mềm độc hại.

Cập nhật phần mềm điện thoại di động của bạn thường xuyên là một cách đơn giản và hiệu quả để giúp bảo vệ thiết bị của bạn khỏi các mối đe dọa bảo mật. Hãy dành một vài phút mỗi tháng để kiểm tra bản cập nhật và cài đặt bất kỳ bản cập nhật nào có sẵn.

3. Sử dụng mật khẩu mạnh

Điện thoại di động chứa nhiều thông tin cá nhân và dữ liệu quan trọng, do đó việc bảo mật chúng bằng mật khẩu mạnh là vô cùng cần thiết. Mật khẩu càng dài càng khó bị bẻ khóa. Nên sử dụng mật khẩu ít nhất 12 ký tự, bao gồm cả chữ hoa, chữ thường, số và ký tự đặc biệt.

4. Thận trọng với Wi-Fi và sạc công cộng

Wi-Fi và sạc công cộng có thể là những tiện ích hữu ích khi bạn đang di chuyển, nhưng chúng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro bảo mật. Đặc biệt, bạn không nên truy cập ngân hàng trực tuyến, mua sắm trực tuyến hoặc nhập thông tin cá nhân khác khi sử dụng Wi-Fi công cộng.

Ngoài ra, kẻ xấu cũng có thể tạo ra các mạng Wi-Fi giả mạo để đánh lừa bạn kết nối và đánh cắp dữ liệu của bạn. Hãy đảm bảo rằng bạn đang kết nối với mạng Wi-Fi hợp pháp. Bên cạnh đó, việc sử dụng bộ sạc công cộng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ vì kẻ xấu có thể cài đặt phần mềm độc hại vào các trạm sạc USB để đánh cắp dữ liệu từ thiết bị của bạn. Chỉ sử dụng các trạm sạc USB từ các nguồn đáng tin cậy.

5. Sử dụng các biện pháp bảo mật bổ sung

Ngoài việc sử dụng mật khẩu mạnh và cẩn thận khi sử dụng Wi-Fi và sạc công cộng,… bạn có thể thực hiện thêm một số biện pháp để bảo vệ điện thoại di động của mình như mã hóa điện thoại, khóa thẻ SIM và sử dụng mạng riêng ảo (VPN), giúp việc sử dụng Wi-Fi công cộng an toàn hơn.

6. Cẩn thận với các kho ứng dụng của bên thứ ba

Kho ứng dụng của bên thứ ba là những kho ứng dụng không được cung cấp bởi nhà sản xuất thiết bị di động của bạn. Những kho ứng dụng này có thể cung cấp các ứng dụng không có sẵn trên Google Play Store hoặc Apple App Store, nhưng chúng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro bảo mật. Hãy luôn ưu tiên tải xuống các ứng dụng từ Google Play Store và Apple App Store để đảm bảo an toàn.

Phan Văn Hòa (Theo Forbes)